دنیای اقتصاد، از طرفی کاهش قدرت خرید مردم به تولیدکنندگان لوازم‌خانگی آسیب جدی زده و عمده آنها را با کاهش درآمد و سود مواجه کرده است. از طرف دیگر قیمت دستوری در این صنعت همواره موجب شده است تا رشد حقیقی سود تحقق نیابد و به دنبال آن بسیاری از تولیدکنندگان بزرگ با وجود انحصار تولید، دچار زیان شوند.
مقادیر تولید و فروش این صنعت در سال ۱۴۰۲ به ترتیب با افت ۱۰ و ۷ درصدی همراه بوده است. با وجود این، درآمد شرکت‌های لوازم خانگی تحت‌تاثیر دریافت مجوز افزایش نرخ طی سال ۱۴۰۲ با رشد ۴۲ درصدی همراه بوده و به میزان ۳۳ هزار میلیارد تومان رسیده؛ اما آهنگ رشد در مقایسه با متوسط سالانه افت ۹ درصدی داشته است.
قیمت دستوری موجب فزونی هزینه بر درآمد این صنعت شده و در سال ۱۴۰۲ حاشیه سود آنها را تحت الشعاع قرار داده است. بر این اساس متوسط حاشیه سود لوازم خانگی طی سال گذشته ۲۱ درصد به ثبت رسید که همچون سال ۱۴۰۱ بود. همچنین در زمستان سال قبل حاشیه سود این صنعت شیب نزولی داشت و ۳ درصد کمتر از متوسط فصلی به ثبت رسید.
افول تناژ تولید و فروش
متوسط تولید سالانه صنعت لوازم‌خانگی طی ۱۳ سال اخیر ۵ هزار و ۴۹۱ هزار دستگاه بوده است. روند تولیدات کاهشی بوده، به‌طوری که طی سال ۱۴۰۲ با ثبت مجموع تولید ۵ هزار و ۸۲۱ هزار دستگاه افت ۱۰ درصدی در تولیدات صنعت لوازم‌خانگی نسبت به سال ماقبل رقم خورده است. در بازه فصلی طی زمستان سال گذشته مجموع تولید این صنعت یک‌هزار و ۴۰۶ هزار دستگاه بوده که در قیاس با مدت مشابه کاهش ۱۱ درصدی را تجربه کرده است.
افت تناژ تولیدی این صنعت در بازه ماهانه نیز تکرار شده است. بر این اساس طی اردیبهشت‌ماه امسال مجموع تولیدات لوازم‌خانگی ۴۴۷ هزار دستگاه بوده که در مقایسه با اردیبهشت ۱۴۰۲ بیش از ۲۰ درصد کاهش داشته است. اصلی‌ترین عاملی که می‌توان برای کاهش مقادیر تولید و فروش لوازم‌خانگی عنوان کرد، بحث تحریم‌ها و نبود قطعات است. نبود قطعات باکیفیت وارداتی سبب شده است تا از یک‌طرف تولیدکنندگان لوازم‌خانگی نتوانند محصولات خود را باکیفیت تولید کنند و از طرف دیگر با کاهش تولید همراه شوند و درنتیجه قیمت محصولات افزایش یابد.
از طرف دیگر کاهش قدرت خرید مردم عاملی بوده است تا به خودی خود تقاضا برای محصولات لوازم‌خانگی کاهش یابد و شرکت‌های تولیدکننده دچار آسیب شوند. در میان هفت‌شرکت تولیدی لوازم‌خانگی، شرکت «لپارس» با ثبت جهش ۲۹۸ درصدی تولید خود طی سال ۱۴۰۲ بهترین عملکرد را بین شرکت‌های لوازم‌خانگی داشته است. با توجه به خاصیت دپوپذیری محصولات تولیدشده لوازم‌خانگی، بهتر است به‌رغم بررسی مقدار تولید، مقادیر فروش نیز بررسی شود.
در مقیاس سالانه طی ۱۳ سال اخیر به‌طور میانگین ۵ هزار و ۹۸۴ هزار دستگاه لوازم خانگی به فروش رسیده که روند آن کاهشی است. بر این اساس مجموع تناژ فروش لوازم‌خانگی طی سال ۱۴۰۲ نسبت به سال ماقبل کاهش ۷ درصدی داشته است. در مقیاس فصلی طی زمستان ۱۴۰۲ میزان فروش این صنعت یک‌هزار و ۸۶۶ هزار دستگاه و مشابه زمستان ۱۴۰۱ بوده است.
با وجود این، طی سال‌جاری در دو ماه فروردین و اردیبهشت وضعیت تولید و فروش شرکت‌های لوازم‌خانگی نامساعد بوده است. بر این اساس طی ماه‌های اول و دوم ۱۴۰۳ به ترتیب افت ۱۶ و ۶ درصدی در مقدار فروش به ثبت رسیده است. همان‌طور که عنوان شد، عامل اصلی کاهش فروش همان بحث تحریم و کاهش قدرت خرید مردم است که سبب شده است تا تولید شیب نزولی پیدا کند.
نظارت دستوری بر قیمت لوازم خانگی
مرجع قیمت‌گذاری در صنعت لوازم‌خانگی به‌صورت دستوری است و همین موضوع به تولیدکنندگان آسیب زده است. در سال ۱۴۰۲ نرخ فروش محصول اصلی هفت شرکت تولیدکننده لوازم‌خانگی به‌طور متوسط ۳۶ درصد نسبت به ۱۴۰۱ افزایش یافته است. در این مقیاس نماد «گلدیرا» محصولات اصلی خود را که در حوزه صوتی و تصویری است با افزایش ۵۲ درصدی نسبت به ۱۴۰۱ به فروش رسانده و با این رشد عملکرد بسیار بهتری نسبت به رقبای خود داشته است.
در مقیاس فصلی طی زمستان ۱۴۰۲ میانگین رشد نرخ فروش این صنعت ۳۶ درصد بوده که در این مقیاس شرکت «انتخاب» توانسته است محصولات برودتی خود را با ۶۴ درصد افزایش نسبت به زمستان ۱۴۰۱ به فروش برساند و بیشترین جهش نرخ را تجربه کند. در دومین ماه از سال‌جاری میانگین رشد نرخ فروش محصول اصلی صنعت لوازم‌خانگی ۱۷ درصد نسبت به متوسط سال گذشته افزایش یافته است. در این ماه بیشترین رشد نرخ فروش مربوط به شرکت «انتخاب» بوده که با توجه به ورود به فصل گرما توانسته است محصولات برودتی خود را با ۲۶ درصد افزایش نرخ نسبت به سال گذشته به فروش برساند.
جهش درآمدی «لپارس»
میزان فروش ریالی محصولات لوازم‌خانگی در ۱۳ سال اخیر به‌طور متوسط هر سال رشد ۵۱ درصدی را تجربه کرده است. شیب افزایش درآمد این صنعت طی سال ۱۴۰۲ با کاهش همراه بوده است. طی این سال، میزان فروش محصولات لوازم‌خانگی ۳۳ هزار میلیارد و ۷۱۳ میلیون تومان به ثبت رسیده که در قیاس با سال ۱۴۰۱ به میزان ۴۲ درصد رشد داشته که به معنای افت ۹ درصدی شتاب رشد فروش این صنعت است.
در بازه فصلی طی زمستان ۱۴۰۲ میزان فروش شرکت‌های لوازم‌خانگی بورسی ۹ هزار و ۵۲۹ میلیارد تومان بوده که این عدد در قیاس با زمستان ۱۴۰۱ به میزان ۱۵ درصد افزایش یافته است. با وجود کاهش تناژ فروش لوازم‌خانگی در دوماه آغازین امسال، درآمد فروش این صنعت با رشد خوبی همراه بوده است. عامل اصلی در رشد درآمد این صنعت را با توجه به کاهش مقادیر فروش می‌توان دریافت مجوز افزایش نرخ فروش محصولاتشان دانست.
بر این اساس مجموع درآمد ریالی در ماه‌های فروردین و اردیبهشت نسبت به ماه مشابه سال قبل به ترتیب رشد ۶۰ و ۲۲ درصدی را تجربه کرده است. در میان هفت شرکت تولیدکننده محصولات لوازم‌خانگی، «لپارس» طی سال ۱۴۰۲ با ثبت فروش ۲۲۰ میلیارد تومان و رشد ۱۴۲ درصدی بهترین عملکرد را طی سال گذشته از آن خود کرده است.
توقف شیب صعودی متغیر‌های سودآوری
در مقیاس سالانه طی ۱۳ سال گذشته میانگین حاشیه سود صنعت لوازم‌خانگی با افت و خیز فراوان همراه بوده است. متوسط سه‌متغیر سودآوری این صنعت یعنی حاشیه سود‌های ناخالص، عملیاتی و خالص در ۱۳ سال گذشته به ترتیب ۲۱، ۱۲ و ۷ درصد بوده است. طی سال ۱۴۰۲ میانگین سه‌حاشیه سود شرکت‌های حوزه لوازم خانگی به میزان ۲۱ درصد به ثبت رسیده که در مقایسه با متوسط فصلی ۸ درصد افزایش داشته است. با این حال مقایسه متغیر‌های سودآوری در سال ۱۴۰۲ نسبت به ۱۴۰۱ نشان می‌دهد که روند افزایشی سودآوری متوقف شده و در سال ۱۴۰۱ نیز میانگین حاشیه سود این صنعت همان ۲۱ درصد بوده است. می‌توان عامل توقف سودآوری را نرخ دستوری دانست.
هر چند مجوز‌های افزایش نرخ با توجه به انحصار لوازم‌خانگی برای این صنعت همگام با افزایش هزینه‌ها صادر می‌شود؛ اما سرعت رشد هزینه همچنان از درآمد جلوتر است و این امر موجب شده است تا حاشیه سود طی سال گذشته روند ثابتی داشته باشد. در مقیاس فصلی افت حاشیه سود به ثبت رسیده است.
در زمستان ۱۴۰۲ متوسط سه‌حاشیه سود شرکت‌های لوازم‌خانگی ۱۶ درصد بوده که در مقایسه با متوسط فصلی ۳ درصد کاهش یافته است. شرکت «لپارس» بهترین عملکرد را به لحاظ سودآوری، چه در بازه فصلی و چه در مقیاس سالانه از آن خود کرده است. شرکت یاد شده طی سال ۱۴۰۲ و زمستان ۱۴۰۲ به ترتیب با ثبت متوسط حاشیه سود ۵۰ و ۴۵ درصدی عملکرد بهتری نسبت به شش‌شرکت دیگر داشته است.
