گروه سیاسی: با گذشت روز‌ها از حمله موشکی ایران به مواضعی در اسرائیل، همچنان گمانه زنی‌ها درباره واکنش اسرائیل ادامه دارد. در کنار این واکنش‌ها، موضوع حمله احتمالی اسرائیل به تاسیسات هسته‌ای یا نفتی ایران نیز از سوی برخی، مطرح است. موضوعی که می‌تواند تبعاتی سنگین در منطقه داشته باشد.
فرارو، سیدمحمود نبویان، عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس، اخیرا درباره نوع حمله اسرائیل اظهار نظری انجام داده و گفته است: «برای مقابله با اسرائیل در صورت تعرض به ایران، به بمب هسته‌ای نیاز نداریم؛ اما رژیم اسرائیل بداند که ضربات جمهوری اسلامی ایران به رژیم صهیونیستی محکم خواهد بود و به نفع آنها است که به سمت ایران نیایند. در صورتی که رژیم اسرائیل خطایی کند ممکن است ما بحث کنیم و از NPT خارج شویم. آنها به خوبی می‌دانند و می‌فهمند که معنی خارج شدن از NPT چیست.»
NPT یا همان پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای، از مهمترین پیمان‌هایی است که ایران به آن پایبندی دارد و با توجه به تاثیرگذاری این پیمان در شکل گیری برجام جدید، خروج از این پیمان کار ساده‌ای به نظر نمی‌رسد.
اگر ایران بخواهد از فکر برجام برای همیشه خارج شود ابتدا باید از NPT و پروتکل الحاقی خارج شود و در نتیجه این پرسش‌ها مطرح است که آیا خروج از NPT اقدامی موثر در مهار عملیات اسرائیل خواهد بود و در صورت خروج ما از NPT چه تبعاتی در پیش است؟ جلال ساداتیان، دیپلمات پیشین ایران در انگلستان و کارشناس ارشد سیاست خارجی در گفتگو با فرارو به این پرسش‌ها پاسخ داده است:
جلال ساداتیان به فرارو گفت: «بایدن و به تبع او کامالا هریس، تمام تلاش خود را روی مراقبت از انتخابات ایالات متحده گذاشته اند که از دستشان نرود. طبیعتا، طرف مقابل که دونالد ترامپ باشد و سرمایه دارانی که او را حمایت می‌کنند و عمدتا رضایت اسرائیل را در ذهن دارند به دنبال این هستند که شرایط را به گونه‌ای پیش ببرند که ایالت‌های چرخشی و به ویژه میشیگان را به سمت خود جلب کنند. هر ۲ طرف، انتخابات را در شرایطی ممکن است از دست بدهند که یک تورم شدید ایجاد شود. این تورم شدید نیز در شرایطی، احتمال وقوع دارد که نفت گران شود و نفت هم در شرایط فعلی به شرط حملات سنگین و متقابل ایران و اسرائیل گران می‌شود. برای مثال اگر پای برخی کشور‌های دیگر به جنگ باز شود یا تاسیسات نفتی دیگر کشور‌ها آسیب ببیند، یا حتی تنگه هرمز بسته شود و عبور و مرور به خطر بیفتد؛ بنابراین داستان حمله به تاسیسات اتمی یا نفتی ایران می‌تواند مثل یک زلزله اولیه، گسل‌های متعدد دیگری را نیز با دامنه‌ای گسترده در عرصه بین الملل فعال کند.»
وی افزود: «برای پیشگیری از همین موضوع هم بود که فرمانده سنتکام به اسرائیل رفت. بایدن نیز صراحتا اعلام کرد که اسرائیل نباید به تاسیسات اتمی ایران حمله کند و با این موضوع مخالفت کرد. در اظهارنظر دیگری نیز گفت من اگر جای شما باشم، پیش از حمله به تاسیسات اتمی ایران، اول فکر می‌کنم. هیئت دولت اسرائیل نیز تصویب کرده که نتانیاهو هر زمان که مایل بود، خود می‌تواند تصمیم گیری کند. همه این‌ها بعد از آن اتفاق افتاد که از نتایج گفتگوی ۱ ساعته بایدن و نتانیاهو، چیزی منتشر نشد. با این حال گمانه زنی می‌شود که هشدار‌های ایالات متحده به اسرائیل تا حدودی اثرگذاری داشته است. اسرائیل در این مقطع زمانی فشار خود را روی بمباران‌های هوایی لبنان گذاشته و این فشار‌ها گرچه در آسمان گسترده است، اما روی زمین، نتوانسته کار خاصی از پیش ببرد.»
این تحلیلگر سیاست خارجی در ادامه گفت: «نتانیاهو برای این که پیروزی کسب کند و وجهه خود را حفظ کند همه تلاش خود را به کار بسته است. با این وجود شرایط برای ایالات متحده مطلوب نیست و حمله اسرائیل به تاسیسات اتمی یا نفتی ایران، فشاری مضاعف برای ایالات متحده خواهد بود. همه این‌ها، تصویری از شرایط منطقه را تشکیل می‌دهند، اما به سراغ اظهارنظر‌های داخل کشور اگر برویم، باید تاکید کنم که برخی اظهارنظر‌ها لزوما کارکرد یا ارزش اجرا ندارد و گاهی گوینده برای اثبات وجودی خود چنین نظراتی را ارائه می‌دهد. اشخاصی که درباره مسائل مهمی از جمله مسائل هسته‌ای و NPT صحبت می‌کنند باید قبل از هر چیز به منافع ملی و امنیت ملی کشور فکر کنند.»
وی افزود: «حقیقت این است که شورای عالی امنیت ملی و رهبری تصمیم گیرنده خواهند بود و طبیعتا تصمیم گیری در این سطح نیز با اظهار نظر‌های شخصی برخی افراد و جریان‌ها بسیار متفاوت است. تا به امروز هم از رهبری چنین تهدیدی نشنیده ایم و درواقع این یک تهدید شخصی است نه یک تهدید در سطح کلان. این را هم در نظر داشته باشیم که خروج از NPT به معنای تحریک اروپایی ها، تحریک آژانس و به ویژه مجادله با تروئیکای اروپا است، آن هم در شرایطی که اخیرا، به سختی، شرایط را تا حدودی بهبود بخشیده ایم. اروپایی‌ها هنوز هم با احتیاط با ایران برخورد می‌کنند، یعنی نه مثل سال‌های گذشته سختگیرانه برخورد می‌کنند و نه خیلی راحت سخنان مقامات ایران را می‌پذیرند. به هر حال تلاش آقای عراقچی و تیم سیاست خارجی آقای پزشکیان به سمت تعادل در سیاست خارجی و بهبود و ترمیم روابط است، اما گویی، برخی افراد با این موضوع مخالفند و می‌خواهند جلوی این موضوع را گرفته، تلاش‌ها را خنثی کنند و جو و افکار عمومی را علیه ایران بسیج کنند. در نتیجه، این سخنان، نسنجیده، نپخته و ناهماهنگ با سیاست‌های کلی جمهوری اسلامی، رهبری و شورای عالی امنیت ملی است.»
فرارو، سیدمحمود نبویان، عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس، اخیرا درباره نوع حمله اسرائیل اظهار نظری انجام داده و گفته است: «برای مقابله با اسرائیل در صورت تعرض به ایران، به بمب هسته‌ای نیاز نداریم؛ اما رژیم اسرائیل بداند که ضربات جمهوری اسلامی ایران به رژیم صهیونیستی محکم خواهد بود و به نفع آنها است که به سمت ایران نیایند. در صورتی که رژیم اسرائیل خطایی کند ممکن است ما بحث کنیم و از NPT خارج شویم. آنها به خوبی می‌دانند و می‌فهمند که معنی خارج شدن از NPT چیست.»
NPT یا همان پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای، از مهمترین پیمان‌هایی است که ایران به آن پایبندی دارد و با توجه به تاثیرگذاری این پیمان در شکل گیری برجام جدید، خروج از این پیمان کار ساده‌ای به نظر نمی‌رسد.
اگر ایران بخواهد از فکر برجام برای همیشه خارج شود ابتدا باید از NPT و پروتکل الحاقی خارج شود و در نتیجه این پرسش‌ها مطرح است که آیا خروج از NPT اقدامی موثر در مهار عملیات اسرائیل خواهد بود و در صورت خروج ما از NPT چه تبعاتی در پیش است؟ جلال ساداتیان، دیپلمات پیشین ایران در انگلستان و کارشناس ارشد سیاست خارجی در گفتگو با فرارو به این پرسش‌ها پاسخ داده است:
جلال ساداتیان به فرارو گفت: «بایدن و به تبع او کامالا هریس، تمام تلاش خود را روی مراقبت از انتخابات ایالات متحده گذاشته اند که از دستشان نرود. طبیعتا، طرف مقابل که دونالد ترامپ باشد و سرمایه دارانی که او را حمایت می‌کنند و عمدتا رضایت اسرائیل را در ذهن دارند به دنبال این هستند که شرایط را به گونه‌ای پیش ببرند که ایالت‌های چرخشی و به ویژه میشیگان را به سمت خود جلب کنند. هر ۲ طرف، انتخابات را در شرایطی ممکن است از دست بدهند که یک تورم شدید ایجاد شود. این تورم شدید نیز در شرایطی، احتمال وقوع دارد که نفت گران شود و نفت هم در شرایط فعلی به شرط حملات سنگین و متقابل ایران و اسرائیل گران می‌شود. برای مثال اگر پای برخی کشور‌های دیگر به جنگ باز شود یا تاسیسات نفتی دیگر کشور‌ها آسیب ببیند، یا حتی تنگه هرمز بسته شود و عبور و مرور به خطر بیفتد؛ بنابراین داستان حمله به تاسیسات اتمی یا نفتی ایران می‌تواند مثل یک زلزله اولیه، گسل‌های متعدد دیگری را نیز با دامنه‌ای گسترده در عرصه بین الملل فعال کند.»
وی افزود: «برای پیشگیری از همین موضوع هم بود که فرمانده سنتکام به اسرائیل رفت. بایدن نیز صراحتا اعلام کرد که اسرائیل نباید به تاسیسات اتمی ایران حمله کند و با این موضوع مخالفت کرد. در اظهارنظر دیگری نیز گفت من اگر جای شما باشم، پیش از حمله به تاسیسات اتمی ایران، اول فکر می‌کنم. هیئت دولت اسرائیل نیز تصویب کرده که نتانیاهو هر زمان که مایل بود، خود می‌تواند تصمیم گیری کند. همه این‌ها بعد از آن اتفاق افتاد که از نتایج گفتگوی ۱ ساعته بایدن و نتانیاهو، چیزی منتشر نشد. با این حال گمانه زنی می‌شود که هشدار‌های ایالات متحده به اسرائیل تا حدودی اثرگذاری داشته است. اسرائیل در این مقطع زمانی فشار خود را روی بمباران‌های هوایی لبنان گذاشته و این فشار‌ها گرچه در آسمان گسترده است، اما روی زمین، نتوانسته کار خاصی از پیش ببرد.»
این تحلیلگر سیاست خارجی در ادامه گفت: «نتانیاهو برای این که پیروزی کسب کند و وجهه خود را حفظ کند همه تلاش خود را به کار بسته است. با این وجود شرایط برای ایالات متحده مطلوب نیست و حمله اسرائیل به تاسیسات اتمی یا نفتی ایران، فشاری مضاعف برای ایالات متحده خواهد بود. همه این‌ها، تصویری از شرایط منطقه را تشکیل می‌دهند، اما به سراغ اظهارنظر‌های داخل کشور اگر برویم، باید تاکید کنم که برخی اظهارنظر‌ها لزوما کارکرد یا ارزش اجرا ندارد و گاهی گوینده برای اثبات وجودی خود چنین نظراتی را ارائه می‌دهد. اشخاصی که درباره مسائل مهمی از جمله مسائل هسته‌ای و NPT صحبت می‌کنند باید قبل از هر چیز به منافع ملی و امنیت ملی کشور فکر کنند.»
وی افزود: «حقیقت این است که شورای عالی امنیت ملی و رهبری تصمیم گیرنده خواهند بود و طبیعتا تصمیم گیری در این سطح نیز با اظهار نظر‌های شخصی برخی افراد و جریان‌ها بسیار متفاوت است. تا به امروز هم از رهبری چنین تهدیدی نشنیده ایم و درواقع این یک تهدید شخصی است نه یک تهدید در سطح کلان. این را هم در نظر داشته باشیم که خروج از NPT به معنای تحریک اروپایی ها، تحریک آژانس و به ویژه مجادله با تروئیکای اروپا است، آن هم در شرایطی که اخیرا، به سختی، شرایط را تا حدودی بهبود بخشیده ایم. اروپایی‌ها هنوز هم با احتیاط با ایران برخورد می‌کنند، یعنی نه مثل سال‌های گذشته سختگیرانه برخورد می‌کنند و نه خیلی راحت سخنان مقامات ایران را می‌پذیرند. به هر حال تلاش آقای عراقچی و تیم سیاست خارجی آقای پزشکیان به سمت تعادل در سیاست خارجی و بهبود و ترمیم روابط است، اما گویی، برخی افراد با این موضوع مخالفند و می‌خواهند جلوی این موضوع را گرفته، تلاش‌ها را خنثی کنند و جو و افکار عمومی را علیه ایران بسیج کنند. در نتیجه، این سخنان، نسنجیده، نپخته و ناهماهنگ با سیاست‌های کلی جمهوری اسلامی، رهبری و شورای عالی امنیت ملی است.»
