گروه سیاسی: راننده انتهای خیابان پارس، یعنی دقیقا روبروی ضلع شرقی سفارت انگلیس پیادهام میکند. دیوار پر است از شعار. از تهدید گرفته تا هشتگ میرزا کوچکخان و رئیسعلی دلواری. نزدیک میشوم. از رنگ اسپری میتوان حدس زد که این دیوار نویسی جدید نیست. نه اینکه کاملا جدید نباشد اما به رنگشان نمیخورد برای همین پنجشنبه گذشته باشند. روی کیوسک سفارت هم شعار نوشتهاند. مغازههای روبرو حاضر به گفتگو نمیشوند.
کنار دیوار را میگیرم و خیابان نوفل لوشاتو را بالا میروم. دوباره وارد یکی از فروشگاه لوازم صوتی روبروی سفارت میشوم. یکیشان میگوید«انگار پنجشنبه گذشته برای شعار نویسی آمده بودند. قبلتر هم شعار نویسی کردند. همان ایام روبروی سفارت انگلیس هم تعدادی جمع شدند، مداحی کردند و سینه زدند. به نظرم برای کارزاران سفارت انگلیس مهم نیست اصلا کسی روبروی سفارتشان چه کاری انجام میدهد. حتی همین شعارنویسیها هم مهم نیست. اما برای ما ایرانیها وجهه خوبی ندارد. سفارت روسیه همین روبروست. بعد از شعارنویسی روسها آمدند و عکس گرفتند. همین تصاویری که درنهایت به نام ما ایرانیان در فضای مجازی و فضای بین الملل قرار است دست به دست شود، علیه ما خواهد بود. ساختمان سفارت؛ یک ساختمان قدیمی است. با این شعارنویسیها هم به یک بنای قدیمی آسیب رساندهاند و هم چهره شهر زشت شده است. شما اگر میخواهید پیگیر این موضوع باشید؛ ببینید ایدئولوژیای که به افراد چنین اجازهای میدهد کدام ایدئولوژی و عقیده است؟»
چشمها به دنبال شعارها
از فروشگاه خارج میشوم و خودم را به آن دست خیابان میرسانم. از دور دوربینهای سفارت توجهم را جلب میکنند. نزدیک که میشوم حدسم درست از آب درمیآید. دوربینها را با آتش چراغی یا وسیلهای مشابه سوزاندهاند تا رد سوختگی روی دیوار نیفتد. دوربینها هم آب شده بود. شعارهای دیوار شمالی سفارت یعنی دیواری که در خیابان فردوسی است تازهترند. از بعضی نوشتهها مانند هشتگ علیرضا اکبری و جاسوس انگلیسی اعدام باید گردد میتوان این را فهمید. ملکه آدمکش ,… هم از دیگر نوشتههای روی دیوار شمالی بود. پول خون۹ میلیون بیگناه ایرانی را حساب کنید، روباه شیاد در این کشور جای ندارد، این سرزمین شیران حسینی است. روی درهای ورودی و خروجی سفارت نیز تصویر سردار شهید حاج قاسم سلیمانی چسبانده شده بود. هشتگهای ساعت ۱ و ۲۰ نیز در بسیاری از دیوارها دیده میشود. تابلوی اعلانات هم خالی از شعار نبود و با اسپری قرمز مرگ بر انگلیس بر روی آن نوشته شد بود.
عکس این شهید بیگناه را ببین!
عابران موقع عبور از کنار دیوار سفارت، دیوارها را نگاه میکنند. بعضیها چیزی زیرلب میگویند و بعضیها هم چشم میچرخانند و تا جایی که میتوانند شعارها را میخوانند.
یکی از زنان جوان عابر میگوید«من طرفدار هیچکس نیستم اما نه با خشونت معترضین موافقم و نه با این شعارنویسیها.» روبروی دیوار سفارت میایستم و به شعارها نگاه میکنم. طبق عادت هم یک دفترچه کوچک در دستم دارم. یک پیرمرد کنارم میایستد و میگوید«ببین، فکر میکنند دهه پنجاه است و با شعارنویسی انگلیس قرار است از ما بترسد. عکس این شهید بیگناه را ببین. فکر میکنی اگر شهید سلیمانی امروز زنده بود این کارهایشان را تایید میکرد؟ باورکنید نه!» اینها را میگوید و میرود.
میان شعارها، چندتایی شعار جنسیتی هم هست. یاد بعضی دانشجویان شریف میافتم. انگار انتهای افراط و تفریط هر دویشان یکی است اما هر کدام با سر و شکلی متفاوت خودش را در جامعه نشان میدهد.
شهید سلیمانی امروز زنده نیست که بدانیم در مواجهه با این حادثه چگونه رفتار میکرد اما حداقل در موارد گذشته بارها شاهد انتقاد رهبر انقلاب از تعرض به مراکز دیپلماتیک بودهایم. حضرت آیتالله خامنهای روز ۱۶ مرداد ۱۳۹۱ نیز در دیدار دانشجویان، درباره حمله به سفارت انگلیس در تهران فرمودند: در قضیه اخیر اشغال آن سفارت خبیث، احساسات جوانان درست بود ولی رفتنشان درست نبود. من اجتماعات دانشجویی را تایید میکنم اما با تندروی در این اجتماعات مخالفم.
چندی بعد در ماجرای حمله به سفارت عربستان هم موضعی مشابه گرفتند تا مشخص شود مشی رهبری سنخیتی با برخی رفتارها ندارد. ۳۰ دی ۱۳۹۴ رهبر انقلاب با اشاره به اینکه نباید به صرف یک اتفاق بسیار بد و غلط همچون حمله به سفارت عربستان، پای حزب اللهی ها و جوانان مؤمن و انقلابی را وسط بکشند؛ گفتند: عقل و فهم همین جوانان انقلابی و حزب اللهی، و تحلیل آنان در مورد مسائل در موارد زیادی، از برخی بزرگ ترها بهتر است و نباید این جوانانی که سینه چاک انقلاب و اسلام هستند به بهانه حمله به سفارت عربستان و یا قبل تر، حمله به سفارت انگلیس که هر دو به ضرر کشور و اسلام است و بنده هم بدم آمد، تضعیف شوند و مورد تهاجم قرار گیرند.
این دیوارنویسیها از کجا شروع شد
رقیه سادات موسوی کارشناس مسائل منطقه و اموربین الملل در گفتگو با ایسنا معتقد است که قاعده مهم فراموش شده در تعرضهای اخیر به سفارت کشورهای انگلیس و فرانسه؛ احترام و مصونیت اماکن دیپلماتیک است.«ما متوجه این هستیم که سرنخ برخی از خشونتهای اعتراضات اخیر به بعضی از سفارتها میرسد. همچنین نمیتوان درخصوص مسائل چند ماه گذشته کشورمان نیز نقش بیبیسی فارسی و رسانههای فارسی زبان خارجی را نادیده بگیریم اما نمیتوانیم قاعده قانونی بین المللی را نیز انکار کنیم. مصونیت و مزایای دیپلماتیک از مهمترین مباحث حقوق بین المللی است که تمام کشورهای جهان به آن احترام میگذارند. جمهوری اسلامی ایران نیز در طول این سالها، رویه آن احترام و مصونیت اماکن دیپلماتیک بود. اگر چه خود ایران تنها کشوری است که اماکن دیپلماتیک آن و دیپلماتهایش تعرض دیدند و حتی در همین چند ماه اخیر سفیر ایران در دانمارک مورد حمله قرار گرفت و مسئولیت این حمله به عهده کشور دانمارک است زیرا نتوانست امنیت سفیر ما را تامین کند.»
همچنین موسوی میگوید که در سالهای گذشته شاهد شهادت دیپلماتهای کشورمان نیز بودهایم و ایران کشوری است که به دلیل نبود امنیت منطقه دیپلماتی و اماکن دیپلماتی شهید داده است.« ایران به نوعی قربانی مصونیتهای اماکن دیپلماتیک بوده است. همچنین بیشترتعرضات دیپلماتیکی براساس گزارشهای موجود، در کشورهای اروپایی صورت گرفته و به تعبیری دولت میزبان هم در این داستان موثر بود. امری که در تهران و دیوارنویسی بر روی سفارتهای انگلیس و فرانسه شاهد بودیم؛ این بود که به ظاهر انگار تاییدیه تندروی برخی شخصیتها و به پشتوانه حاکمیت این کار صورت گرفته است. با اینکه میدانیم انگلیس بسیاری خباثتها را در امور داخلی کشورمان مرتکب شده اما درحال حاضر مدرکی درخصوص این مسئله نداریم تا از طریق مقامات بین المللی اقدام کنیم همچنین این مسئله اساسا به عهده وزارت خارجه کشورمان است تا پیگیری کند. در قانون مصونیت و مزایای دیپلماتیک؛ کشور میزبان برقراری امنیت برای محل ماموریت و خود شخص دیپلمات را میپذیرد و اگر اتفاقی بیفتد بر گردن همان کشور میزبان است.»
اروپاییها پشت همدیگر و علیه ایران
دیوارنویسی بر روی سفارت انگلیس و فرانسه فارغ از بیاخلاقی بودن آن؛ بخش اصلی آن مباحث سیاسی است. اینکه چه تاثیر سیاسی بر روی نمایندگان ما در سایر کشورهای جهان دارد و چه عواقبی ممکن است گریبان سفارتخانهها و سفیران ما در راستای زیر سوال بردن امنیتشان و همکاری کشورهای دیگر در این خصوص دارد.« با توجه به تصویر دیپلماتهای اروپایی در مقابل سفارت انگلیس؛ ما باید منتظر عواقب قانونی، فشارها، ادامه و تشدید تحریمها باشیم. این تصاویر برای انگلیس سند بیشتر برای تشدید فشارها و بازی در زمین مدنظر خودشان است. باید منتظر عواقب سیاسی مستقیم و غیرمستقیم این دیوارنویسیها باشیم. جدای از اینکه اصلا برای این کار بیفکر و بدون راهبرد بوده اما طرف ما منتظر چنین واکنشی از سوی ما بودند و این تعرضات اخیر در تشدید تحریمهای مختلف بسیار به آنها کم خواهد کرد و در نهایت به ابزاری برای تشدید تحریم تبدیل شد.»
کنار دیوار را میگیرم و خیابان نوفل لوشاتو را بالا میروم. دوباره وارد یکی از فروشگاه لوازم صوتی روبروی سفارت میشوم. یکیشان میگوید«انگار پنجشنبه گذشته برای شعار نویسی آمده بودند. قبلتر هم شعار نویسی کردند. همان ایام روبروی سفارت انگلیس هم تعدادی جمع شدند، مداحی کردند و سینه زدند. به نظرم برای کارزاران سفارت انگلیس مهم نیست اصلا کسی روبروی سفارتشان چه کاری انجام میدهد. حتی همین شعارنویسیها هم مهم نیست. اما برای ما ایرانیها وجهه خوبی ندارد. سفارت روسیه همین روبروست. بعد از شعارنویسی روسها آمدند و عکس گرفتند. همین تصاویری که درنهایت به نام ما ایرانیان در فضای مجازی و فضای بین الملل قرار است دست به دست شود، علیه ما خواهد بود. ساختمان سفارت؛ یک ساختمان قدیمی است. با این شعارنویسیها هم به یک بنای قدیمی آسیب رساندهاند و هم چهره شهر زشت شده است. شما اگر میخواهید پیگیر این موضوع باشید؛ ببینید ایدئولوژیای که به افراد چنین اجازهای میدهد کدام ایدئولوژی و عقیده است؟»
چشمها به دنبال شعارها
از فروشگاه خارج میشوم و خودم را به آن دست خیابان میرسانم. از دور دوربینهای سفارت توجهم را جلب میکنند. نزدیک که میشوم حدسم درست از آب درمیآید. دوربینها را با آتش چراغی یا وسیلهای مشابه سوزاندهاند تا رد سوختگی روی دیوار نیفتد. دوربینها هم آب شده بود. شعارهای دیوار شمالی سفارت یعنی دیواری که در خیابان فردوسی است تازهترند. از بعضی نوشتهها مانند هشتگ علیرضا اکبری و جاسوس انگلیسی اعدام باید گردد میتوان این را فهمید. ملکه آدمکش ,… هم از دیگر نوشتههای روی دیوار شمالی بود. پول خون۹ میلیون بیگناه ایرانی را حساب کنید، روباه شیاد در این کشور جای ندارد، این سرزمین شیران حسینی است. روی درهای ورودی و خروجی سفارت نیز تصویر سردار شهید حاج قاسم سلیمانی چسبانده شده بود. هشتگهای ساعت ۱ و ۲۰ نیز در بسیاری از دیوارها دیده میشود. تابلوی اعلانات هم خالی از شعار نبود و با اسپری قرمز مرگ بر انگلیس بر روی آن نوشته شد بود.
عکس این شهید بیگناه را ببین!
عابران موقع عبور از کنار دیوار سفارت، دیوارها را نگاه میکنند. بعضیها چیزی زیرلب میگویند و بعضیها هم چشم میچرخانند و تا جایی که میتوانند شعارها را میخوانند.
یکی از زنان جوان عابر میگوید«من طرفدار هیچکس نیستم اما نه با خشونت معترضین موافقم و نه با این شعارنویسیها.» روبروی دیوار سفارت میایستم و به شعارها نگاه میکنم. طبق عادت هم یک دفترچه کوچک در دستم دارم. یک پیرمرد کنارم میایستد و میگوید«ببین، فکر میکنند دهه پنجاه است و با شعارنویسی انگلیس قرار است از ما بترسد. عکس این شهید بیگناه را ببین. فکر میکنی اگر شهید سلیمانی امروز زنده بود این کارهایشان را تایید میکرد؟ باورکنید نه!» اینها را میگوید و میرود.
میان شعارها، چندتایی شعار جنسیتی هم هست. یاد بعضی دانشجویان شریف میافتم. انگار انتهای افراط و تفریط هر دویشان یکی است اما هر کدام با سر و شکلی متفاوت خودش را در جامعه نشان میدهد.
شهید سلیمانی امروز زنده نیست که بدانیم در مواجهه با این حادثه چگونه رفتار میکرد اما حداقل در موارد گذشته بارها شاهد انتقاد رهبر انقلاب از تعرض به مراکز دیپلماتیک بودهایم. حضرت آیتالله خامنهای روز ۱۶ مرداد ۱۳۹۱ نیز در دیدار دانشجویان، درباره حمله به سفارت انگلیس در تهران فرمودند: در قضیه اخیر اشغال آن سفارت خبیث، احساسات جوانان درست بود ولی رفتنشان درست نبود. من اجتماعات دانشجویی را تایید میکنم اما با تندروی در این اجتماعات مخالفم.
چندی بعد در ماجرای حمله به سفارت عربستان هم موضعی مشابه گرفتند تا مشخص شود مشی رهبری سنخیتی با برخی رفتارها ندارد. ۳۰ دی ۱۳۹۴ رهبر انقلاب با اشاره به اینکه نباید به صرف یک اتفاق بسیار بد و غلط همچون حمله به سفارت عربستان، پای حزب اللهی ها و جوانان مؤمن و انقلابی را وسط بکشند؛ گفتند: عقل و فهم همین جوانان انقلابی و حزب اللهی، و تحلیل آنان در مورد مسائل در موارد زیادی، از برخی بزرگ ترها بهتر است و نباید این جوانانی که سینه چاک انقلاب و اسلام هستند به بهانه حمله به سفارت عربستان و یا قبل تر، حمله به سفارت انگلیس که هر دو به ضرر کشور و اسلام است و بنده هم بدم آمد، تضعیف شوند و مورد تهاجم قرار گیرند.
این دیوارنویسیها از کجا شروع شد
رقیه سادات موسوی کارشناس مسائل منطقه و اموربین الملل در گفتگو با ایسنا معتقد است که قاعده مهم فراموش شده در تعرضهای اخیر به سفارت کشورهای انگلیس و فرانسه؛ احترام و مصونیت اماکن دیپلماتیک است.«ما متوجه این هستیم که سرنخ برخی از خشونتهای اعتراضات اخیر به بعضی از سفارتها میرسد. همچنین نمیتوان درخصوص مسائل چند ماه گذشته کشورمان نیز نقش بیبیسی فارسی و رسانههای فارسی زبان خارجی را نادیده بگیریم اما نمیتوانیم قاعده قانونی بین المللی را نیز انکار کنیم. مصونیت و مزایای دیپلماتیک از مهمترین مباحث حقوق بین المللی است که تمام کشورهای جهان به آن احترام میگذارند. جمهوری اسلامی ایران نیز در طول این سالها، رویه آن احترام و مصونیت اماکن دیپلماتیک بود. اگر چه خود ایران تنها کشوری است که اماکن دیپلماتیک آن و دیپلماتهایش تعرض دیدند و حتی در همین چند ماه اخیر سفیر ایران در دانمارک مورد حمله قرار گرفت و مسئولیت این حمله به عهده کشور دانمارک است زیرا نتوانست امنیت سفیر ما را تامین کند.»
همچنین موسوی میگوید که در سالهای گذشته شاهد شهادت دیپلماتهای کشورمان نیز بودهایم و ایران کشوری است که به دلیل نبود امنیت منطقه دیپلماتی و اماکن دیپلماتی شهید داده است.« ایران به نوعی قربانی مصونیتهای اماکن دیپلماتیک بوده است. همچنین بیشترتعرضات دیپلماتیکی براساس گزارشهای موجود، در کشورهای اروپایی صورت گرفته و به تعبیری دولت میزبان هم در این داستان موثر بود. امری که در تهران و دیوارنویسی بر روی سفارتهای انگلیس و فرانسه شاهد بودیم؛ این بود که به ظاهر انگار تاییدیه تندروی برخی شخصیتها و به پشتوانه حاکمیت این کار صورت گرفته است. با اینکه میدانیم انگلیس بسیاری خباثتها را در امور داخلی کشورمان مرتکب شده اما درحال حاضر مدرکی درخصوص این مسئله نداریم تا از طریق مقامات بین المللی اقدام کنیم همچنین این مسئله اساسا به عهده وزارت خارجه کشورمان است تا پیگیری کند. در قانون مصونیت و مزایای دیپلماتیک؛ کشور میزبان برقراری امنیت برای محل ماموریت و خود شخص دیپلمات را میپذیرد و اگر اتفاقی بیفتد بر گردن همان کشور میزبان است.»
اروپاییها پشت همدیگر و علیه ایران
دیوارنویسی بر روی سفارت انگلیس و فرانسه فارغ از بیاخلاقی بودن آن؛ بخش اصلی آن مباحث سیاسی است. اینکه چه تاثیر سیاسی بر روی نمایندگان ما در سایر کشورهای جهان دارد و چه عواقبی ممکن است گریبان سفارتخانهها و سفیران ما در راستای زیر سوال بردن امنیتشان و همکاری کشورهای دیگر در این خصوص دارد.« با توجه به تصویر دیپلماتهای اروپایی در مقابل سفارت انگلیس؛ ما باید منتظر عواقب قانونی، فشارها، ادامه و تشدید تحریمها باشیم. این تصاویر برای انگلیس سند بیشتر برای تشدید فشارها و بازی در زمین مدنظر خودشان است. باید منتظر عواقب سیاسی مستقیم و غیرمستقیم این دیوارنویسیها باشیم. جدای از اینکه اصلا برای این کار بیفکر و بدون راهبرد بوده اما طرف ما منتظر چنین واکنشی از سوی ما بودند و این تعرضات اخیر در تشدید تحریمهای مختلف بسیار به آنها کم خواهد کرد و در نهایت به ابزاری برای تشدید تحریم تبدیل شد.»