محسن نصیری، یکی از افراد فعال در این حوزه و کارشناس مرکز رشد گیاهان دارویی دانشگاه اصفهان است که در بخش های تحقیقاتی فعالیت دارد. آنچه در ادامه می خوانید گفتگوی بازار با این فعال حوزه است.
*در حال حاضر در حوزه گیاهان دارویی نیاز به چه نوع تحقیقاتی محسوس است و شما چه تحقیقاتی در این مورد انجام داده اید و اصلی ترین نتایج حاصل شده چیست؟
مرکز رشد گیاهان دارویی همانطور که از نامش مشخص است در حوزه گیاهان دارویی از بذر و کاشت گرفته تا فراوری گیاهان دارویی فعال است و فناورانی که ایده ای دارند به ما مراجعه می کنند و عضو مرکز رشد می شوند. ما نیز در این مرکز تا ساخت نمونه محصول و بازاریابی این فناوران و تولیدات شان را تحت پوشش قرار می دهیم. در واقع روی موضوعات مختلفی کارهای تحقیقاتی انجام می دهیم به طوری که ما شرکتی داریم در دانشگاه آزاد که دانش بنیان است و روی تولید بذرهای هیبرید (بذرهای اصلاح شده) کار می کنند و با توجه به اقلیم و هر مکان جغرافیایی بذری را تولید کرده اند. این شرکت تا کنوی روی بذر ۲۰ قلم صیفی جات کار کرده اند و به این ترتیب به عنوان مثال بذری که در آذربایجان شرقی به کشاورز می دهند متفاوت است با بذری که در کهکیلویه و بویراحمد داده می شود و اینها همان بذر اصلاح شده و مرغوبی است که گفته می شود خارجی است و کشاورزان به آن اقبال بیشتری دارند.
*قائدتا تفاوت بذرهای هیبریدی با بذرهای معمولی از نظر نتیجه ای که حاصل می شود و همچنین از نظر قیمت است. این تفاوت دقیقا تا چه حد است؟
از نظر پر محصول بودن تفاوت بسیار زیادی دارند. به این معنا که با توجه به شرایط آب و هوایی و چالش های اقلیمی کشور و آفت هایی که غالبا به واسطه کم آبی ها در مزارع شایع می شود یک بذر معمولی به اصطلاح ریسک دارد و ممکن است بگیرد یا نگیرد و اینکه محصولش خوب در بیاید یا در نیاید. اما حُسن بذر هیبریدی این است که مشخص است این بذر مخصوص این اقلیم و این شرایط خاکی است و حتما هم پر محصول خواهد بود و بدون مشکلات آفتی و دیگر مشکلات زیستی است. از نظر قیمتی نیز وقتی این اصلاحات انجام می شود مطمئنا تفاوت دارد به طوری که در چنین حالتی بذر را به صورت دانه ای خرید و فروش می کنند نه اینکه به صورت فله ای فروخته شود. در واقع در مورد بذرهای هیبریدی مثل بذرهای خارجی که به صورت شمارش شده و تک تکی قیمت گذاری می شود و قیمت هر دانه بذر بسیار بالا نرخ گذاری می شود. اما به هر حال مطلوب، حساب شده و بدون هیچ مشکلی است.
*نگاه کشاورزان به پرداخت چنین هزینه هایی چگونه است؟
در وهله اول شاید مقاومت کنند اما پس از دیدن نتایج می بینند که ارزش خرید دارد و می پذیرند. به خصوص اینکه می بینند نتایجی که حاصل می شود بسیار متفاوت است نسبت به دیگر بذرهایی که پیش از این می گرفتند. به ویژه اینکه بذرهای هیبریدی این ضمانت را دارد که پر محصول تر از سالهای قبل ثمره خواهد داد.
*به طور کلی در حوزه گیاهان دارویی وضعیت تولید و فروش چگونه است؟
با توجه به نیاز بازار الان تولید خوب است و بالا رفته است چون در طب سنتی هم مردم استقبال بیشتری دارند و با توجه به گرایش مردم به طب سنتی گرایش به تولید گیاهان دارویی نیز زیاد شده است اما در بازار با توجه به عدم حمایت هایی که باید باشد، مشکل است و چالش هایی که با وزارت بهداشت روی گرفتن سیب سلامت است کار را سخت کرده است. از سوی دیگر در بازارهای هدف خارجی فروش به صورت قطره چکانی و به زحمت انجام می شود.
*در حوزه گیاهان دارویی همیشه اقدام برای جلوگیری از خام فروشی مطرح می شود چقدر برای فراوری گیاهان دارویی توانسته ایم پیش برویم؟
می توان گفت در این حوزه خوب پیش رفته ایم و فناورانی داریم که هر کدام یک تا دو گیاه را به صورت تخصصی فرآوری کرده اند و به نتایج مطلوبی هم رسانده اند و نمونه محصولی هایی داریم که فرآوری شده و می تواند هرکدام بازارهای فوق العاده خوبی داشته باشد. به این ترتیب اگر به مراکز رشد در کل کشور و یا بازارهای فناوری و پارک های علم و فناوری سر بزنید نمونه محصولات بسیاری را می بینید که از گیاهان دارویی استفاده شده اما موقعی قرار است به تولید انبوه برسد به چالش هایی بر می خورند که باعث می شود بسیاری از این تولیدات متوقف شود.
