گروه سیاسی: یک استاد حوزه علمیه در ادامه سلسله مباحث شرح اصول کافی با موضوع «خطاهای دینداران» در هیئت انصارالمهدی گفت: عده ای دین را با تنگ نظری و سخت گیری به جامعه عرضه می‌کنند و وقتی جامعه از آن سرباز می زند؛ افراد را به زور و جبر به احکام دین وادار می کنند تا به توهم خود باعث هدایت و تقویت دین شوند و از این رهگذرست که به انگیزه ترویج شعائر با تفریحات مردم مقابله می‌کنند و با اعصاب و روان مردم بازی می‌کنند!
شفقنا، حجت الاسلام هادی سروش بیان کرد: این نگاه منفی که نگاه سخت گیرانه به دین است، توسط امام باقر(ع) ریشه یابی شده و مرحوم کلینی در اصول کافی آن روایت معتبر را نقل نموده که جناب اسماعیل جعفی از امام باقر (ع) درخواست نمود؛ در رابطه با دین ذهن مرا روشن فرمایید تا گرفتار جهالت نباشم؟ امام فرمود: «خوارج با تنگ نظریِ دینی زندگی و حیات را بر خود تنگ و تیره کردند. «ان الخوارج ضیقوا علی انفسهم بجهالتهم» امروز هم خوارج مسلکان با دید تنگی عالم و آدم را نظاره کرده و به سبب جهالت خویش، کار را بر خود و جامعه تنگ و تیره می کنند!
وی گفت: در مقابل این نگاه تنگ و تیره، نگاه بزرگوارانه به دین است، همان نگاهی که خدا از دین خود در آیه ۷۸ سوره حج قرآن معرفی نمود و اعلام داشت در سراسر دین چیزی به نام حرج و سختی طاقت فرسا و بن بست وجود ندارد؛ «وَ ما جَعَلَ عَلَیْکُمْ فِی الدِّینِ مِنْ حَرَجٍ»
چه زیبا پیامبر رحمت (ص) وقتی خواست معاذ را به یمین به عنوان مُبلّغ دینی اعزام کند، فرمود: محور در رفتار و گفتارت روی بشارت باشد و نه روی نفرت پراگنی؛ «بشر و لاتنفر …» و بعد فرمود: «این دین؛ دین بزرگواری و راحتی است؛ الشریعه السمحه السهله.» مرحوم علامه فیض کاشانی در کتاب «الوافی» می گوید؛ حرام های الهی مانند شرب خمر یکجا به عنوان قانون الهی ارائه نشده بلکه در مرور زمان و با توجه فرا جامعه و مردم بوده است.
این استاد حوزه با ذکر خاطره ای از مرحوم سیدشرف الدین به شکل صحیح دینداری و ترویج دین اشاره کرد و گفت: سیّد شرف الدّین صاحب کتاب «المراجعات» از عالمان بی مثال شیعه و از شاگردان مرحوم آخوند خراسانی است و ترویج تشیع در لبنان مدیون اوست، یکی از بنیانگذاران روشی نو در دعوت به دین بوده است. روش محوری و تاثیرگذار او حکایت از درک والای او از اسلام دارد. خود ️جناب سید شرف الدین مى گوید: یک مسیحیِ لبنانی که دارای ثروت بود نزدم آمد و گفت: مى خواهم مسلمان شوم، وظیفه ام چیست؟ گفتم: دو رکعت نماز صبح بخوان و سه رکعت نماز مغرب. گفت: مسلمانان هفده رکعت نماز می خوانند! گفتم: تفاوت می کند، مسلمانى آنها یک مقدار قوى شده است، پیامبر اسلام براى تازه مسلمانان؛ دو رکعـت نماز صبح و سه رکعت نماز مغرب را دستور می دادند، اکنون کـه شما مسلمان شده اید، همین اعمال را انجـام بدهید کـافى است. کم کم این شخص تازه مسلمان، قوى شد، و به مساجد مى رفت و مانند سایر مسلمانان، نمازهاى پنجگانه را به جا مى آورد. تا این که ماه رمضان فرا رسید، ایشان نزد من آمد و گفت: آیا من هم باید روزه بگیرم؟ گفتم: خیر، روزه مربوط به کهنه مسلمان هاست، مسلمانان صدر اسلام، پس از مدّت طولانى که از بعثت پیامبر گذشت، به روزه گرفتن مأمور شدند. گفت: می خواهم روزه بگیرم. گفتم: هر اندازه که آمادگى دارى روزه بگیر.
همین روش باعث گردید کـه در سال دوّم، تمـام مـاه رمضان را روزه گرفت. او اکنون از مسلمانان نیرومـند لبنان است، نمـاز شبش ترک نمى شود، و مهمترین بودجه ها و کمبود هاى مالى جنوب لبنان را تأمین مى کند.
وی ادامه داد: نه تنها مدارای دینی ضروری است و نباید ابلاغ احکام دینی با فشار و به تنگنا آوردن مردم باشد بلکه باید رفاقت و انس و احترام در سراسر جامعه دیده شود. مکرر دین توصیه به مدارای دینی و رفاقت اجتماعی دارد؛ امام صادق (ع) فرمود: «ان الله رفیق و یحب الرفق» بدون تردید دین عزیز اسلام از هر گونه دخالت در زندگی و یا چیزی که آرامش و لذت های مشروع و راحتی مردم را بهم زند بیگانه است. آیا در روز شهادت یکی از ائمه (ع) تعطیل کردن مراکز تفریحی مردم درست است؟ آیا در این مورد یک روایت داریم که چنین توصیه داشته باشد؟ خود من در روز بعد از سالروزشهادت امام صادق (ع) سفر به کاشان داشتم و از نزدیک ناراحتی مردم درابطه با تعطیل بودن مهمترین مرکز گردشگری شهر در روز قبل را دیدم!
سروش گفت: ما که خوارج دیروز و داعش و طالبان امروز را به شدت مذمت می کنیم، پس باید مراقب باشیم افرادی رسوبات فکری آنان را دارند و با حقوق مردم در تماس هستند باعث تنفر و فرار جامعه از دین نشوند. امیدواریم؛ تبلیغ و نیز تصمیم گیری در مورد آن دسته از مسائل دینی که با زندگی مردم گِره خورده بر مدار تفکر سیدشرف الدین ها باید باشد و نه بر اساس تفکر خوارجی.
شفقنا، حجت الاسلام هادی سروش بیان کرد: این نگاه منفی که نگاه سخت گیرانه به دین است، توسط امام باقر(ع) ریشه یابی شده و مرحوم کلینی در اصول کافی آن روایت معتبر را نقل نموده که جناب اسماعیل جعفی از امام باقر (ع) درخواست نمود؛ در رابطه با دین ذهن مرا روشن فرمایید تا گرفتار جهالت نباشم؟ امام فرمود: «خوارج با تنگ نظریِ دینی زندگی و حیات را بر خود تنگ و تیره کردند. «ان الخوارج ضیقوا علی انفسهم بجهالتهم» امروز هم خوارج مسلکان با دید تنگی عالم و آدم را نظاره کرده و به سبب جهالت خویش، کار را بر خود و جامعه تنگ و تیره می کنند!
وی گفت: در مقابل این نگاه تنگ و تیره، نگاه بزرگوارانه به دین است، همان نگاهی که خدا از دین خود در آیه ۷۸ سوره حج قرآن معرفی نمود و اعلام داشت در سراسر دین چیزی به نام حرج و سختی طاقت فرسا و بن بست وجود ندارد؛ «وَ ما جَعَلَ عَلَیْکُمْ فِی الدِّینِ مِنْ حَرَجٍ»
چه زیبا پیامبر رحمت (ص) وقتی خواست معاذ را به یمین به عنوان مُبلّغ دینی اعزام کند، فرمود: محور در رفتار و گفتارت روی بشارت باشد و نه روی نفرت پراگنی؛ «بشر و لاتنفر …» و بعد فرمود: «این دین؛ دین بزرگواری و راحتی است؛ الشریعه السمحه السهله.» مرحوم علامه فیض کاشانی در کتاب «الوافی» می گوید؛ حرام های الهی مانند شرب خمر یکجا به عنوان قانون الهی ارائه نشده بلکه در مرور زمان و با توجه فرا جامعه و مردم بوده است.
این استاد حوزه با ذکر خاطره ای از مرحوم سیدشرف الدین به شکل صحیح دینداری و ترویج دین اشاره کرد و گفت: سیّد شرف الدّین صاحب کتاب «المراجعات» از عالمان بی مثال شیعه و از شاگردان مرحوم آخوند خراسانی است و ترویج تشیع در لبنان مدیون اوست، یکی از بنیانگذاران روشی نو در دعوت به دین بوده است. روش محوری و تاثیرگذار او حکایت از درک والای او از اسلام دارد. خود ️جناب سید شرف الدین مى گوید: یک مسیحیِ لبنانی که دارای ثروت بود نزدم آمد و گفت: مى خواهم مسلمان شوم، وظیفه ام چیست؟ گفتم: دو رکعت نماز صبح بخوان و سه رکعت نماز مغرب. گفت: مسلمانان هفده رکعت نماز می خوانند! گفتم: تفاوت می کند، مسلمانى آنها یک مقدار قوى شده است، پیامبر اسلام براى تازه مسلمانان؛ دو رکعـت نماز صبح و سه رکعت نماز مغرب را دستور می دادند، اکنون کـه شما مسلمان شده اید، همین اعمال را انجـام بدهید کـافى است. کم کم این شخص تازه مسلمان، قوى شد، و به مساجد مى رفت و مانند سایر مسلمانان، نمازهاى پنجگانه را به جا مى آورد. تا این که ماه رمضان فرا رسید، ایشان نزد من آمد و گفت: آیا من هم باید روزه بگیرم؟ گفتم: خیر، روزه مربوط به کهنه مسلمان هاست، مسلمانان صدر اسلام، پس از مدّت طولانى که از بعثت پیامبر گذشت، به روزه گرفتن مأمور شدند. گفت: می خواهم روزه بگیرم. گفتم: هر اندازه که آمادگى دارى روزه بگیر.
همین روش باعث گردید کـه در سال دوّم، تمـام مـاه رمضان را روزه گرفت. او اکنون از مسلمانان نیرومـند لبنان است، نمـاز شبش ترک نمى شود، و مهمترین بودجه ها و کمبود هاى مالى جنوب لبنان را تأمین مى کند.
وی ادامه داد: نه تنها مدارای دینی ضروری است و نباید ابلاغ احکام دینی با فشار و به تنگنا آوردن مردم باشد بلکه باید رفاقت و انس و احترام در سراسر جامعه دیده شود. مکرر دین توصیه به مدارای دینی و رفاقت اجتماعی دارد؛ امام صادق (ع) فرمود: «ان الله رفیق و یحب الرفق» بدون تردید دین عزیز اسلام از هر گونه دخالت در زندگی و یا چیزی که آرامش و لذت های مشروع و راحتی مردم را بهم زند بیگانه است. آیا در روز شهادت یکی از ائمه (ع) تعطیل کردن مراکز تفریحی مردم درست است؟ آیا در این مورد یک روایت داریم که چنین توصیه داشته باشد؟ خود من در روز بعد از سالروزشهادت امام صادق (ع) سفر به کاشان داشتم و از نزدیک ناراحتی مردم درابطه با تعطیل بودن مهمترین مرکز گردشگری شهر در روز قبل را دیدم!
سروش گفت: ما که خوارج دیروز و داعش و طالبان امروز را به شدت مذمت می کنیم، پس باید مراقب باشیم افرادی رسوبات فکری آنان را دارند و با حقوق مردم در تماس هستند باعث تنفر و فرار جامعه از دین نشوند. امیدواریم؛ تبلیغ و نیز تصمیم گیری در مورد آن دسته از مسائل دینی که با زندگی مردم گِره خورده بر مدار تفکر سیدشرف الدین ها باید باشد و نه بر اساس تفکر خوارجی.
