گروه سیاسی:روزنامه همدلی نوشت:استقلال حوزه علمیه خیلی وقت است محل بحث استادان مختلف شده است. برخی می‌گویند که طی سال‌های گذشته حوزه علمیه از استقلال واقعی خود فاصله گرفته و همین امر به شیوه‌های مختلف هم بر زندگی طلاب و هم بر درس و بحث آنان اثر گذاشته است. برخی معتقدند که طلاب بیش‌ازاندازه سیاسی شده‌اند.
در همین حال به‌تازگی گزارش‌های مختلفی منتشرشده که نشان می‌دهد برخی از طلاب به خاطر نگرانی‌های مختلف از قم راهی دیگر مراکز حوزه مانند نجف می‌شوند. البته هرچند که این گزارش‌ها به‌طور رسمی تأیید نشده است، اما حداقل نگاهی به سخنان علما و استادان حوزه نشان می‌دهد که این نگرانی‌ها وجود دارد. نگرانی‌هایی که شامل استقلال حوزه علمیه و همچنین مسائل معیشتی است. سال گذشته بود که آیت‌الله نوری همدانی وضعیت اقتصادی و معیشت طلاب را نگران‌کننده توصیف کرد و گفت: «ما در حد توان کمک می‌کنیم، ولی باید مشکل اساسی حل شود.»
در همین راستا حجت‌الاسلام فاضل میبدی، عضو مجمع محققین و مدرسین حوزه علمیه قم و استاد دانشگاه به مشکلات این روز‌های حوزه علمیه پرداخته و می‌گوید که در خانه بسیاری از طلاب به دلیل درآمد پایین و مشکلات معیشتی، اختلافات خانوادگی زیاد شده است.
فاضل میبدی با بیان اینکه «طلاب دو دسته هستند»، اظهار کرد: «برخی طلاب در یکی از ارگان‌های دولتی مانند پادگان‌ها، ارگان‌های نظامی، اداره‌ها و سایر بخش‌های دولتی، مشغول به کار هستند و حقوق خوبی هم می‌گیرند؛ اما این‌ها همه طلاب نیستند. معمولاً بیشتر طلاب حوزه، دستشان به کاری و جایی بند نیست. زندگی آنها با شهریه حوزه می‌گذرد که شهریه حوزه هم مبلغ بالایی نیست و حداکثر دو میلیون تومان است. این است که تعداد قابل‌توجهی از طلاب حوزه ازنظر معیشتی در تنگنا هستند.» وی با اشاره به اینکه «تعداد زیادی از طلبه‌هایی که حوزه هستند، ازنظر معیشت در تنگنا قرار دارند»، عنوان کرد: «متأسفانه تنخواهی که به‌عنوان حوزه داده می‌شود، هزینه طلاب کم‌درآمد نمی‌شود بلکه هزینه کار‌های جنبی، ساختمان‌سازی و تشریفات دیگر می‌شود که چندان به جیب طلبه‌هایی که درآمد ندارند، نمی‌رود.»
فاضل میبدی با اشاره به اینکه «مردم صرفاً طلبه‌هایی را که در حکومت هستند، یا امام‌جمعه هستند یا در شهرستان‌ها جایگاه و به‌تبع ماشین و پاسداری دارند؛ می‌شناسند»؛ گفت: «مردم این گروه را می‌بینند یا کسانی که در تلویزیون سخنرانی می‌کنند، اما کسانی که در هیچ جا نیستند، نه امام‌جمعه هستند، نه سمتی دارند و نه حضوری در صداوسیما دارند را نمی‌بینند که تعداد این گروه هم زیاد است. مردم این‌ها را نمی‌بینند و فکر می‌کنند تمام طلاب آن‌هایی هستند که منصب و پستی دارند.»
وی در ادامه اظهار کرد: «واقعاً تعداد زیادی از طلاب حوزه به‌ناچار به شغل‌های دیگری رو آورده‌اند، یا در اسنپ کار می‌کنند یا حتی طلبه‌هایی را می‌شناسم که شب‌ها سرایداری می‌کنند و همه برای تأمین معیشت است.» این استاد حوزه خاطرنشان کرد: «متأسفانه در خانه طلاب به دلیل کم درآمدی اختلافات خانوادگی هم زیاد شده است. بسیاری از طلبه‌ها خانه‌ای هم ندارند و باید اجاره خانه هم بدهند و تعدادشان هم کم نیست.»وی با تأکید بر اینکه «سیاسی شدن حوزه علمیه موجب نگاه نادرست مردم به وضعیت طلاب شده است»، افزود: «متأسفانه حوزه علمیه زیاد سیاسی شده است و حکومت هم به‌نوعی حکومت دینی و روحانیون است. از طرفی روحانیون هم در مناصب حساسی هستند، به همین دلیل نگاه مردم به‌کل طلبه‌ها نگاه چندان مثبتی نیست و باید فکری به حال این موضوع کرد.»
فاضل میبدی در ادامه تصریح کرد: «هرچه طلاب و روحانیون از پست‌ها و مناصب اجرایی بیرون بیایند برای کار خودشان بهتر است. البته هزینه زندگی‌شان هم هست، اما اینکه هرجایی یک طلبه یا روحانی بگذاریم یا هرجایی که یک افتتاحیه‌ای باشد یا ریسمانی قیچی شود، استاندار یا فرماندار یا هرکسی باشد، در کنارش یک طلبه‌ای یا معلمی باشد؛ درست نیست.»
این استاد دانشگاه به وضع اقتصادی کشور نیز اشاره کرد و یادآور شد: «اقتصاد جامعه ما، اقتصاد بیماری است و متأسفانه هر دولتی که سرکار می‌آید، وعده‌هایی به مردم می‌دهد و به هیچ‌کدام عمل نمی‌کند. همچنین نوع اداره جامعه نیز ناسالم است و معمولاً افرادی که در رأس اداره امور هستند، از رئیس‌جمهور، رئیس قوا تا سایر بخش‌ها، بیشتر از میان روحانیون است؛ پس حضور روحانیون در سمت‌های مختلف و از جهت دیگر سوء اداره و مدیریت در کشور، موجب شده تا نگاه مثبتی به روحانیت نباشد.»
فاضل میبدی در ادامه با بیان اینکه «نگاه مردم به روحانیون آن نگاه سابق نیست»، افزود: «سابق بر این مردم هر مشکلی که داشتند، به روحانیون مراجعه می‌کردند. اعتمادی وجود داشت و مردم روحانیون را از خودشان می‌دانستند، اما متأسفانه اکنون چنین رابطی وجود ندارد.به‌طور مثال اگر اکنون فردی در شهرستان بخواهد پیش امام‌جمعه برود، باید از مراحلی رد شود، پاسدار باید اجازه بدهد، وقت بگیرد و در خانه‌ها حفاظت و نگهبانی گذاشته‌اند. مردم هم از این چیز‌ها بدشان می‌آید. در گذشته به این شکل نبود که مردم بخواهد به ملاقات روحانیون بروند و با موانع روبه‌رو شوند.
وی اضافه کرد: «البته مردم کمتر سراغ روحانی‌ای که سمتی ندارد و کاری از دستش برنمی‌آید می‌روند، اما آن روحانی که سمت دارد و می‌تواند کاری انجام دهد، یا امام‌جمعه است یا سمت دیگری دارد و معمولاً به‌راحتی نمی‌توان به او دسترسی داشت.»این استاد حوزه علمیه با رد موضوع مهاجرت طلاب به خارج از کشور خصوصاً شهر نجف اشرف گفت: «فکر نمی‌کنم چنین چیزی صحت داشته باشد. من چنین چیزی نشنیده‌ام و البته نجف اشرف نیز ازنظر معیشتی در وضع خوبی قرار ندارد.»
فاضل میبدی همچنین با رد سیاسی بودن مهاجرت طلاب به نجف نیز گفت: «در قم علمای زیادی هستند که نگاهشان به سیاست نگاه حاکم نیست و حتی نگاهی که روحانی، سیاسی باشد یا در حکومت نقش‌آفرین باشد، زیاد نیست. تعداد زیادی از طلبه‌هایی که می‌شناسم نگاه چندان مثبتی به اینکه روحانی باید در حکومت سیاسی باشد، ندارند. دوست دارند روحانی مستقلی باشند و آن استقلال سابق خود را داشته باشند. البته مسائل و مشکلات آنها هم باید حل شود.»
فاضل میبدی با اشاره به اینکه «دیگر وضع از بهبود رابطه میان مردم و روحانیون گذشته است»، گفت: «متأسفانه کشور ما به سمت و سویی حرکت کرده است که عامه مردم از وضع موجود جامعه راضی نیستند و این را به‌حساب روحانیت می‌گذارند؛ یعنی تا زمانی که کشور خصوصاً در مسائل اقتصادی به این شکل اداره شود و هر روز مردم با تورم و گرانی مواجه باشند و از طرف دیگر؛ شب‌ها در تلویزیون هم یک روحانی را ببینند که از نگاه اسلام سخن می‌گوید؛ طبیعی است که نگاه مردم به طلاب نگاه مثبتی نخواهد بود.»
وی اضافه کرد: «اگر نگاه روحانیت نسبت به سیاست عوض شود و سیاست‌های کلان و مسائل اقتصادی کلان نیز تغییر کند، کشور سامانی به خود بگیرد، ثبات اقتصادی داشته باشیم و تورم مهار شود، مردم هم خواهند گفت که این کار روحانیون بود، اما اکنون با وضعیتی که وجود دارد متأسفانه نگاه مردم به روحانیون نگاه بدی است.»
فاضل میبدی در پایان تصریح کرد: «بسیاری از طلابی که می‌خواهند به بازار بروند، خریدی دارند، یا کاری دارند یا می‌خواهند به مغازه‌ای بروند، سعی می‌کنند با لباس روحانیت نروند، برای اینکه مردم متلک یا فحش می‌دهند. امروزه روحانیت کمتر با لباس روحانی در مجامع عمومی ظاهر می‌شود که معذب نشود. روحانی در تاکسی می‌نشیند، مردم متلک می‌گویند. مردم گرانی و تمام مشکلات را از چشم روحانیت می‌بینند، لذا به این سادگی نمی‌توان آن رابطه‌ای را که سابق بر این میان روحانیت و مردم بود و خدشه‌دار شد، اصلاح کرد.»
در همین حال به‌تازگی گزارش‌های مختلفی منتشرشده که نشان می‌دهد برخی از طلاب به خاطر نگرانی‌های مختلف از قم راهی دیگر مراکز حوزه مانند نجف می‌شوند. البته هرچند که این گزارش‌ها به‌طور رسمی تأیید نشده است، اما حداقل نگاهی به سخنان علما و استادان حوزه نشان می‌دهد که این نگرانی‌ها وجود دارد. نگرانی‌هایی که شامل استقلال حوزه علمیه و همچنین مسائل معیشتی است. سال گذشته بود که آیت‌الله نوری همدانی وضعیت اقتصادی و معیشت طلاب را نگران‌کننده توصیف کرد و گفت: «ما در حد توان کمک می‌کنیم، ولی باید مشکل اساسی حل شود.»
در همین راستا حجت‌الاسلام فاضل میبدی، عضو مجمع محققین و مدرسین حوزه علمیه قم و استاد دانشگاه به مشکلات این روز‌های حوزه علمیه پرداخته و می‌گوید که در خانه بسیاری از طلاب به دلیل درآمد پایین و مشکلات معیشتی، اختلافات خانوادگی زیاد شده است.
فاضل میبدی با بیان اینکه «طلاب دو دسته هستند»، اظهار کرد: «برخی طلاب در یکی از ارگان‌های دولتی مانند پادگان‌ها، ارگان‌های نظامی، اداره‌ها و سایر بخش‌های دولتی، مشغول به کار هستند و حقوق خوبی هم می‌گیرند؛ اما این‌ها همه طلاب نیستند. معمولاً بیشتر طلاب حوزه، دستشان به کاری و جایی بند نیست. زندگی آنها با شهریه حوزه می‌گذرد که شهریه حوزه هم مبلغ بالایی نیست و حداکثر دو میلیون تومان است. این است که تعداد قابل‌توجهی از طلاب حوزه ازنظر معیشتی در تنگنا هستند.» وی با اشاره به اینکه «تعداد زیادی از طلبه‌هایی که حوزه هستند، ازنظر معیشت در تنگنا قرار دارند»، عنوان کرد: «متأسفانه تنخواهی که به‌عنوان حوزه داده می‌شود، هزینه طلاب کم‌درآمد نمی‌شود بلکه هزینه کار‌های جنبی، ساختمان‌سازی و تشریفات دیگر می‌شود که چندان به جیب طلبه‌هایی که درآمد ندارند، نمی‌رود.»
فاضل میبدی با اشاره به اینکه «مردم صرفاً طلبه‌هایی را که در حکومت هستند، یا امام‌جمعه هستند یا در شهرستان‌ها جایگاه و به‌تبع ماشین و پاسداری دارند؛ می‌شناسند»؛ گفت: «مردم این گروه را می‌بینند یا کسانی که در تلویزیون سخنرانی می‌کنند، اما کسانی که در هیچ جا نیستند، نه امام‌جمعه هستند، نه سمتی دارند و نه حضوری در صداوسیما دارند را نمی‌بینند که تعداد این گروه هم زیاد است. مردم این‌ها را نمی‌بینند و فکر می‌کنند تمام طلاب آن‌هایی هستند که منصب و پستی دارند.»
وی در ادامه اظهار کرد: «واقعاً تعداد زیادی از طلاب حوزه به‌ناچار به شغل‌های دیگری رو آورده‌اند، یا در اسنپ کار می‌کنند یا حتی طلبه‌هایی را می‌شناسم که شب‌ها سرایداری می‌کنند و همه برای تأمین معیشت است.» این استاد حوزه خاطرنشان کرد: «متأسفانه در خانه طلاب به دلیل کم درآمدی اختلافات خانوادگی هم زیاد شده است. بسیاری از طلبه‌ها خانه‌ای هم ندارند و باید اجاره خانه هم بدهند و تعدادشان هم کم نیست.»وی با تأکید بر اینکه «سیاسی شدن حوزه علمیه موجب نگاه نادرست مردم به وضعیت طلاب شده است»، افزود: «متأسفانه حوزه علمیه زیاد سیاسی شده است و حکومت هم به‌نوعی حکومت دینی و روحانیون است. از طرفی روحانیون هم در مناصب حساسی هستند، به همین دلیل نگاه مردم به‌کل طلبه‌ها نگاه چندان مثبتی نیست و باید فکری به حال این موضوع کرد.»
فاضل میبدی در ادامه تصریح کرد: «هرچه طلاب و روحانیون از پست‌ها و مناصب اجرایی بیرون بیایند برای کار خودشان بهتر است. البته هزینه زندگی‌شان هم هست، اما اینکه هرجایی یک طلبه یا روحانی بگذاریم یا هرجایی که یک افتتاحیه‌ای باشد یا ریسمانی قیچی شود، استاندار یا فرماندار یا هرکسی باشد، در کنارش یک طلبه‌ای یا معلمی باشد؛ درست نیست.»
این استاد دانشگاه به وضع اقتصادی کشور نیز اشاره کرد و یادآور شد: «اقتصاد جامعه ما، اقتصاد بیماری است و متأسفانه هر دولتی که سرکار می‌آید، وعده‌هایی به مردم می‌دهد و به هیچ‌کدام عمل نمی‌کند. همچنین نوع اداره جامعه نیز ناسالم است و معمولاً افرادی که در رأس اداره امور هستند، از رئیس‌جمهور، رئیس قوا تا سایر بخش‌ها، بیشتر از میان روحانیون است؛ پس حضور روحانیون در سمت‌های مختلف و از جهت دیگر سوء اداره و مدیریت در کشور، موجب شده تا نگاه مثبتی به روحانیت نباشد.»
فاضل میبدی در ادامه با بیان اینکه «نگاه مردم به روحانیون آن نگاه سابق نیست»، افزود: «سابق بر این مردم هر مشکلی که داشتند، به روحانیون مراجعه می‌کردند. اعتمادی وجود داشت و مردم روحانیون را از خودشان می‌دانستند، اما متأسفانه اکنون چنین رابطی وجود ندارد.به‌طور مثال اگر اکنون فردی در شهرستان بخواهد پیش امام‌جمعه برود، باید از مراحلی رد شود، پاسدار باید اجازه بدهد، وقت بگیرد و در خانه‌ها حفاظت و نگهبانی گذاشته‌اند. مردم هم از این چیز‌ها بدشان می‌آید. در گذشته به این شکل نبود که مردم بخواهد به ملاقات روحانیون بروند و با موانع روبه‌رو شوند.
وی اضافه کرد: «البته مردم کمتر سراغ روحانی‌ای که سمتی ندارد و کاری از دستش برنمی‌آید می‌روند، اما آن روحانی که سمت دارد و می‌تواند کاری انجام دهد، یا امام‌جمعه است یا سمت دیگری دارد و معمولاً به‌راحتی نمی‌توان به او دسترسی داشت.»این استاد حوزه علمیه با رد موضوع مهاجرت طلاب به خارج از کشور خصوصاً شهر نجف اشرف گفت: «فکر نمی‌کنم چنین چیزی صحت داشته باشد. من چنین چیزی نشنیده‌ام و البته نجف اشرف نیز ازنظر معیشتی در وضع خوبی قرار ندارد.»
فاضل میبدی همچنین با رد سیاسی بودن مهاجرت طلاب به نجف نیز گفت: «در قم علمای زیادی هستند که نگاهشان به سیاست نگاه حاکم نیست و حتی نگاهی که روحانی، سیاسی باشد یا در حکومت نقش‌آفرین باشد، زیاد نیست. تعداد زیادی از طلبه‌هایی که می‌شناسم نگاه چندان مثبتی به اینکه روحانی باید در حکومت سیاسی باشد، ندارند. دوست دارند روحانی مستقلی باشند و آن استقلال سابق خود را داشته باشند. البته مسائل و مشکلات آنها هم باید حل شود.»
فاضل میبدی با اشاره به اینکه «دیگر وضع از بهبود رابطه میان مردم و روحانیون گذشته است»، گفت: «متأسفانه کشور ما به سمت و سویی حرکت کرده است که عامه مردم از وضع موجود جامعه راضی نیستند و این را به‌حساب روحانیت می‌گذارند؛ یعنی تا زمانی که کشور خصوصاً در مسائل اقتصادی به این شکل اداره شود و هر روز مردم با تورم و گرانی مواجه باشند و از طرف دیگر؛ شب‌ها در تلویزیون هم یک روحانی را ببینند که از نگاه اسلام سخن می‌گوید؛ طبیعی است که نگاه مردم به طلاب نگاه مثبتی نخواهد بود.»
وی اضافه کرد: «اگر نگاه روحانیت نسبت به سیاست عوض شود و سیاست‌های کلان و مسائل اقتصادی کلان نیز تغییر کند، کشور سامانی به خود بگیرد، ثبات اقتصادی داشته باشیم و تورم مهار شود، مردم هم خواهند گفت که این کار روحانیون بود، اما اکنون با وضعیتی که وجود دارد متأسفانه نگاه مردم به روحانیون نگاه بدی است.»
فاضل میبدی در پایان تصریح کرد: «بسیاری از طلابی که می‌خواهند به بازار بروند، خریدی دارند، یا کاری دارند یا می‌خواهند به مغازه‌ای بروند، سعی می‌کنند با لباس روحانیت نروند، برای اینکه مردم متلک یا فحش می‌دهند. امروزه روحانیت کمتر با لباس روحانی در مجامع عمومی ظاهر می‌شود که معذب نشود. روحانی در تاکسی می‌نشیند، مردم متلک می‌گویند. مردم گرانی و تمام مشکلات را از چشم روحانیت می‌بینند، لذا به این سادگی نمی‌توان آن رابطه‌ای را که سابق بر این میان روحانیت و مردم بود و خدشه‌دار شد، اصلاح کرد.»
