گروه اقتصادی: بر اساس آیین‌نامه داخلی مجلس دولت‌ها تا ۱۵ آذر ماه مهلت دارند که لایحه بودجه سال بعد را به مجلس تقدیم کنند، اما بدقولی در این مورد بار‌ها از سوی دولت‌های مختلف دیده شده.
روزنامه هفت صبح، دولت سیزدهم با تاخیر قابل توجهی دیروز لایحه بودجه ۱۴۰۲ را به مجلس داد و بالاخره انتظار رسانه‌ها برای سر در آوردن از نقشه‌های دولت برای سال آینده به سر رسید. به محض منتشر شدن متن کامل لایحه بودجه خیلی‌ها در شبکه‌های اجتماعی شروع به اشاره به نکته‌های مهم آن کردند ما هم نکته‌هایی که فکر کردیم مهم و جالب باشند برایتان استخراج کردیم.
فقط قبل از خواندن این نکته‌ها لازم است بدانید لایحه تازه به دست نماینده‌ها رسیده و کار آنها برای بررسی و تصمیم در مورد آن شروع شده است. از اینجا به بعد نماینده‌ها شروع به چکش کاری بودجه می‌کنند و احتمال اینکه بخش‌هایی از آن تغییر کند اصلا کم نیست حتی در مواردی مجلس به کلیات لایحه بودجه هم رای نمی‌دهد و دولت را مجبور می‌کند در کلیات هم تجدیدنظر کند، اما تا اینجای کار، این شما و این برنامه‌های دولت برای دخل و خرج سال ۱۴۰۲:
بد نیست اول از کلیات شروع کنیم یعنی پیش‌بینی‌های دولت برای درآمد‌ها و هزینه‌هایش در سال آینده. از قرار معلوم در لایحه بودجه ۱۴۰۲ پیش‌بینی شده است که سال آینده کل درآمد نفتی دولت حدود ۶۰۰هزار میلیارد تومان باشد یعنی روزانه به طور متوسط ۴/۱ میلیون بشکه نفت و معادل آن گاز صادر شود و قیمت نفت برای سال آینده هم به طور میانگین ۸۵ دلار برای هر بشکه پیش‌بینی شده و جالب اینکه دولت قیمت ۲۳هزار تومانی دلار را برای نرخ محاسبه درآمد حاصل از فروش نفت در نظر گرفته.
این یعنی دولت پیش‌بینی کرده که قیمت دلار در سال آینده ۲۳ هزار تومان باشد. اینکه دولت‌ها نرخ دلار را در بودجه‌بندی سال آینده کمتر از آنچه واقعا پیش‌بینی می‌شود در نظر بگیرند اتفاقی معمول است. با این کار دولت هم سیگنال کاهش نرخ دلار را به بازار می‌دهد و هم در صورت افزایشی شدن قیمت دلار دستش در پوست گردو نمی‌ماند و درآمدهایش بیشتر از آنچه پیش‌بینی کرده بود محقق می‌شود.
بودجه عمرانی برای سال آینده با رشد ۲۶ درصدی نسبت به قانون بودجه ۱۴۰۱ به رقم ۳۲۸ هزار میلیارد تومان خواهد رسید.
اینطور که دولت سیزدهم تصمیم گرفته قرار است درآمد‌های مالیاتی در سال آینده افزایش ۵۹ درصدی داشته باشد و منابع حاصل از مالیات به بیش از ۸۳۸ هزار میلیارد تومان افزایش پیدا کرده است. جزئی‌تر اینکه سال آینده مالیات بر درآمد ۴۵درصد بیشتر می‌شود. بخش زیادی از این درآمد را، اما قرار است اشخاص حقوقی یعنی صاحبان کسب‌وکار‌ها پرداخت کنند به این صورت که سهم مالیات اشخاص حقوقی در لایحه بودجه سال آینده ۲۹۶هزار میلیارد تومان است که درمقایسه با سال جاری که ۱۳۳هزار میلیارد تومان بوده،۱۲۲درصد رشد را نشان می‌دهد. میزان مالیات بر ثروت هم در لایحه بودجه سال آینده ۳۷ هزار میلیارد تومان مرقوم شده در حالی که این رقم امسال ۲۷ هزار میلیارد تومان بوده است.
اینطور که دولت تصمیم گرفته صاحبان خودرو‌ها و املاک لوکس برای سال آینده باید مالیات بیشتری بدهند. به این صورت که مالکین خودرو‌هایی که ارزش آنها بیش از یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان است، مشمول پرداخت مالیات می‌شوند آن هم یک درصد سالانه. همچنین واحد‌های مسکونی و باغ ویلا‌های مجاز که ارزش آنها (با احتساب عرصه و اعیان) بیشتر از ۲۰میلیارد تومان باشد برای مازاد بر این مبلغ مشمول مالیات به میزان دو دهم درصد هستند.
یکی دیگر از تصمیم‌های مالیاتی دولت برای سال آینده حمایت از کسب‌وکار‌های آنلاینی است که از فضا‌های داخلی برای کارشان استفاده کنند. طبق این قانون درآمد زایی در مثلا اینستاگرام و یوتیوب شامل مالیات می‌شود، اما بیزینس در سکو‌های داخلی بنا به شرایطی از مالیات معاف می‌شوند. در این لایحه آمده که «کسب و کار‌های حقیقی فعال در سکو‌های داخلی مورد تایید وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات که فاقد پرونده مالیاتی هستند اگر تا پایان ۱۴۰۲ اقدام به افتتاح پرونده کنند، به طور پلکانی تا سقف مقرر در ماده ۱۰۰ قانون مالیات‌های مستقیم، مشمول مالیات با نرخ صفر بوده و جرائم سال‌های قبل ناشی از عدم تسلیم اظهار نامه‌شان شامل بخشودگی می‌شود»، اما «هر گونه کسب درآمد بر بستر سکو‌ها و شبکه‌های اجتماعی خارجی مشمول اخذ مالیات می‌شود.»
تصمیم مالیاتی دیگری که در لایحه بودجه جلب توجه می‌کند افزایش زیاد مالیات بر سیگار است. طبق تصمیم دولت قرار است بابت هر نخ سیگار بین ۵۰ تا ۱۰۰ تومان مالیات گرفته شود یعنی برای بسته‌های ۲۰ عددی سیگار حداقل دو هزار تومان مالیات محاسبه خواهد شد در حالی که این رقم امسال حدود ۸۰۰ تومان بود که به گفته بسیاری از کارشناسان همین رقم هم اعمال نمی‌شد. حالا این دو هزار تومان از نظر مدافعان سلامت هنوز هم رقم بسیار کمی است، اما مدافعان حقوق سیگاری‌ها که تعدادشان حتی در مجلس هم کم نیست چندان به این تصمیم چراغ سبز نشان نداده‌اند و نخواهند داد!
برای سال آینده پرداخت یارانه‌های نقدی بدون تغییر خواهد بود بنابراین یارانه‌های نقدی برای سال آینده همانند روال سال جاری پرداخت خواهد شد مگر اینکه ناگهان تصمیم دیگری گرفته شود.
ردیف دیگری که بدون تغییر باقی مانده عوارض خروج از کشور است. موضوعی که سال ۹۷ برای اولین‌بار چنان جهشی کرد که ناگهان به نقل محافل تبدیل شد و در سال‌های بعد هم کم و بیش به رشد بالای خودش ادامه داد تا جایی که طی کمتر از ۴ سال از ۷۰ هزار تومان به ۴۰۰ هزار تومان رسید آن هم برای سفر اول رقمی که برای سفر دوم ۵۰ درصد بیشتر می‌شد و در سفر سوم ۱۰۰ درصد. اما دولت تصمیم گرفته که عوارض خروج از کشور را برای سال آینده ثابت نگه دارد و در لایحه بودجه اثری از افزایش مبلغ عوارض خروج از کشور نیست. ببینیم مجلس موافق این رویه هست یا نه.
یکی از آیتم‌های بودجه که توجه زیادی در شبکه‌های اجتماعی به خودش جلب کرد بخش مربوط به بودجه نیرو‌های مسلح بود. طبق این لایحه، علاوه بر بودجه ۲۷۲ هزار میلیارد تومانی امور دفاعی و امنیتی، قرار است چهار و نیم میلیارد یورو (معادل ۱۵۰ هزار میلیارد تومان) دیگر هم از درآمد صادرات نفتی به نیرو‌های مسلح پرداخت شود که از مجموع این بودجه سهم سپاه پاسداران ۱۱۹هزار میلیارد تومان است که افزایش ۱۳۱درصدی را نشان می‌دهد، چون در بودجه سال ۱۴۰۱ این رقم ۵۱هزار میلیارد تومان بود.
افزایش ۴۲ درصدی بودجه صداوسیما هم نکته دیگری بود که درباره لایحه بودجه سال آینده جالب به نظر می‌رسد. اینطور که دولت تصمیم گرفته قرار است بودجه رسانه ملی سال آینده ۷هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان باشد و ۵ درصد از منابع حاصل از کاهش مصرف گاز و برق هم به صداوسیما می‌رسد.
نکته جالب دیگر اینکه درآمد دولت از محل واردات خودرو ۱۳هزار میلیارد تومان نسبت به بودجه سال جاری افزایش پیدا کرده است. این خبر خوبی برای مدافعان واردات خودروهای خارجی است و نشان می‌دهد که دولت برای درآمد ناشی از واردات خودروهای خارجی چاله خوبی کنده و این یعنی واردات آنها در سال آینده رونق بهتری خواهد داشت.
یکی دیگر از تصمیم‌های پر سر و صدای دولت برای سال آینده افزایش نرخ خوراک پتروشیمی‌هاست. در حالی که امسال دولت هر واحد گاز را به نرخ ۴هزار تومان به پتروشیمی‌ها می‌فروخت، قرار است سال آینده آن را ۷هزار تومان بفروشد. این موضوع فعالان حوزه پتروشیمی و البته فعالان بازار بورس را عصبانی کرده است. آنها می‌گویند که با این تصمیم دولت هزینه‌های پتروشیمی‌ها به عنوان صنایع مادر بالا رفته و به این ترتیب هم ارزش سهام آنها در بورس افت خواهد کرد، هم صنایعی که از مواد اولیه پتروشیمی‌ها استفاده می‌کنند باید برای این کار هزینه بیشتری کنند.
همچنین بر اساس جداول منتشرشده از بودجه ۱۴۰۲ بودجه پیشنهادی دولت برای مرکز خدمات حوزه‌های علمیه بیش از ۶۴۰۰ میلیارد تومان است. این در حالی است که رقم بودجه این نهاد در سال ۱۴۰۱ حدود ۲۸۰۰ میلیارد تومان بوده است. در واقع رقم بودجه این نهاد‌ها در سال آینده حدود ۱۲۸درصد افزایش یافته و به بیش از دو برابر رسیده است.
برای کسانی که می‌خواهند جذب دستگاه‌های دولتی شوند هم یک خبر بد وجود دارد اینکه اختیارات دستگاه‌های اجرایی برای استخدام نیروی انسانی متوقف شده و مجوز استخدام با امضای روسای سازمان برنامه و بودجه و سازمان اداری و استخدامی انجام خواهد شد.
دولت تصمیمش برای افزایش دو ساله سن بازنشستگی را هم با وجود همه مقاومت‌هایی که وجود داشت در لایحه بودجه سال آینده گنجانده است و اگر نماینده‌ها موافقت کنند دو سال به سنوات خدمت همه اضافه خواهد شد.
میزان افزایش حقوق کارمندان دولت موضوعی است که قبل از انتشار کل لایحه بودجه اعلام شده بود، اما حالا که داریم لایحه را بررسی می‌کنیم بد نیست به آن هم اشاره کنیم. طبق تصمیم دولت حقوق کارمندان دولت در سال آینده ۲۰ درصد افزوده خواهد شد، اما این افزایش پلکانی خواهد بود و درآمد‌های بالا ممکن است از کل آن برخوردار نشوند. حداقل حقوق کارکنان دولت ۷ میلیون تومان اعلام شده است.
روزنامه هفت صبح، دولت سیزدهم با تاخیر قابل توجهی دیروز لایحه بودجه ۱۴۰۲ را به مجلس داد و بالاخره انتظار رسانه‌ها برای سر در آوردن از نقشه‌های دولت برای سال آینده به سر رسید. به محض منتشر شدن متن کامل لایحه بودجه خیلی‌ها در شبکه‌های اجتماعی شروع به اشاره به نکته‌های مهم آن کردند ما هم نکته‌هایی که فکر کردیم مهم و جالب باشند برایتان استخراج کردیم.
فقط قبل از خواندن این نکته‌ها لازم است بدانید لایحه تازه به دست نماینده‌ها رسیده و کار آنها برای بررسی و تصمیم در مورد آن شروع شده است. از اینجا به بعد نماینده‌ها شروع به چکش کاری بودجه می‌کنند و احتمال اینکه بخش‌هایی از آن تغییر کند اصلا کم نیست حتی در مواردی مجلس به کلیات لایحه بودجه هم رای نمی‌دهد و دولت را مجبور می‌کند در کلیات هم تجدیدنظر کند، اما تا اینجای کار، این شما و این برنامه‌های دولت برای دخل و خرج سال ۱۴۰۲:
بد نیست اول از کلیات شروع کنیم یعنی پیش‌بینی‌های دولت برای درآمد‌ها و هزینه‌هایش در سال آینده. از قرار معلوم در لایحه بودجه ۱۴۰۲ پیش‌بینی شده است که سال آینده کل درآمد نفتی دولت حدود ۶۰۰هزار میلیارد تومان باشد یعنی روزانه به طور متوسط ۴/۱ میلیون بشکه نفت و معادل آن گاز صادر شود و قیمت نفت برای سال آینده هم به طور میانگین ۸۵ دلار برای هر بشکه پیش‌بینی شده و جالب اینکه دولت قیمت ۲۳هزار تومانی دلار را برای نرخ محاسبه درآمد حاصل از فروش نفت در نظر گرفته.
این یعنی دولت پیش‌بینی کرده که قیمت دلار در سال آینده ۲۳ هزار تومان باشد. اینکه دولت‌ها نرخ دلار را در بودجه‌بندی سال آینده کمتر از آنچه واقعا پیش‌بینی می‌شود در نظر بگیرند اتفاقی معمول است. با این کار دولت هم سیگنال کاهش نرخ دلار را به بازار می‌دهد و هم در صورت افزایشی شدن قیمت دلار دستش در پوست گردو نمی‌ماند و درآمدهایش بیشتر از آنچه پیش‌بینی کرده بود محقق می‌شود.
بودجه عمرانی برای سال آینده با رشد ۲۶ درصدی نسبت به قانون بودجه ۱۴۰۱ به رقم ۳۲۸ هزار میلیارد تومان خواهد رسید.
اینطور که دولت سیزدهم تصمیم گرفته قرار است درآمد‌های مالیاتی در سال آینده افزایش ۵۹ درصدی داشته باشد و منابع حاصل از مالیات به بیش از ۸۳۸ هزار میلیارد تومان افزایش پیدا کرده است. جزئی‌تر اینکه سال آینده مالیات بر درآمد ۴۵درصد بیشتر می‌شود. بخش زیادی از این درآمد را، اما قرار است اشخاص حقوقی یعنی صاحبان کسب‌وکار‌ها پرداخت کنند به این صورت که سهم مالیات اشخاص حقوقی در لایحه بودجه سال آینده ۲۹۶هزار میلیارد تومان است که درمقایسه با سال جاری که ۱۳۳هزار میلیارد تومان بوده،۱۲۲درصد رشد را نشان می‌دهد. میزان مالیات بر ثروت هم در لایحه بودجه سال آینده ۳۷ هزار میلیارد تومان مرقوم شده در حالی که این رقم امسال ۲۷ هزار میلیارد تومان بوده است.
اینطور که دولت تصمیم گرفته صاحبان خودرو‌ها و املاک لوکس برای سال آینده باید مالیات بیشتری بدهند. به این صورت که مالکین خودرو‌هایی که ارزش آنها بیش از یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان است، مشمول پرداخت مالیات می‌شوند آن هم یک درصد سالانه. همچنین واحد‌های مسکونی و باغ ویلا‌های مجاز که ارزش آنها (با احتساب عرصه و اعیان) بیشتر از ۲۰میلیارد تومان باشد برای مازاد بر این مبلغ مشمول مالیات به میزان دو دهم درصد هستند.
یکی دیگر از تصمیم‌های مالیاتی دولت برای سال آینده حمایت از کسب‌وکار‌های آنلاینی است که از فضا‌های داخلی برای کارشان استفاده کنند. طبق این قانون درآمد زایی در مثلا اینستاگرام و یوتیوب شامل مالیات می‌شود، اما بیزینس در سکو‌های داخلی بنا به شرایطی از مالیات معاف می‌شوند. در این لایحه آمده که «کسب و کار‌های حقیقی فعال در سکو‌های داخلی مورد تایید وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات که فاقد پرونده مالیاتی هستند اگر تا پایان ۱۴۰۲ اقدام به افتتاح پرونده کنند، به طور پلکانی تا سقف مقرر در ماده ۱۰۰ قانون مالیات‌های مستقیم، مشمول مالیات با نرخ صفر بوده و جرائم سال‌های قبل ناشی از عدم تسلیم اظهار نامه‌شان شامل بخشودگی می‌شود»، اما «هر گونه کسب درآمد بر بستر سکو‌ها و شبکه‌های اجتماعی خارجی مشمول اخذ مالیات می‌شود.»
تصمیم مالیاتی دیگری که در لایحه بودجه جلب توجه می‌کند افزایش زیاد مالیات بر سیگار است. طبق تصمیم دولت قرار است بابت هر نخ سیگار بین ۵۰ تا ۱۰۰ تومان مالیات گرفته شود یعنی برای بسته‌های ۲۰ عددی سیگار حداقل دو هزار تومان مالیات محاسبه خواهد شد در حالی که این رقم امسال حدود ۸۰۰ تومان بود که به گفته بسیاری از کارشناسان همین رقم هم اعمال نمی‌شد. حالا این دو هزار تومان از نظر مدافعان سلامت هنوز هم رقم بسیار کمی است، اما مدافعان حقوق سیگاری‌ها که تعدادشان حتی در مجلس هم کم نیست چندان به این تصمیم چراغ سبز نشان نداده‌اند و نخواهند داد!
برای سال آینده پرداخت یارانه‌های نقدی بدون تغییر خواهد بود بنابراین یارانه‌های نقدی برای سال آینده همانند روال سال جاری پرداخت خواهد شد مگر اینکه ناگهان تصمیم دیگری گرفته شود.
ردیف دیگری که بدون تغییر باقی مانده عوارض خروج از کشور است. موضوعی که سال ۹۷ برای اولین‌بار چنان جهشی کرد که ناگهان به نقل محافل تبدیل شد و در سال‌های بعد هم کم و بیش به رشد بالای خودش ادامه داد تا جایی که طی کمتر از ۴ سال از ۷۰ هزار تومان به ۴۰۰ هزار تومان رسید آن هم برای سفر اول رقمی که برای سفر دوم ۵۰ درصد بیشتر می‌شد و در سفر سوم ۱۰۰ درصد. اما دولت تصمیم گرفته که عوارض خروج از کشور را برای سال آینده ثابت نگه دارد و در لایحه بودجه اثری از افزایش مبلغ عوارض خروج از کشور نیست. ببینیم مجلس موافق این رویه هست یا نه.
یکی از آیتم‌های بودجه که توجه زیادی در شبکه‌های اجتماعی به خودش جلب کرد بخش مربوط به بودجه نیرو‌های مسلح بود. طبق این لایحه، علاوه بر بودجه ۲۷۲ هزار میلیارد تومانی امور دفاعی و امنیتی، قرار است چهار و نیم میلیارد یورو (معادل ۱۵۰ هزار میلیارد تومان) دیگر هم از درآمد صادرات نفتی به نیرو‌های مسلح پرداخت شود که از مجموع این بودجه سهم سپاه پاسداران ۱۱۹هزار میلیارد تومان است که افزایش ۱۳۱درصدی را نشان می‌دهد، چون در بودجه سال ۱۴۰۱ این رقم ۵۱هزار میلیارد تومان بود.
افزایش ۴۲ درصدی بودجه صداوسیما هم نکته دیگری بود که درباره لایحه بودجه سال آینده جالب به نظر می‌رسد. اینطور که دولت تصمیم گرفته قرار است بودجه رسانه ملی سال آینده ۷هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان باشد و ۵ درصد از منابع حاصل از کاهش مصرف گاز و برق هم به صداوسیما می‌رسد.
نکته جالب دیگر اینکه درآمد دولت از محل واردات خودرو ۱۳هزار میلیارد تومان نسبت به بودجه سال جاری افزایش پیدا کرده است. این خبر خوبی برای مدافعان واردات خودروهای خارجی است و نشان می‌دهد که دولت برای درآمد ناشی از واردات خودروهای خارجی چاله خوبی کنده و این یعنی واردات آنها در سال آینده رونق بهتری خواهد داشت.
یکی دیگر از تصمیم‌های پر سر و صدای دولت برای سال آینده افزایش نرخ خوراک پتروشیمی‌هاست. در حالی که امسال دولت هر واحد گاز را به نرخ ۴هزار تومان به پتروشیمی‌ها می‌فروخت، قرار است سال آینده آن را ۷هزار تومان بفروشد. این موضوع فعالان حوزه پتروشیمی و البته فعالان بازار بورس را عصبانی کرده است. آنها می‌گویند که با این تصمیم دولت هزینه‌های پتروشیمی‌ها به عنوان صنایع مادر بالا رفته و به این ترتیب هم ارزش سهام آنها در بورس افت خواهد کرد، هم صنایعی که از مواد اولیه پتروشیمی‌ها استفاده می‌کنند باید برای این کار هزینه بیشتری کنند.
همچنین بر اساس جداول منتشرشده از بودجه ۱۴۰۲ بودجه پیشنهادی دولت برای مرکز خدمات حوزه‌های علمیه بیش از ۶۴۰۰ میلیارد تومان است. این در حالی است که رقم بودجه این نهاد در سال ۱۴۰۱ حدود ۲۸۰۰ میلیارد تومان بوده است. در واقع رقم بودجه این نهاد‌ها در سال آینده حدود ۱۲۸درصد افزایش یافته و به بیش از دو برابر رسیده است.
برای کسانی که می‌خواهند جذب دستگاه‌های دولتی شوند هم یک خبر بد وجود دارد اینکه اختیارات دستگاه‌های اجرایی برای استخدام نیروی انسانی متوقف شده و مجوز استخدام با امضای روسای سازمان برنامه و بودجه و سازمان اداری و استخدامی انجام خواهد شد.
دولت تصمیمش برای افزایش دو ساله سن بازنشستگی را هم با وجود همه مقاومت‌هایی که وجود داشت در لایحه بودجه سال آینده گنجانده است و اگر نماینده‌ها موافقت کنند دو سال به سنوات خدمت همه اضافه خواهد شد.
میزان افزایش حقوق کارمندان دولت موضوعی است که قبل از انتشار کل لایحه بودجه اعلام شده بود، اما حالا که داریم لایحه را بررسی می‌کنیم بد نیست به آن هم اشاره کنیم. طبق تصمیم دولت حقوق کارمندان دولت در سال آینده ۲۰ درصد افزوده خواهد شد، اما این افزایش پلکانی خواهد بود و درآمد‌های بالا ممکن است از کل آن برخوردار نشوند. حداقل حقوق کارکنان دولت ۷ میلیون تومان اعلام شده است.
