سرفهها بهطورکلی به دو دستهی خشک و خلط دار تقسیم میشوند. سرفهی خلط دار سرفهای است که میتواند به دفع خلط و مخاط از بدن کمک کند. در سرفه های خلط دار ،ریه و سینه از آلودگیها تخلیه میشود. با این حال برخی درمانها از جمله مصرف مواد خلطآور با رقیق کردن مخاط به دفع آسانتر آن کمک میکند.
اما سرفهی خشک متفاوت است. برای رهایی از سرفههای خشک باید از مواد نرمکننده استفاده کرد. این مواد غشای مخاطی ملتهب را نرم و مواد حساسیتزا را دفع میکنند و موجب بهبودی میشوند.
علل سرفه های خشک
سرفه های خشک می تواند علل و دلایل متفاوتی داشته باشد.گاهی ممکن است برخی افراد در اثر تنفس هوای خشک و گرم به سرفه بیفتند. این اتفاق بیشتر در اثر وجود مواد حساسیتزا و تحریککنندههای محیطی در هوا رخ میدهد. وقتی در پاییز بخاری را روشن میکنید، گرد و غبار و موادی که در طول تابستان در آن جمع شدهاند در هوا پراکنده و موجب سرفه خشک میشوند.
گاهی دود سیگار، محرکهای محیطی، حساسیتها، قطرههای بینی و آسم از دیگر دلایل بروز سرفه خشک است. همچنین بیماریهای مزمن ریه هم میتوانند موجب سرفههای خشک شوند.
یکی دیگر از دلایل سرفه خشک، رفلاکس معده می باشد. در این مواقع معمولا علائم دیگری مانند سوزش سرِ دل، سوزش گلو و افزایش بزاق دیده میشود. سیاهسرفه، آنفولانزا، بلعیدن یا استشمام چیزی، سینه پهلو از دلایل بروز سرفههای خشک است.
همچنین قرار گرفتن در مقابل مواد شیمیایی که سبب تحریک ریه شده و التهاب مجاری را به دنبال دارد، هم دلیلی بر سرفه های خشک می باشد.
تهوع، خس خس، استفراغ، تورم غدد لنفاوی، صدای خشن، سردرد، گلو درد و درد، گرفتگی بینی هم از دلایل سرفه های خشک می باشد.
یکی دیگر از دلایل سرفه خشک، رفلاکس معده می باشد. در این مواقع معمولا علائم دیگری مانند سوزش سرِ دل، سوزش گلو و افزایش بزاق دیده میشود. سیاهسرفه، آنفولانزا، بلعیدن یا استشمام چیزی، سینه پهلو از دلایل بروز سرفههای خشک است.
درمان های خانگی موثر بسیاری برای سرفه وجود دارد که در ادامه به برخی از آنها اشاره می کنیم:
زنجبیل مناسب برای درمان سرفه خشک
در داروهای مسکن طبیعی، زنجبیل اغلب در شربت های مخصوص لوزه و سرفه یافت می شود و گلو درد را تسکین می دهد وباعث آرامش فرد می شود.برای استفاده از زنجبیل کافی است ریشه زنجبیل تازه را پوست بکنید و آن را خرد کنید و یک فنجان آب را بجوشانید و زنجبیل خرد شده را به آن اضافه کنید و سپس کمی عسل را به آن اضافه کنید.بهتر است برای تاثیر بیشتر این عصاره را سه بار در روز استفاده کنید.همچنین می توانید تکه های زنجبیل را بجوید و روغن آن را بمالید تا اثر این درمان را زیاد کنید.
همچنین می توانید از شربت زنجبیل و نعنا برای کاهش سرفه های خشک خود استفاده کنید. برای درست کردن شربت زنجبیل و نعناع به سه قاشق غذاخوری زنجبیل خردشده، یک قاشق غذاخوری نعناع خشک، ۴ فنجان آب و یک فنجان عسل نیاز دارید. زنجبیل را خرد کنید و به همراه نعناع به چهار فنجان آب اضافه کنید و آن را به جوش بیاورید. بگذارید ترکیب آنقدر بجوشد تا حجم آن به نصف مقدار اولیه برسد. پس از اینکه کمی خنک شد یک فنجان عسل را با آن ترکیب کنید و هم بزنید تا تمام عسل کاملا در آن حل شود. سپس شربت را در ظرفی بریزید و نگهداری کنید. هر چند ساعت، یک قاشق غذاخوری از آن را میل کنید تا سرفهتان رفع شود. این شربت را میتوانید بهمدت سه هفته در یخچال نگهداری کنید.
عسل
یکی دیگر از راه های درمان خانگی سرفه های خشک ، استفاده از یک قاشق پر عسل می باشد. عسل یک مسکّن طبیعی با چسبندگی بالاست که میتواند سطح غشای مخاطی تحریکشده را بپوشاند و تسکین بدهد. بهعلت وجود آنزیمهای طبیعی در عسل این ماده خاصیت ضدباکتری دارد. این امر به کوتاهتر شدن دورهی سرفههایی که ریشه در مشکلات باکتریایی دارد، منجر میشود. عسل، درمانی عالی برای کودکان و بزرگسالان است ولی فراموش نکنید که بهعلت احتمال بروز بوتولیسم مصرف آن در کودکان زیر دو سال خطرناک است.
برای استفاده از عسل بهتر است یک تا سه مرتبه در روز هربار یک قاشق غذاخوری عسل طبیعی مصرف کنید تا سرفه بهبود بیابد. اگر سرفه هنگام خواب موجب آزارتان میشود، قبل از خوابیدن یک قاشق عسل میل کنید. توجه داشته باشید که میزان عسل را برای کودکتان بهجای یک قاشق غذاخوری، یک قاشق چایخوری در نظر بگیرید.
می توان این ماده خوراکی پر خاصیت را همراه با فلفل سیاه مصرف نمود. فلفل سیاه برای درمان سرفههای ناشی از تراکم مخاط و گرفتگی سینه مفید است. ممکن است برای فرد این اتفاق افتاده باشد که در حین آسیاب کردن فلفل سیاه به سرفه افتاده باشد و بینی اش بخارد. این ویژگی فلفل سیاه در حالت طبیعی آزاردهنده است، ولی زمانی که بخواهید ضایعات را از ریهتان خارج کنید، بسیار مفید است.عسل هم خاصیت ضدمیکروبی خود را به فلفل اضافه میکند. با عسل و فلفل سیاه میتوانید نوعی شربت یا چای درست کنید و به کمک آن سرفهرا بهبود بدهید. در صورت امکان فلفل سیاه را در هنگام مصرف آسیاب کنید؛ فلفل سیاهی که از قبل آسیاب شده است، برخی از خواص خود را از دست میدهد.
برای درست کردن این چای به یک قاشق چایخوری پودر فلفل سیاه، یک قاشق غذاخوری عسل و مقداری آب نیاز دارید. در فنجانی فلفل سیاه، عسل و آب جوش بریزید، سپس محتویات فنجان را بههم بزنید. ده دقیقه صبر کنید، دوباره آن را هم بزنید و بنوشید. این کار را یک یا دو بار در روز تکرار کنید تا مخاطتان نرمتر شود.
درمان سرفه خشک با لیمو
از دیگر روش های درمان سرفه های خشک ، مصرف لیمو می باشد.برای استفاده از لیمو یک قاشق سوپ خوری عسل و ۲ قاشق سوپ خوری آب لیمو را مخلوط کنید و این مخلوط را حرارت دهید تا گرم شود؛ چندین بار در روز بنوشید تا از شر سرفه خشک خلاص شوید . هم چنین می توانید عصاره لیمو را با کمی عسل ترکیب کرده و کمی فلفل قرمز به آن اضافه کنید و هر روز بنوشید.
چایِ ریشهی شیرینبیان
ریشهی شیرینبیان مادهای مسکّن و خلطآور است که مخاطتان را شل و رقیق میکند و گرفتگی را از بین میبرد. همچنین ریشهی شیرینبیان التهاباتی را که موجب تحریک گلو میشود، کاهش میدهد. جزءِ اصلی شیرینبیان ،گلیسیریزین است که بیشتر خواص آن را دربردارد. گلیسیریزین ۳۰ تا ۵۰ مرتبه شیرینتر از ساکارز (شکر) است و آنزیم ۱۱-بتا-هیدورکسی استروئید دهیدروژناز را مهار میکند. این آنزیم دسترسی گلوکوکورتیکوئید که یک هورمون استروئیدی می باشد، را به گیرندههای استروئید تنظیم میکند و سرعت تبدیل کورتیزول به کورتیزون را کاهش میدهد. این پدیده تأثیر کورتیزول را افزایش میدهد و از التهابات میکاهد. البته اگر مشکل کلیه دارید بهتر است از مصرف ریشهی شیرینبیان اجتناب کنید.
برای تهیهی چای ریشهی شیرینبیان به دو قاشق ریشهی خشک شیرینبیان و مقداری آب نیاز دارید. ابتدا آب را به جوش بیاورید سپس ریشهی شیرینبیان و آب جوش را در فنجان بریزید. بعد از ۱۰ تا ۱۵ دقیقه همهی محتویات فنجان را بنوشید. این کار را دوبار در روز تکرار کنید.
غرغره آب نمک
یکی دیگر از راه های درمان سرفه، غرغره آب نمک می باشد. آبنمک ناراحتی ناشی از سرفه را کاهش میدهد و گلو درد را درمان می کند. در واقع نمک به عنوان یک عامل ضد التهاب از زمان های بسیار دور استفاده می شود. زمانی که غلظت نمک در خارج از سلول بیشتر از داخل آن باشد، آب از داخل سلول به خارج هدایت میشود تا تعادل ایجاد شود. وقتی آب سلول را ترک کند، تورم و در نتیجه حس ناراحتی فرد کم می شود. پس اگر مشکل سرفه با تورم همراه است، این روش بسیار مفید خواهد بود. همچنین با غرغره کردن آبنمک، خلطها بهراحتی زدوده میشوند. برای درست کردن محلول آبنمک یک قاشق چایخوری نمک را با مقداری آب ولرم ترکیب کنید و بهخوبی هم بزنید تا حل شود. مقداری از آن را بهمدت ۱۵ ثانیه غرغره کنید و این کار را ادامه بدهید تا آبنمک تمام شود. در نهایت گلویتان را با آب شستوشو بدهید.
تاثیر بالای شیر زردچوبه در درمان سرفه
از زمان های قدیم از زردچوبه برای درمان بیماری های تنفسی، گوارشی و پوستی استفاده می کرده اند و امروزه به عنوان داشتن خواص ضد التهابی و ضد میکروبی شناخته می شود. از آنجا که زرد چوبه می تواند با باکتری ها و ویروس ها مبارزه کند، علاوه بر تسکین التهاب، در درمان سرفه به خاطر عفونت گلو و عفونت دستگاه تنفسی بسیار موثر است. برای درست کردن شیر زردچوبه دو قاشق چای خوری زرد چوبه را در یک فنجان شیر آب گرم مخلوط کنید و دو بار در روز بنوشید. به طور سنتی، شیر بز به عنوان شیر گاو توصیه می شود تا خلط افزایش یابد . همچنین می توانید زرد چوبه را در آب بجوشانید و یک قاشق چای خوری روغن نارگیل و یا کره به آن اضافه کنید چون چربی فراهم زیستی کورکومین را افزایش می دهد.
بخور
یکی دیگر از راه های درمان سرفه خشک ، بخور دادن می باشد. بخار بهخوبی و بهسرعت مخاط و خلط را از بین میبرد. برای افزایش تأثیر بخار میتوانید از روغنهای مختلفی استفاده کنید که اثرات درمانی بخار را افزایش میدهند. خواص ضدویروسی، ضدباکتری و ضدالتهابی از طریق هوا قابل انتقال است. بنابراین زمانی که بخار را تنفس میکنید، از خواص آن بهرهمند میشوید. استفاده از روغن درخت چای و روغن اکالیپتوس انتخاب مناسبی می باشد. با این کار علاوه بر مبارزه با باکتریها و ویروسها، مجاری تنفسی هم تسکین مییابد.
برای بخور دادن به دو قطره روغن درخت چای، یک تا دو قطره روغن اکالیپتوس، یک کاسه آب و یک حولهی نرم و تمیز نیاز دارید. مقدار کافی آب به جوش بیاورید و در کاسهی عایق حرارت بریزید. ۳۰ تا ۶۰ ثانیه صبر کنید تا آب کمی خنک شود. سپس روغن را داخل آن بریزید و کمی آن را بههم بزنید تا بخار از آن خارج شود. صورتتان را در مسیر خروج بخار قرار بدهید و تا جایی که اذیت نمیشوید صورتتان را به ظرف نزدیک کنید. فراموش نکنید که بخار میتواند بسیار سوزان باشد. حوله را دور سرتان بهگونهای قرار بدهید که بخار به صورت برخورد کند. سپس در همین حالت نفس عمیق بکشید. این کار را روزی دو تا سه بار به مدت ۵ تا ۱۰ دقیقه تکرار کنید.
پیاز هم برای درمان سرفه بسیار مفید می باشد.پیاز دارای ترکیبات سولفوری و پلی فنول هایی است که خواص ضد میکروبی و ضد التهابی عالی به آن می دهند. عصاره پیاز به ویژه در درمان برونشیت مفید است و به کاهش خلط کمک می کند.
چای آویشن
آویشن گیاهی است که از زمانهای بسیار قدیم مورد استفاده قرار گرفته است. آویشن خاصیت ضدمیکروبی دارد و باعث نرم شدن عضلات نای و نایژه میشود و مجاری تنفسی را باز میکند. در نهایت میزان سرفهها کم می شود و فرد بیماراحساس آسودگی بیشتری خواهد کرد.
برای درست کردن چای آویشن به یک مشت آویشن تازه یا دو قاشق غذاخوری آویشن خشک و مقداری آب نیاز دارید و می توانید از عسل یا لیمو استفاده کنید. آویشن را بهآرامی با هاون بکوبید و در فنجان بریزید. آب جوش را هم در فنجان بریزید و روی آن سرپوشی قرار بدهید و بگذارید آویشن ۱۰ تا ۱۵ دقیقه در آب باقی بماند. برای بهبود طعم آن میتوانید کمی عسل یا آب لیموترش به آن اضافه کنید. این نوشیدنی را دو یا سه بار در روز مصرف کنید. مصرف این نوشیدنی قبل از خواب باعث میشود راحتتر بخوابید.
سیرخام
یکی دیگر از راه های درمان سرفه، مصرف سیر خام می باشد. در واقع خوردن حبه سیر خام، ساده ترین راه خلاص شدن از سرفه است، که به خاطر سوزش گلو یا عفونت های تنفسی است. از زمان های بسیار قدیم ، سیر برای درمان بیماری های تنفسی از ذات الریه تا سیاه سرفه مورد استفاده قرار گرفته است. مواد شیمیایی زیست فعال فعالیت ضدباکتریایی وسیعی در برابر باکتری های بیماری زا دارند. ترکیبات گوگرد مانند الایسین و آلین و مشتقات آن ها مسئول این اثر هستند.
نگه داشتن یک تکه سیر در دهان و خرد کردن آن می تواند به کنترل درگیری های سرفه کمک کند. اضافه کردن سیر له شده به غذا ممکن است به جلوگیری از عفونت های ثانویه کمک کند که معمولا از آلرژی های سرماخوردگی و تنفسی پیروی می کنند.
درمان سرفه با آب پیاز
پیاز هم برای درمان سرفه بسیار مفید می باشد.پیاز دارای ترکیبات سولفوری و پلی فنول هایی است که خواص ضد میکروبی و ضد التهابی عالی به آن می دهند. عصاره پیاز به ویژه در درمان برونشیت مفید است و به کاهش خلط کمک می کند. همچنین می تواند رشد باکتری در گلو را مهار کند و سرفه های دردناک را تسکین دهد.برای استفاده از پیاز یک عدد پیاز قرمز را فشار دهید. یک – نصف قاشق چای خوری آب آن را در صورت ابتلا به عفونت گلو آهسته فرو ببرید. می توانید آن را با عسل یا شکر مزه دار کنید.
چای مریم گلی
مصرف چای مریم گلی ، یکی دیگر از راه های درمان سرفه می باشد. برای استفاده از آن یک مشت برگ خشک یا تازه مریم گلی را در چهار فنجان آب جوش ۵ تا ۱۰ دقیقه خیس کنید می توانید هر روز سه تا لیوان چای مریم گلی بخورید و حتی اگر عفونت گلو دارید از آن استفاده بکنید.