در راستای بررسی وضعیت مسکن بعد از کرونا و تاثیر معماری در شرایط خاص بر زندگی گفتگویی را با غزال صفدریان عضو هیات علمی دانشگاه انجام دادیم که در ادامه می اید.
_لطفا خودتان را معرفی کنید و سوابق تحصیلیتان را توضیح دهید.
غزال صفدریان، عضو هیات علمی دانشگاه آزاد واحد پردیس و استادیار گروه معماری هستم.
– آیا پاندمی کرونا بر معماری تاثیر گذار خواهد بود و اگر هست این تاثیر را چگونه ارزیابی می کنید؟
عمدتا معماری پدیده ای چند بعدی است که در عین تاثیر پذیری بسیار تاثیر گذار خواهد بود. عواملی مانند فرهنگ ، سبک زندگی، اقیلم و به صورت کلی بسیاری از عوامل محیطی و غیر محیطی می تواند تعیین کنند نوع معماری در هر منطقه باشد. در کنار این موارد در بسیاری از برهه های تاریخی اتفاقاتی توانسته بر معماری تاثیر گذار باشد مانند سبک بین الملل که از ۱۹۲۰ به یکی از سبکهای اصلی در معماری تبدیل شده علاوه بر صنعت و پیش ساختگی بسیاز متاثر از جنگ بوده است زیرا در سبکهای مانند هنر نو که به نوعی از سبکهای آغازین هنر جدید محسوب می شوند شاهد نقوش و اسلیمی هایی هستیم که در دوران پس از آن نفی می گردد .آنچنانکه ادولف لوس در مقاله خود تخت عنوان”تزیین و جنایت ” تزیینات را نشانه انحطاط انسان مدرن معرفی می کند. پس به نوعی معماری در هر دوره متاثر از اتفاقاتی است که رخ می دهد اتفاقاتی مانند جنگها، بیماریها و …می تواند شاکله فضا های موجود را تغییر دهند. در ارتباط با پاندمی کرونا نیز این موضوع قابل بررسی است . زیرا به نوعی در این دوران سبک زندگی انسان معاصر تغییر کرده است. از بعد شهری کم شدن تعاملات اجتماعی و عدم حضور افراد در مکانهای بسته مانند مراکز خرید، فروشگاهها که تاچندی پیش فضاهایی بودند که مخاطبین زیادی را در خود جای می دادند. کرونا شیوه زندگی جدیدی را پیش روی انسان ها قرار می دهد که از یک سو انزوای انسان معاصر را می طلبد و از سوی دیگر انسان را مجبور به تجربه فضاهای جدید می کند که شاید حتی تفریحات ما به ازای آن مکانهای متفاوتی را طلب می کند. به عنوان مثال حضور در طبیعت و توجه به فضاهای باز یکی از اصلی ترین راهکارهایی هست که تکنو مدار معماری مدرن ارتباط با ان را کم رنگ کرده و در بعضی وارد موجب جدایی انسان با طبیعت شده است و شاید انسان فراموش کرده که همواره طبیعت چه نقش کلیدی را در زندگی او داشته و دارد. حال معماری نیز در این جهت باید بتواند هماهنگ با این شرایط جدید پیش رود در غیر این صورت شاهد از دست رفتن تجربه های جمعی افراد خواهیم بود که این بیگانه شدن، دوری از اجتماع تاثیر بیشتری بر رشد روانی کودکان خواهد داشت که باید به دنبال راهکارهایی در این زمینه باشم.
_مسکن پس از کرونا چه مولفه هایی خواهد داشت؟
مسکن که در سالهای اخیر شاید به زعم بنده صرفا تجسمی از مفهوم سر پناه است باید در راستای کیفی گرایی مورد بازبینی قرار گیرد. به عبارتی اگر بخواهم به معنای لغوی مسکن یعنی محل آرامش بازگردیم آیا میتوان این آرامش را در خانه های جدید جستجو کرد. زندگی در آپارتمان که البته بنده به بسیاری از دلایل که خصوصا در کلان شهرها به چشم می خورد آن را انکار ناپذیر می دانم چه ویژگیهایی از انسان گرفته شده است. خانواده ها و به خصوص کودکانی که به دلیل پاندمی محکوم به گذراندن بیشتر با حتی تمام زمان خود در آپارتمانهایی هستند که باید حداقلهای کیفی زندگی را در خود جا دهد. با نگاهی به معماری گذشته خودمان متوجه خواهیم شد که مسکن در معنای واقعی خود در برگیرنده مجموعه ای از فضاها بوده که امکان حضور افراد را به صورت همه جاانبه فراهم کرده که اگر در شرایط کرونا این فضاها در خانه ها وجود می داشتند حتی ارتباط افراد خانواده را تسهیل می کرد. به عنوان مثال دوری پدر بزرگها و مادر بزرگ ها از فرزندان و نوه ها و بسیاری دیگر ار نتایج عدم توجه به این فضاها بوده است. حذف حیاط از خانه ها که خود نتیجه دوری انسان معاصر از طبیعت است که پارک را جایگزین آنها کرده ولی در شرایط حاد کرونایی حتی شاهد بسته بودن این پارکها بوده ایم که تاثیرات روحی آن خصوصا برای افراد سالخورده و کودکان می تواند قابل توجه تر باشد. پس اضافه شدن فضای باز در ساختمانها که نمود آن به صورت حیاط در ارتفاع و یا استفاده از بام و آماده سازی آن (به صورت بام سبز )که البته در سالهای اخیر مورد توجه قرار گرفته می تواند راه حل بهینه برای این دست اتفاقات باشد که امکان گردهم آیی های خانوادگی را فراهم می آورد. در کنار آن توجه به فضاهای نیمه باز هم به صورت بالکن با امکان محصوریت (اصل انعطاف پذیری)که استفاده از آنها را در منظر شهری بدون در معرض دید قرار گرفتن و در راستای معماری درونگرا را فراهم می کند .
_سخن آخر اگر نکته ای ناگفته مانده که نیاز به توضیح دارد را لطفا بفرمایید
در آخر باید به این نکته توجه کرد که کرونا توجه معماران را به این نکته معطوف کرد که باید در فضاهای مسکونی بازنگری کرد. بازگشت به فضاهایی که روزگاری در معماری ما وجود داشته ولی زندگی در ارتفاع آنها را حذف کرده است اما با نگاهی دقیق باید به دنبال بازنگری این گونه فضاها با رویکردی مطابق با شیوه جدید زندگی باشیم.
ممنون از اینکه وقتتان را در اختیار ما قرار دادید.
