ایلنا، اواسط ماه گذشته خبر اعتراضِ کارگران ایرانخودرو در شهرهای مختلف و به خصوص خبر تعطیلیِ دو روزه‌ی ایران‌خودروی تبریز سروصدای زیادی به پا کرد. کارگران این کارخانه علاوه بر اعتراض به میزان دستمزد، عدم اجرای طرح طبقه‌بندی مشاغل و عدم تشکیل شورای اسلامی کار، نسبت به وضعیتِ صندوق بازنشستگیِ آینده‌ساز و مشکلاتی که این صندوق برای آنها به وجود آورده، شکایت داشتند.
به گفته‌ی برخی از اعضای صندوق بازنشستگی آینده‌ساز، این صندوق که برای شرکت‌های تابعه سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران یعنی شرکت‌هایی مثل سایپا، ایران خودرو، ایران خودرو دیزل، تراکتورسازی و… تاسیس شده، مشکلاتی برای بازنشستگیِ کارگران مشاغل سخت و زیان‌آور ایجاد کرده است. اساسنامه‌ی این صندوق در فروردین ۹۹ بعد از گذشت ۵۰ سال اصلاح شد اما با وجود این همچنان اعتراضات نسبت به این صندوق پابرجاست.
در نامه‌ی اعتراضی اعضای صندوق بازنشستگیِ آینده‌ساز به وزیر کار نیز آمده: «وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی از شمولیت قوانین کار و تأمین اجتماعی برای کارگران شاغل و بازنشسته، به ویژه کارگران شاغل در مشاغل سخت و زیان‌آور به انحاء مختلف ابا ورزیده و موجب محروم نگه داشتن آنان از حقوق و امتیازات تصریح‌شده در قانون کار و تأمین اجتماعی و دیگر قوانین نظام می‌شود. علیرغم برخی اقدامات اصلاحی، حقوق کارگران بازنشسته صندوق آینده‌ساز به میزان دریافتی همترازان‌شان در تأمین اجتماعی نرسیده و تبعیض تداوم دارد. در این رابطه وزارت کار به قوانین بی‌توجهی کرده و در راستای تأمین منافع نامحدود اقلیت جمعی از مدیران ارشد سابق صنایع کشور فعالیت می‌کند.»
مشکل کارگران مشاغل سخت و زیان‌آور برای بازنشستگی:
کارفرما نمی‌تواند یک میلیارد تومان برای بازنشستگی هر کارگر پرداخت کند
حمید پورگلی (رئیس کانون بازنشستگان صندوق آینده‌ساز) در خصوص مشکل کارگران عضو این صندوق به ایلنا می‌گوید: بزرگترین مشکل، مبلغی است که صندوق آینده‌ساز بابت بازنشستگی کارگران مشاغل سخت و زیان‌آور از کارفرما می‌خواهد. این مبلغ به قدری زیاد است که معمولا کارفرمایان توان پرداخت آن را ندارند و این باعث می‌شود تعداد بسیاری از کارگران نتوانند به راحتی بازنشسته شوند.
به گفته‌ی پورگلی؛ صندوق آینده‌ساز حدود یک میلیارد و ۲۰۰هزار تومان برای بازنشستگیِ کارگران از کارفرما پول می‌خواهد درحالیکه این مبلغ برای صندوق تامین اجتماعی حدود ۲۵۰میلیون تومان است. رئیس کانون بازنشستگان صندوق آینده‌ساز با بیان اینکه فعالان کارگری در حال پیگیری این موضوع از طرف وزارت کار هستند، گفت: یک میلیارد تومان مبلغی نیست که هر کارفرمایی بتواند آن را بپردازد. شاید ایرانخودرو و سایپا این مبلغ را بپردازند اما مثلا تراکتورسازی نمی‌تواند این مبلغ را پرداخت کند و به همین دلیل بین کارفرما و کارگر مشکل ایجاد می‌شود. به گفته‌ی پورگلی؛ در حال حاضر کارگران بسیاری در صف بازنشستگی هستند. آنها بین صندوق آینده‌ساز و کارفرما گیر افتاده‌اند. از طرفی کارفرما توان پرداخت این مبلغ را ندارد و از طرفی دیگر صندوق آینده‌ساز می‌گوید نمی‌تواند محاسبات خود را تغییر دهد.
کارگران میان صندوق آینده‌ساز و کارفرما؛
با وجود اصلاح آیین نامه صندوق، کارگران همچنان سردرگم هستند
حبیب صادق‌زاده تبریزی (نائب رئیس کانون هماهنگی شوراهای اسلامی کار استان آذربایجان شرق) نیز که در جریان مشکل بازنشستگی کارگران عضو صندوق آینده‌ساز است به ایلنا می‌گوید: برخلاف ماده ۱۴۸ قانون کار بخشی از کارگران به اجبار تحت پوشش صندوق آینده‌ساز قرار گرفتند و از آنجا که این صندوق منابع مالی لازم را ندارد، کارگران عضو صندوق آینده‌ساز نسبت به کارگران عضو صندوق تامین اجتماعی با مشکلات بیشتری دست و پنجه نرم می‌کنند.
وی با اشاره به مشکلاتی که صندوق آینده‌سازبرای کارگران مشاغل سخت و زیان‌آور به وجود آورده، گفت: اگر در یک کارخانه دو کارگر، یکی بیمه‌شده‌ی تامین اجتماعی و دیگری بیمه‌شده‌ی آینده‌ساز، در کنار هم کار کنند؛ کارگرِ عضو تامین اجتماعی بعد از بیست سال کار متوالی در کار سخت و زیان‌آور به راحتی از طریق سایت ثبت نام می‌کند و مراحل بازنشستگیِ او طی می‌شود اما کارگرِ عضو صندوق آینده‌ساز نمی‌تواند به راحتی بازنشسته شود.
به گفته‌ی صادق‌زاده؛ قبلا کارگر باید منتظر می‌ماند تا کارفرما پرونده‌ی او را طبق ماده ۱۹ اساسنامه برای بررسی به صندوق بفرستد اما طبق آیین‌نامه‌ی جدید، کارگر می‌تواند شخصا درخواست بازنشستگی کند. با این وجود به دلیل مبلغ زیادی که صندوق از کارفرما می‌خواهد، عملا به نحو مطلوب همکاری صورت نمی‌گیرد و کارگران همچنان سردرگم هستند.
وی ادامه داد: صندوق آینده‌ساز برای بازنشسته کردنِ کارگری که در مشاغل سخت و زیان‌آور مشغول به کار بوده مبالغ هنگفتی از ۶۰۰ تا یک میلیارد تومان از کارفرما طلب می‌کند و چون کارفرما نمی‌تواند این مبلغ را پرداخت کند در نتیجه کارگر دچار مشکل می‌شود. نائب رئیس کانون هماهنگی شوراهای اسلامی کار آذربایجان شرقی بیان کرد: اساسنامه این صندوق که ۵۰ سال دست‌نخورده باقی مانده بود در فروردین سال ۹۹ اصلاح شد اما حتی در همین اساسنامه‌ی اصلاح شده نیز مشکل کارگران سخت و زیان‌آور رفع نشده است.
صادق‌زاده می‌گوید: امروز تعداد بسیاری از کارگرانِ عضو این صندوق دچار مشکلِ بازنشستگی هستند و روند بازنشستگی آنها سال‌ها به تعویق افتاده است. آنها به جای آنکه بازنشسته شوند در کارخانه ماندگار می‌شوند و در نهایت تنش بین کارگر و کارفرما بالا می‌رود. به گفته‌ی او؛ یکی از دلایل اعتراضات کارگران در برخی از کارخانه‌ها به مشکلاتی که این صندوق برای کارگران ایجاد کرده است، برمی‌گردد.
نائب رئیس کانون هماهنگی شوراهای اسلامی کار آذربایجان شرقی تاکید کرد: صندوق آینده‌ساز با این توجیه که هیچ کمکی از جانب دولت به این صندوق نمی‌شود چنین مبالغی را از کارفرما طلب می‌کند. در واقع فشاری که این صندوق به کارفرما وارد می‌کند در نهایت بر روی دوش کارگران می‌افتد و کارگران بعد از سال‌ها کار نمی‌توانند آنطور که باید از خدمات این صندوق بهره‌مند شوند.
صندق آینده ساز چه می‌گوید؟
صندوق آینده‌ساز چرا یک میلیارد تومان از کارفرما برای بازنشسته کردنِ کارگران مشاغل سخت و زیان‌آور می‌گیرد؟ روابط عمومی صندوق آینده‌ساز در پاسخ به این سوال در جوابیه‌ای که در اختیار ایلنا قرار داده، نوشته: «(در مورد مشاغل سخت و زیان‌آورد) بارمالی ایجاد شده برای یک صندوق بازنشستگی بسیارسنگین است، چراکه صندوق بازنشستگی مکلف است علاوه بر پرداخت حقوق در سالهای متمادی، هزینه‌های سنگینی را در جهت موضوعات درمانی بازنشستگان خود صرف نماید و شما با یک محاسبه ساده متوجه خواهید شد که هزینه تمام شده برای تامین حقوق بازنشستگی چنین اعضایی، بسیار بالاتر از هزینه‌هایی است که به عنوان بار مالی، از کارفرما مطالبه می‌گردد.»
در این جوابیه بیان شده: «کارفرما می‌توانست به طریقی عمل کند که مانع آسیب‌دیدگی و فرسودگی کارگر در محیط کار شود و بجای اینکه این هزینه را به صندوق بپردازد، آن را برای اصلاح خط تولید و ایمن‌سازی محیط کار صرف نماید.» در جوابیه صندوق آینده‌ساز به این نکته اشاره شده است که اگر کارفرما محیط کار را ایمن‌سازی می‌کرد، کارگران مشمول قانون مشاغل سخت و زیان‌آور نمی‌شدند و به صورت عادی بازنشسته می‌شدند، در اینصورت بار مالی کمتری بر دوش صندوق می‌افتاد. آنها معتقدند این هزینه در واقع بخشی از جریمه‌ی کارفرما برای بی‌توجهی به محیط کار است.
در این جوابیه همچنین آمده: «صندوق آینده‌ساز بر اساس محاسبات و مجوزهای اخذ شده از نمایندگان اعضا، عددی را به عنوان بارمالی برای کارفرما مشخص می‌کند و رقم اعلامی به کارفرما بسیار کمتر از هزینه‌هایی است که صندوق در طی سالهای آتی برای حقوق و هزینه‌های درمانی فرد هزینه خواهد کرد.»
صندوق آینده‌ساز در بخش دیگری از جوابیه در خصوص امتناع کارفرما از فرستادن پرونده کارگران برای طی روند بازنشستگی نوشته: «اگر کارفرما نخواهد در خصوص موضوع مشاغل سخت و زیان‌آور اقدام نماید یا نخواهد نسبت به پرداخت بارمالی آن تمکین کند، فرد می‌تواند پاسخ صندوق را شخصا به اولین اداره کار استان مربوطه ارایه نماید و اداره کار نیز مستقیما موضوع را به اجرای احکام می‌فرستد و بار مالی را از کارفرما می‌گیرد. پس اگر شرایطی توسط کارفرما مبنی بر ممانعت از احقاقِ حقِ اعضا بوجود آید، صندوق آینده ساز کاملا در کنار عضو ایستاده است»
کارگران قربانیان اصلی هستند
صندوق آینده‌ساز توجیه خاص خود را برای طلب کردن یک میلیارد تومان از کارفرما دارد و کارفرما نیز برای عدم پرداخت این مبلغ، دلیل خاص خود را دارد. کارگران اما در این میان قربانیان اصلی هستند. آنها بعد از سال‌ها کار در سخت‌ترین شرایط، برای بازنشسته شدن باید مسیر سختی را طی کنند. کارگران بسیاری که بین مطالبات صندوق و ناتوانیِ کارفرما گیر افتاده‌اند و مدتهای طولانی در انتظارِ موافقت با بازنشستگیِ خود می‌مانند. به گفته‌ی کارگرانِ عضو این صندوق، پروسه‌ی بازنشسته شدن به قدری سخت و طولانی است که گاهی چندین سال طول می‌کشد تا یک کارگر بازنشسته شود.
