مطابق ماده یک قانون بیمه بیکاری، افرادی میتوانند از مزایای قانون بیمه بیکاری برخوردار شوند که مشمول قانون تامین اجتماعی و قانون کار باشند و در زمره بازنشستگان، از کار افتادگان کلی، صاحبان حرف و مشاغل آزاد، بیمه‌شدگان اختیاری نبوده و از اتباع خارجی نیز نباشند. علاوه بر این با توجه به ماده ۶ قانون مزبور، بیمه‌شدگان بیکار باید حداقل ۶ ماه سابقه اشتغال و پرداخت حق بیمه را دارا باشند و حداکثر ظرف مدت ۳۰ روز از تاریخ بیکاری، مراتب بیکاری خود را به ادارات تعاون، کار و رفاه اجتماعی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی اعلام کنند.
البته افرادی که به علت بروز حوادث قهریه و غیرمترقبه از قبیل سیل، زلزله، جنگ، آتشسوزی و … بیکار می‌شوند از شرط ۶ ماه سابقه مورد نیاز موضوع ماده اخیرالذکر معاف هستند.مطابق ماده هفت قانون بیمه بیکاری نیز مدت پرداخت مقرری بیمه بیکاری با توجه به میزان سابقه پرداخت حق بیمه و وضعیت تجرد، تاهل یا تکفل بیمه شده تعیین می‌شود. بر این اساس جمع مدت پرداخت مقرری برای مجردین حداقل ۶ ماه و حداکثر ۳۶ ماه و برای متاهلین یا متکفلین حداقل ۱۲ ماه و حداکثر ۵۰ ماه است.
مقرری بیمه بیکاری افراد واجد شرایط از روز اول بیکاری قابل پرداخت است و مدت دریافت مقرری بیمه بیکاری جز سوابق پرداخت حق‌بیمه محسوب می‌شود.در صورتی که فرد دریافت کننده مقرری بیمه بیکاری مجددا اشتغال به کار یابد، بدون عذر موجه از شرکت در دوره‌های کارآموزی یا سوادآموزی خودداری کند، از قبول شغل تخصصی خود یا شغل مشابه پیشنهادی خودداری کند، مشمول استفاده از مستمری بازنشستگی یا از کارافتادگی کلی شود، با دریافت مزد ایام بلاتکلیفی به کار اولیه برگردد، فوت کند یا از حداکثر مدت استحقاق دریافت مقرری بیمه بیکاری استفاده کند، مقرری بیمه بیکاری وی قطع خواهد شد.
همچنین درصورتیکه پس از پرداخت مقرری بیمه بیکاری مشخص شود که بیکاری بیمه شده، ناشی از میل و اراده او بوده، موظف به استرداد وجوه دریافتی به سازمان تامین اجتماعی خواهد بود و در مواردی که بیمه شده با دریافت مزد ایام بلاتکلیفی به کار قبلی خود باز می‌گردند نیز مکلف به بازپرداخت مقرری بیمه بیکاری دریافتی به سازمان تأمین اجتماعی هستند.در ادامه سازمان ارتباطات و نظارت مردمی سازمان تامین اجتماعی به برخی از سوالات احتمالی مطرح شده از سوی مردم پاسخ داده است:
معلمان مدارس غیرانتفاعی در چه صورتی مشمول بیمه بیکاری هستند؟
افراد شاغل در کار‌های مدت معین که کارگاه محل اشتغال آنان صرفاً در دوره خاص دایر است مانند مدارس غیرانتفاعی، مهد کودکهای آموزش و پرورش و… چنانچه در اثنای دوره فعالیت کارگاه بیکار شوند، با حفظ سایر شرایط قانونی محق به دریافت مقرری بیمه بیکاری خواهند بود.
پس از پایان مدت مرخصی زایمان به بیمه‌شده بیمه بیکاری تعلق می‌گیرد؟
درصورتی که بیکاری خارج از میل و اراده بیمه شده باشد، با احراز سایر شرایط و ضوابط قانونی امکان بهره‌مندی از مقرری بیمه بیکاری وجود دارد.
جدول تعیین مدت زمان دریافت بیمه بیکاری افراد را اعلام کنید؟
چه سوابقی در تعیین مدت پرداخت مقرری بیمه بیکاری لحاظ می‌شود؟
مطابق ماده سه قانون بیمه بیکاری سازمان تامین اجتماعی مکلف است با دریافت حق بیمه مقرر، به بیمه‌شدگانی که طبق مقررات قانون مذکور بیکار می‌شوند، مقرری بیمه بیکاری پرداخت کند و به استناد ماده پنج قانون مورد اشاره، حق بیمه بیکاری به میزان ۳ درصد مزد بیمه‌شده است که به طور کلی توسط کارفرما تامین و پرداخت خواهد شد؛ بنابراین صرفاً سوابق بیمه اجباری که مشمول قانون کار بوده در بیمه بیکاری محاسبه می‌شود و سوابق ایام خدمت نظام وظیفه، انتقال کسور بازنشستگی، سوابق حرف و مشاغل آزاد، بیمه اختیاری، بیمه‌های توافقی، کارفرمایی و سوابق بیکاری قبلی در محاسبه مدت مقرری بیمه بیکاری منظور نمی‌شود.
مدت زمان مورد نیاز جهت برقراری بیمه بیکاری غیرحضوری چه میزان است؟
با توجه به اینکه مدت زمان درنظر گرفته شده در قانون بیمه بیکاری جهت ثبت درخواست توسط متقاضیان، ۳۰ روز پیشبینی شده و همچنین برقراری بیمه بیکاری مستلزم ارسال لیست پرداخت حق بیمه آخرین ماه قبل از بیکاری توسط کارفرماست و کارفرمایان با مهلت یک ماه میتوانند نسبت به ارسال لیست اقدام کنند لذا با احتساب مدت زمان مورد نیاز جهت تایید لیست و استعلامات مربوطه، متوسط زمان مورد نیاز جهت واریز، ۲ تا ۳ ماه است. ضمناً به استناد بند «ج» ماده هفت قانون بیمه بیکاری، مقرری بیمه بیکاری از روز اول بیکاری قابل پرداخت است.
میزان سابقه لازم برای برقراری بیمه بیکاری چقدر است؟
مطابق بند «الف» ماده ۶ قانون بیمه بیکاری بیمه‌شده بیکار قبل از بیکار شدن باید حداقل ۶ ماه سابقه پرداخت حق بیمه را دارا باشد.
بیمه‌پردازی که به سن قانونی نرسیده باشد و در کارگاه مشمول قانون کار اشتغال به کار دارد درصورت بیمه‌پردازی طبق شرایط موجود در قانون کار آیا می‌تواند از مزایای قانون بیمه بیکاری استفاده کند؟
مطابق مواد ۷۹ قانون کار، به کار گماردن افراد کمتر از ۱۵ سال تمام ممنوع است؛ لیکن نظر به اینکه قانون تأمین اجتماعی، محدودیتی برای شروع بیمه‌پردازی اجباری ندارد، بنابراین رسیدگی به تقاضای بیمه بیکاری افراد موصوف در صورت معرفی از سوی واحد‌های تعاون، کار و رفاه اجتماعی و احراز اشتغال به کار و با رعایت سایر شرایط قانونی مقدور است.
شرایط برقراری بیمه بیکاری برای شاغلین که به صورت دسته جمعی اخراج شده‌اند به چه صورتی است؟
به منظور پیشگیری از بیکاری و بررسی راهکار‌های بازگشت به کار در مواردیکه اخراج کارگران یک کارگاه بیش از ۱۰ نفر باشد، موضوع در کمیته استانی مطرح تا بررسی و اظهار نظر شود و در صورت احراز سایر شرایط قانونی برقراری بیمه بیکاری بلامانع است.
برای دریافت بیمه بیکاری از کجا باید اقدام شود؟
باید حداکثر ظرف ۳۰ روز از تاریخ بیکاری به سامانه جامع روابط کار به نشانی prkar.mcls.gov.ir مراجعه و تقاضای بیمه بیکاری را ثبت کرد.
زمان واریز مقرری بیمه بیکاری در ماه چه زمانی است؟
مقرری بیمه بیکاری هر ماه، پانزدهم تا بیستم ماه بعد به حساب مقرریبگیر واریز می‌شود.
برای اولین بار بعد از سه ماه حقوق بیمه بیکاری خود را دریافت کرده‌ام پرداختی‌های من از ماه‌های بعد به چه صورت است؟
واریز بیمه بیکاری به صورت ماهانه بوده و متقاضیان در هر ماه مبلغ مقرری ماه قبل خود را دریافت می‌کنند.
آیا سایتی برای استعلام وضعیت پرونده بیمه بیکاری وجود دارد؟
سامانه جامع روابط کار، زیر منوی گزارش‌های کارگری
آیا با توجه به اینترنتی شدن بیمه بیکاری نیاز است برای پیگیری حضوری مراجعه کنم؟
خیر. کلیه مراحل به صورت غیرحضوری انجام می‌شود.
از کجا متوجه شویم پرونده بیمه بیکاری در چه مرحله‌ای است؟
پس از ثبت درخواست بیکاری در سامانه جامع روابط کار و از طریق منوی گزارش‌های کارگری مراحل رسیدگی به در خواست بیکاری قابل مشاهده و پیگیری است.
اداره کار اعلام کرده پرونده به تامین اجتماعی ارجاع شده، ولی با گذشت یک ماه شعبه اظهار بی‌اطلاعی می‌کند. مشکل چیست؟
از طریق گزارش‌های کارگری می‌توان فرایند انجام کار و اینکه پرونده در کدام شعبه و در چه مرحله‌ای است را پیگیری کرد.
پس از بررسی بیمه بیکاری از طریق اداره کار روند بررسی پرونده در سازمان تامین اجتماعی چگونه است؟
شعب سازمان تامین اجتماعی حسب ضوابط و موازین قانونی بیمه بیکاری نسبت به بررسی درخواست بیکاری اقدام و نتیجه را به ادارات تعاون، کار و رفاه اجتماعی و متقاضی اعلام می‌کنند.
