گروه سیاسی: روزنامه شرق نوشت: چرا صداوسیما برای نخستین‌بار حق اعتراضات مردمی را بدون دخالت نگاه جناحی و سیاسی به رسمیت شناخت؟ تا جایی که از آن به‌عنوان «رویکرد بی‌سابقه صداوسیما» در شبکه‌های اجتماعی نام برده شد. جماعتی که روز جمعه در بستر رودخانه زاینده‌رود اصفهان جمع شده بودند نه فتنه‌گر خوانده شدند نه آشوبگر و مشکوک و نه جماعتی که در پازل دشمن بازی می‌کنند.
تجمع هزاران‌نفره مردم اصفهان در بستر زاینده‌رود در روز جمعه گذشته برخلاف انتظار و برای نخستین‌بار بدون تحریف یا برچسب‌زنی از صداوسیما به صورت گسترده پخش شد و هیچ اتفاق ناخوشایندی هم رخ نداد. صداوسیما در گزارش خود از حق بازگشت آب به زاینده‌رود به‌عنوان مطالبه مردم اصفهان نام برد و شعار‌های سرداده‌شده در تجمع را پخش کرد.
اینکه این اتفاق را باید در ادامه و راستای سیاست‌های اخیر پیمان جبلی در صداوسیما ارزیابی کرد یا تحول در سیاست‌های بالادستی این رسانه، مشخص نیست. آنچه مشخص است این است که رسانه ملی تازه کارکرد ملی پیدا کرده است.
سعید ارکان‌زاده، کارشناس ارتباطات، در توییتر نوشته که «صداوسیما از کاری که همیشه باید می‌کرده و وظیفه‌اش بوده که انجام بدهد، یعنی پوشش اعتراضات مردمی، خیلی ذوق کرده. در بخش‌های خبری‌اش دارد گزارش پخش می‌کند که کارش در پوشش اعتراضات اصفهان چقدر حرفه‌ای بوده!».
دیگری نوشته است: «صداوسیما برخلاف رویه‌های سابق خود که با رویکرد امنیتی از مطالبات مردمی گزارش تهیه می‌کرد، این بار گزارش مبسوطی از تنش آبی اصفهان و اعتراضات مردم در زاینده‌رود منتشر کرد». یا کاربری دیگر نوشته: «آقای صداوسیما، آقای جبلی اگر می‌خواهید درِ همه شبکه‌های فارسی‌زبان را گل بگیرید فقط کافی است راوی روایت اول باشید. پس باشید».
کاربر دیگری نوشته: «اعتراض مردمی بدون اجازه‌دادن به تحرکات اغتشاشگرانه و پخش زنده اعتراضات بحق مردم اصفهان از شبکه‌های تلویزیونی داخلی را باید نشانه‌ای از بلوغ فکری و سیاسی مردم و صداوسیما دانست. امیدواریم مشکل مردم زودتر حل شود و این بلوغ ادامه‌دار باشد».
نحوه و نوع ورود صداوسیما به اعتراضات مردمی در سال‌های گذشته همواره مورد انتقاد بوده است. صداوسیما حتی ۱۶ سال بعد از تیرماه ۷۸ هم در مستندی که به بازخوانی آن واقعه پرداخته، همچنان نگاه سوگیرانه دارد. در این مستند که از شبکه خبر پخش شد گزارشگر می‌گوید: «با سوءاستفاده عناصر ضد انقلاب از هیجان ایجاد‌شده در ۱۸ تیرماه سال ۷۸ در کوی دانشگاه تهران، روز‌های بعد آشوب و درگیری به چند خیابان اطراف کشیده می‌شود و دشمنان ایران را به طمع‌ورزی می‌کشاند».
زمانی ضرغامی، رئیس پیشین صداوسیما، در واکنش به چرایی رویکرد وقت این سازمان در پوشش اعتراضات سال ۸۸ به‌ویژه پخش دادگاه اصلاح‌طلبان از صداوسیما به‌عنوان متهم درحالی‌که هنوز محکوم قطعی نشده بودند گفته بود که همه چیز با هماهنگی بوده است. او به طور مشخص گفته بود که ما با شورای عالی امنیت ملی هماهنگ بودیم!
این در حالی است که در بخش‌نامه جدید پیمان جبلی، رئیس صداوسیما، به معاونت سیاسی سازمان آمده است: «در برنامه‌های زنده و ضبطی اعم از گفت‌وگومحور، خبر و گزارش خبری، مستند، ترکیبی و نیز مطالب مکتوب، تشهیر اشخاص حقیقی به شیوه‌های مختلف اعم از نام‌بردن، نمایش مشخصات شامل عکس، گرافیک و نیز کنایه صریح در شرایطی که جرم قطعی توسط مراجع ذی‌صلاح رسما اعلام نشده است اکیدا ممنوع است».
رسانه ملی سال ۸۸ راهپیمایی هواداران احمدی‌نژاد را نیز بعد از اعلام نتایج به صورت گسترده پخش کرد. همان سخنرانی‌ای که در آن رئیس وقت دولت معترضان و منتقدان خود را جمعی خس و خاشاک خواند؛ اما نه‌تن‌ها سهمی برابر به پوشش راهپیمایی منتقدان احمدی‌نژاد نداد، بلکه بسیاری معتقدند اگر رسانه ملی به جای تحریف و برچسب‌زنی، گزارش‌های گزینشی و سوگیرانه جناحی، تجمع دو جریان حامیان و منتقدان احمدی‌نژاد را همان‌طور که بود پوشش می‌داد، شاید از بسیاری از اتفاقات ناگوار بعدی جلوگیری می‌شد. صداوسیما در حالی مراسم پایکوبی هواداران احمدی‌نژاد را به صورت گسترده پوشش داد که به‌هیچ‌عنوان اعتراضات روز ۲۵ خرداد ۸۸ را پخش نکرد. صداوسیما در همه این سال‌ها این رویکرد را حفظ کرده بود.
چند سال بعدتر یعنی سال ۹۲ ستاد روحانی در واکنش به رویه تبعیض‌آمیز رسانه ملی در پوشش اخبار نامزد‌های انتخابات، لازم دید دوباره دست به یادآوری بزند. بیانیه‌ای منتشر کرد که در آن آمده بود: صداوسیما از کردار ناشایست خود در انتخابات سال ۱۳۸۸ درس نیاموخته و قصدی برای بازسازی اعتماد عمومی ندارد.
برای تصمیم‌گیران این سازمان نه منافع ملی اهمیت دارد، و نه حرمتی برای افکار عمومی قائل هستند. هشدار می‌دهیم که این‌گونه اقدامات توده‌های قهرکرده با صداوسیما را با این رسانه آشتی نخواهد داد. به صداوسیما توصیه می‌کنیم در روز‌های باقی‌مانده از تبلیغات انتخاباتی جانبداری را رها کرده و ضمن جبران عملکرد غیرقابل قبول خود، اعتبار اندک خویش را بیش از این به حراج نگذارند».
اعتراضات آبان ۹۸ هم به صورت سوگیرانه و گزینشی از صداوسیما پخش شد، تا جایی که حسام‌الدین آشنا، نماینده قوه مجریه در شورای نظارت بر سازمان صداوسیما، در نامه‌ای به محسنی‌اژه‌ای خواستار ابلاغ اعتراض شورای نظارت درخصوص رویکرد تقلیل‌گرایانه صداوسیما در پوشش اعتراضات آبان ۹۸ شد. در بخشی از این نامه آمده بود: همان‌گونه که مستحضرید طرح سهمیه‌بندی بنزین، مصوب سران قوا و مورد تأیید مقام معظم رهبری بوده است.
بررسی بخش‌های خبری صداوسیما و برنامه‌های گفت‌وگومحور آن نشان می‌دهد با فروکش‌کردن اعتراضات به سهمیه‌بندی بنزین، رویکرد صداوسیما نیز به هدف‌گیری دولت تغییر پیدا کرده است. این مواجهه سیاست‌زده و جناحی با یک مسئله ملی، تقلیل موضوع و برخلاف وظیفه صداوسیما به‌عنوان رسانه ملی است».
در ادامه نماینده رئیس‌جمهور وقت در شورای نظارت بر عملکرد صداوسیما، الزاماتی را که باید صداوسیما در پوشش و بررسی اعتراضات آبان‌ماه ۹۸ مورد توجه قرار دهد، بیان کرده و خواستار بی‌طرفی سازمان شده بود. آیا صداوسیما بعد از سال‌ها در حال رفتن به سمت بی‌طرفی است؟
تجمع هزاران‌نفره مردم اصفهان در بستر زاینده‌رود در روز جمعه گذشته برخلاف انتظار و برای نخستین‌بار بدون تحریف یا برچسب‌زنی از صداوسیما به صورت گسترده پخش شد و هیچ اتفاق ناخوشایندی هم رخ نداد. صداوسیما در گزارش خود از حق بازگشت آب به زاینده‌رود به‌عنوان مطالبه مردم اصفهان نام برد و شعار‌های سرداده‌شده در تجمع را پخش کرد.
اینکه این اتفاق را باید در ادامه و راستای سیاست‌های اخیر پیمان جبلی در صداوسیما ارزیابی کرد یا تحول در سیاست‌های بالادستی این رسانه، مشخص نیست. آنچه مشخص است این است که رسانه ملی تازه کارکرد ملی پیدا کرده است.
سعید ارکان‌زاده، کارشناس ارتباطات، در توییتر نوشته که «صداوسیما از کاری که همیشه باید می‌کرده و وظیفه‌اش بوده که انجام بدهد، یعنی پوشش اعتراضات مردمی، خیلی ذوق کرده. در بخش‌های خبری‌اش دارد گزارش پخش می‌کند که کارش در پوشش اعتراضات اصفهان چقدر حرفه‌ای بوده!».
دیگری نوشته است: «صداوسیما برخلاف رویه‌های سابق خود که با رویکرد امنیتی از مطالبات مردمی گزارش تهیه می‌کرد، این بار گزارش مبسوطی از تنش آبی اصفهان و اعتراضات مردم در زاینده‌رود منتشر کرد». یا کاربری دیگر نوشته: «آقای صداوسیما، آقای جبلی اگر می‌خواهید درِ همه شبکه‌های فارسی‌زبان را گل بگیرید فقط کافی است راوی روایت اول باشید. پس باشید».
کاربر دیگری نوشته: «اعتراض مردمی بدون اجازه‌دادن به تحرکات اغتشاشگرانه و پخش زنده اعتراضات بحق مردم اصفهان از شبکه‌های تلویزیونی داخلی را باید نشانه‌ای از بلوغ فکری و سیاسی مردم و صداوسیما دانست. امیدواریم مشکل مردم زودتر حل شود و این بلوغ ادامه‌دار باشد».
نحوه و نوع ورود صداوسیما به اعتراضات مردمی در سال‌های گذشته همواره مورد انتقاد بوده است. صداوسیما حتی ۱۶ سال بعد از تیرماه ۷۸ هم در مستندی که به بازخوانی آن واقعه پرداخته، همچنان نگاه سوگیرانه دارد. در این مستند که از شبکه خبر پخش شد گزارشگر می‌گوید: «با سوءاستفاده عناصر ضد انقلاب از هیجان ایجاد‌شده در ۱۸ تیرماه سال ۷۸ در کوی دانشگاه تهران، روز‌های بعد آشوب و درگیری به چند خیابان اطراف کشیده می‌شود و دشمنان ایران را به طمع‌ورزی می‌کشاند».
زمانی ضرغامی، رئیس پیشین صداوسیما، در واکنش به چرایی رویکرد وقت این سازمان در پوشش اعتراضات سال ۸۸ به‌ویژه پخش دادگاه اصلاح‌طلبان از صداوسیما به‌عنوان متهم درحالی‌که هنوز محکوم قطعی نشده بودند گفته بود که همه چیز با هماهنگی بوده است. او به طور مشخص گفته بود که ما با شورای عالی امنیت ملی هماهنگ بودیم!
این در حالی است که در بخش‌نامه جدید پیمان جبلی، رئیس صداوسیما، به معاونت سیاسی سازمان آمده است: «در برنامه‌های زنده و ضبطی اعم از گفت‌وگومحور، خبر و گزارش خبری، مستند، ترکیبی و نیز مطالب مکتوب، تشهیر اشخاص حقیقی به شیوه‌های مختلف اعم از نام‌بردن، نمایش مشخصات شامل عکس، گرافیک و نیز کنایه صریح در شرایطی که جرم قطعی توسط مراجع ذی‌صلاح رسما اعلام نشده است اکیدا ممنوع است».
رسانه ملی سال ۸۸ راهپیمایی هواداران احمدی‌نژاد را نیز بعد از اعلام نتایج به صورت گسترده پخش کرد. همان سخنرانی‌ای که در آن رئیس وقت دولت معترضان و منتقدان خود را جمعی خس و خاشاک خواند؛ اما نه‌تن‌ها سهمی برابر به پوشش راهپیمایی منتقدان احمدی‌نژاد نداد، بلکه بسیاری معتقدند اگر رسانه ملی به جای تحریف و برچسب‌زنی، گزارش‌های گزینشی و سوگیرانه جناحی، تجمع دو جریان حامیان و منتقدان احمدی‌نژاد را همان‌طور که بود پوشش می‌داد، شاید از بسیاری از اتفاقات ناگوار بعدی جلوگیری می‌شد. صداوسیما در حالی مراسم پایکوبی هواداران احمدی‌نژاد را به صورت گسترده پوشش داد که به‌هیچ‌عنوان اعتراضات روز ۲۵ خرداد ۸۸ را پخش نکرد. صداوسیما در همه این سال‌ها این رویکرد را حفظ کرده بود.
چند سال بعدتر یعنی سال ۹۲ ستاد روحانی در واکنش به رویه تبعیض‌آمیز رسانه ملی در پوشش اخبار نامزد‌های انتخابات، لازم دید دوباره دست به یادآوری بزند. بیانیه‌ای منتشر کرد که در آن آمده بود: صداوسیما از کردار ناشایست خود در انتخابات سال ۱۳۸۸ درس نیاموخته و قصدی برای بازسازی اعتماد عمومی ندارد.
برای تصمیم‌گیران این سازمان نه منافع ملی اهمیت دارد، و نه حرمتی برای افکار عمومی قائل هستند. هشدار می‌دهیم که این‌گونه اقدامات توده‌های قهرکرده با صداوسیما را با این رسانه آشتی نخواهد داد. به صداوسیما توصیه می‌کنیم در روز‌های باقی‌مانده از تبلیغات انتخاباتی جانبداری را رها کرده و ضمن جبران عملکرد غیرقابل قبول خود، اعتبار اندک خویش را بیش از این به حراج نگذارند».
اعتراضات آبان ۹۸ هم به صورت سوگیرانه و گزینشی از صداوسیما پخش شد، تا جایی که حسام‌الدین آشنا، نماینده قوه مجریه در شورای نظارت بر سازمان صداوسیما، در نامه‌ای به محسنی‌اژه‌ای خواستار ابلاغ اعتراض شورای نظارت درخصوص رویکرد تقلیل‌گرایانه صداوسیما در پوشش اعتراضات آبان ۹۸ شد. در بخشی از این نامه آمده بود: همان‌گونه که مستحضرید طرح سهمیه‌بندی بنزین، مصوب سران قوا و مورد تأیید مقام معظم رهبری بوده است.
بررسی بخش‌های خبری صداوسیما و برنامه‌های گفت‌وگومحور آن نشان می‌دهد با فروکش‌کردن اعتراضات به سهمیه‌بندی بنزین، رویکرد صداوسیما نیز به هدف‌گیری دولت تغییر پیدا کرده است. این مواجهه سیاست‌زده و جناحی با یک مسئله ملی، تقلیل موضوع و برخلاف وظیفه صداوسیما به‌عنوان رسانه ملی است».
در ادامه نماینده رئیس‌جمهور وقت در شورای نظارت بر عملکرد صداوسیما، الزاماتی را که باید صداوسیما در پوشش و بررسی اعتراضات آبان‌ماه ۹۸ مورد توجه قرار دهد، بیان کرده و خواستار بی‌طرفی سازمان شده بود. آیا صداوسیما بعد از سال‌ها در حال رفتن به سمت بی‌طرفی است؟
