برخی از تحلیلگران بازار سکه معتقدند بخشی از این افزایش قیمت ارز ناشی از جو روانی و هیجانی ایجاد شده در بازار بوده که بر نرخ طلا و سکه نیز اثر گذاشته و بر همین اساس قیمت‌های عجیب و غریب موجب حیرت مردم شده است. در همین رابطه، نادر بذرافشان، رییس اتحادیه طلا و جواهر از نقش اونس جهانی طلا، ارز، سیاست‌های بانک مرکزی و خبرهای سیاسی و اقتصادی در بازار ارز می‌گوید. آنچه در ادامه می‌خوانید، مشروح گفت‌وگو با رییس اتحادیه طلا و جواهر است.
* مدتی است که بازار طلا و سکه در مسیر صعودی حرکت می‌کند و شاهد رکوردشکنی‌ها در قیمت‌ها هستیم. شما دلیل اصلی این افزایش قیمت‌ها را چه می‌دانید؟
ما در طول یک ماه گذشته شاهد روند افزایشی قیمت طلا و سکه هستیم که یک دلیل آن، به نوسانات بازار جهانی طلا برمی‌گردد که در طول یک ماه گذشته حدود ۶۰ تا ۶۵ دلار به طور میانگین افزایش قیمت اونس جهانی طلا را داشتیم. این افزایش به تبع بازارهای داخلی تمام کشورها را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد و موجب افزایش قیمت می‌شود.
بخشی از رشد قیمت‌ها هم به بازارهای داخلی خودمان برمی‌گردد. بازارهای داخلی تحت‌تاثیر افزایش قیمت ارز و خبرهای سیاسی و اقتصادی در سطح دنیا قرار دارد. از سوی دیگر، بخش تقاضا در این حوزه اثرگذار است که خوشبختانه در یک ماه گذشته شاهد بودیم که بازار نسبت به دوران قبل که بازار تقاضا زیاد می‌شد، اما این اتفاق امروز نیفتاده و بازار روال عادی خود را طی می‌کند.
اوراق بورس می‌توانست نقش خیلی خوبی داشته باشد و این کار در روزهای اول خیلی بازار را تحت‌تاثیر گذاشت و قیمت‌ها با بازار داخلی تفاوت خوبی داشت. اوراق سکه در بورس باعث شد که در بازار روند تعادل و حتی کاهش هم داشته باشد. ولی با گذشت یک هفته تا ۱۰ روز، قیمت اوراق سکه به بازار داخلی نزدیک شد و به این ترتیب، شاهد بودیم که قیمت طلا و سکه در بازار داخلی دوباره روند افزایشی به خود بگیرد. این در حالی بود که قیمت ارز نیز روند صعودی داشت که این‌ها مکمل هم قرار گرفت؛ به طوری که روند افزایشی قیمت طلا و سکه ادامه پیدا کرد.
موضوع اصلی در بازارهای داخلی طلا و سکه، نوسانات قیمت ارز است؛ در صورتی که تجربه نشان داده اگر بازار توسط بانک مرکزی رصد شود و رویکردهای سیاستی در رابطه با کنترل قیمت ارز در بازارهای داخلی پیگیری شود، می‌تواند نقش مهمی در مهار و کنترل قیمت طلا و سکه داشته باشد. با توجه به این‌که تقاضا در بازار طی ماه‌های گذشته روال عادی خود را طی می‌کند و التهابی در تقاضا وجود ندارد که بتواند بازار را تحت‌تاثیر قرار دهد و افزایش حجم ورود مردم برای خرید طلا و سکه را نداریم. این در شرایطی است که در برهه‌ای ما کاهش تقاضا هم داشتیم.
* شما عنوان کردید که اوراق سکه در چند روز اول روی کنترل بازار سکه اثرگذار بود، اما دوباره قیمت‌ها بالا رفت. به نظر شما، اصلا سیاستی که در رابطه با اوراق سکه برای کنترل بازار پیگیری کردند، درست بود؟
شاید اگر این سیاست انجام نمی‌شد، افزایش قیمت بیشتری هم داشتیم. ولی در زمان خود سیاست خوبی بود و بازار را تحت‌تاثیر قرار داد. ولی در ادامه کار این سیاست باید مقداری تغییر می‌کرد تا بتواند روند قیمت‌ها را بین بازار داخلی و قیمتی که در اوراق سکه در بورس اعلام می‌شود، بیشتر کند. این در حالی است که شاهد بودیم در مواقعی فاصله قیمت‌ها حداقل بود. باید فاصله قیمت سکه در بازار داخلی با قیمت اعلامی اوراق سکه بیشتر باشد تا بتواند در روند کنترلی و کاهشی بازار موثر بود.
* در دوره‌ای هم در دولت قبل سیاست پیش‌فروش سکه اجرا شد.
ببینید، روزی که ثبت‌نام انجام می‌شد، اصلا توجیه برای ثبت‌نام نداشت، چون تفاوت زیادی نداشت. برای مثال، قیمت سکه در بازار داخلی یک میلیون و ۷۰۰ هزار تومان بود و ثبت‌نام‌ها بین یک میلیون و ۴۰۰ تا ۴۵۰ هزار تومان بود. این‌ها در لحظه یک مقداری بازار را تحت‌تاثیر قرار داد، اما در درازمدت که زمان گذشت و ثبت‌نام‌ها تمام شد، به تدریج با توجه به شرایط تورم و افزایش اونس جهانی طلا و نوسان نرخ ارز، به صورت پلکانی افزایش قیمت‌ها را در بازار سکه و طلا شاهد بودیم. این سیاست برای کسانی که پول راکدی داشتند و این پول در بانک بود و نمی‌خواستند از آن استفاده دیگری کنند یا سرمایه‌گذاری در بخش دیگری داشه باشند، خوب بود، ولی برای کسی که در کسب‌وکار است یا کسانی که از پول‌شان درآمدزایی دارند، آن روز خیلی توجیه اقتصادی نداشت. اما در یک روند ۶ ماهه این سیاست بازارها را آرام کرد و روند خوبی بود.
توصیه ما همیشه به مردم این است که در شرایطی که همیشه طوفان قیمتی است و قیمت‌ها در اوج است، سعی کنند به بازار ورود نکنند و همیشه در زمان ثبات قیمت‌ها به مبادلات خود در رابطه با خرید سکه و مصنوعات طلا اقدام کنند. تجربه نشان داده که احتمال این‌که کنترل قیمت‌ها اتفاق بیفتد که مسیر قیمت‌ها تغییر کند و روند کاهشی قیمت شدت بگیرد، وجود دارد. بر این اساس، مردم بهتر است زمانی که ثبات قیمت‌ها را داریم، اقدام به خرید و فروش کنند تا در درازمدت دچار آسیب مالی نشوند.
* این توصیه شما در حالی است که وقتی به مردم گفته می‌شود الان زمان مناسبی برای ورود به بازار نیست، در مقابل عنوان می‌کنند که همیشه به ما گفته می‌شود که الان زمان ورود به بازار نیست، اما شاهد هستیم که قیمت‌ها بالا می‌رود و در قیمت‌های بالا می‌ماند و دیگر توان خرید نداریم. یعنی اعتمادی وجود ندارد.
ببینید، ما این تجربه را هم داشتیم که قیمت‌ها کاهشی شده است. در یک دوره‌ای قیمت سکه ۱۱ میلیون تومان شد و در دوره‌ای هم ۹ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان می‌شد. زمانی که سیاست‌هایی اجرا می‌شود و یک مقداری هم خبرهای سیاسی و اقتصادی مثل برجام یا کنترل ارز منتشر می‌شد، قیمت‌ها دستخوش تغییر می‌شود. این صحبت من روی این مبنا است. زمانی که تغییر قیمت بین یک تا دو درصد باشد، نشان می‌دهد که بازار تقریبا به یک ثباتی رسیده است.
* در مردادماه قیمت سکه از ۱۵ میلیون تومان به حدود ۱۱ میلیون تومان هم رسید. فکر می‌کنید چنین ریزشی را دوباره شاهد باشیم؟
کاهش نرخ طلا و سکه به اونس جهانی طلا برمی‌گردد. با توجه به این‌که نزدیک به ژانویه است و به طور معمول در زمانی که سال میلادی تغییر می‌کند، اونس جهانی طبق روال و سنوات گذشته یک مقداری افزایشی می‌شود، چون بازارهای جهانی در مقطعی تعطیل می‌شود. تجربه‌ای که ما در سال‌های گذشته داشتیم، افزایش قیمت اونس جهانی طلا در این دوره بوده است. همین موضوع در بازار داخلی ما تاثیر زیادی دارد.
در کنار این، البته اگر نوسانات نرخ ارز به حداقل برسد و یک مقدار ثبات قیمت ارز و حتی روند کاهشی را داشته باشیم، در بازار طلا و سکه اثرگذار است. خبرهای سیاسی و اقتصادی هم بی‌تاثیر نیست. اگر ما همه این‌ها را داشته باشیم و رویکردهای مدیریتی تغییر کند و سیاست‌های جدیدی در پیش گرفته شود، نقش مهمی در بازار طلا و سکه دارد.
* اوراق سکه چقدر تقاضا را تغییر داد؟
تقاضای زیادی نبوده است. من فکر می‌کنم در رابطه با اوراق سکه هم کم ورود کردند و اگر هم بیشتر ورود کردند، مصرف‌کنندگان بودند. چون توجیه اقتصادی نداشت. البته روزهای اول یک تفاوت بین ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار تومانی در سکه داشت، اما روزهای بعد تفاوت قیمت بین ۵۰ تا ۱۰۰ هزار تومان بود. همین موضوع باعث شد که مردم کمتر ورود کنند، چون می‌دیدند که ممکن است که در آینده با مشکل مالیاتی مواجه شوند و یا این‌که می‌دیدند ارزش این‌که زمان و وقت خود را برای اوراق سکه بگذارند، وجود ندارد.
* یعنی در همان هفته اول هم تقاضا را تغییر نداد؟
ببینید، تقاضای زیادی برای سکه کلا وجود نداشت. این مساله مهم و جزو اتفاقات نادر و کم است، چون قدرت خرید مردم در سطح جامعه کم شده است. سکه یک فلز گرانبهاست که مردم به عنوان پس‌انداز و سرمایه‌گذاری از آن استفاده می‌کنند. در بخش مصنوعات طلا هم همین‌طور. در گذشته مردم طلا را می‌خریدند که هم استفاده زینتی از آن داشته باشند و هم این‌که سرمایه‌ای برای آینده باشد. در حال حاضر در بخش مصنوعات طلا، تقاضا کم است و ما همیشه توصیه می‌کنیم که مردم به این سمت و سو بیایند که از مصنوعات طلا به عنوان زینتی استفاده کنند. الان نگاه مردم به طلا فقط سرمایه‌گذاری است که این خبر خوبی نیست. نگاه مردم به طلا باید نگاه قدیم و درازمدت باشد.
* شما گزارشی دارید که از ابتدای امسال چقدر خرید طلا و سکه از سمت مردم کم شده است؟
به طور آماری خیر، اما به شما در رابطه با تغییر قیمت‌ها می‌گویم. در بازار جهانی از ابتدای امسال تاکنون ۱۱۷ دلار کاهش قیمت اونس جهانی به طور میانگین داشتیم، اما در بازار روند افزایشی قیمت‌ها را شاهد بودیم. یعنی هر گرم طلای ۱۸عیار از ابتدای سال تاکنون ۴۴۷ هزار تومان افزایش قیمت را داشتیم. هر مثقال طلای ۱۷عیار یک میلیون و ۹۳۴ هزار تومان افزایش قیمت داشته است. سکه تمام بهار آزادی ۵ میلیون و ۸۵۰ هزار تومان از ابتدای سال گران شده است. سکه طرح قدیم ۵ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان، نیم‌سکه ۴ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان، ربع‌سکه ۵ میلیون تومان و سکه گرمی نیز یک میلیون و ۷۵۰هزار تومان رشد قیمت داشته است. حباب هم در حدود یک میلیون و ۳۸۰ هزار تومان افزایش داشته است. ابتدای سال حباب سکه بین ۲۲۰ تا ۲۵۰ هزار تومان بوده که الان به حدود یک میلیون و ۳۸۰ هزار تومان افزایش یافته است.
* چرا تا این حد حباب سکه افزایش داشته است؟
این یک مقداری به سیاست‌های بانک مرکزی برمی‌گردد. ورود سکه را باید به بازارهای داخلی بیشتر کنند و جلساتی بوده که ما اعلام آمادگی کردیم که اتحادیه و حتی سرمایه‌گذاران بخش خصوصی کمک کنند. واقعا الان حباب سکه اوج زیادی گرفته و این شرایط خوبی نیست. در سکه امامی حباب سکه به یک میلیون و ۳۸۰ هزار تومان رسیده است.بانک مرکزی در این حوزه باید پاسخ دهد که دلیل این‌که در بازار ورود نمی‌کنند یا دلیل این‌که ضرب سکه بیشتر انجام نمی‌شود، توضیح دهند.
* از آماری که از افزایش قیمت انواع سکه از ابتدای امسال ارائه دادید، می‌توان این‌طور برداشت کرد که ربع‌سکه بیشتری تقاضا را در بازار دارد؟
دقیقا، حدود ۱۲۰ درصد افزایش یافته است. اونس ۶ درصد به طور میانگین کاهش داشته است. هر گرم طلای ۱۸عیار ۳۵.۷ درصد، هر مثقال طلا ۳۵.۷ درصد، قیمت سکه تمام بهار آزادی ۴۷ درصد، سکه طرح قدیم ۴۷ درصد، نیم‌سکه ۶۵.۷ درصد، ربع سکه ۱۲۰ درصد و سکه گرمی ۷۰ درصد افزایش قیمت داشته است. این آمار نشان می‌دهد که تقاضا در بازار برای ربع‌سکه بیشتر است.
