در آستانه‌ی آغاز ماه محرم مروری دارد بر اتفاقاتی که بر «رستاخیز» به کارگردانی احمدرضا درویش گذشت و در پی پاسخ به این پرسش است که آیا این فیلم که به واقعه عاشورا می‌پردازد، سرانجام در ایران اکران عمومی خواهد شد؟
طبق پیگری خبرنگار ایسنا اخبار غیر رسمی حاکی از آن است که کمیته‌ای زیر نظر وزیر ارشاد پیگیر آخرین وضعیت اکران «رستاخیز» است.
فیلم «رستاخیز» حتما اکران خواهد شد
در جدیدترین اتفاقات نیز طی چند هفته‌ی اخیر نیز روزنامه «سینما» تیتر زد که “«رستاخیز» به اکران نزدیک می‌شود؟” و به نقل از حجت‌الله ایوبی اعلام کرد که کسی نباید نگران اکران نشدن «رستاخیز» باشد و فیلم درویش اکران عمومی خواهد شد.
رییس سازمان سینمایی در این گفت‌وگو صراحتا تاکید کرد که حتما فیلم «رستاخیز» اکران خواهد شد.
مسئولان سیاست‌ورز لاجرم می‌بایست پاسخگوی آن باشند
اما احمدرضا درویش که ۲۴ تیر ماه اکران فیلمش متوقف شد، سرانجام ۱۷ شهریور ماه و در مراسم بزرگداشت‌اش در جشن خانه سینما صراحتا در زمینه این موضوع صحبت کرد.
او با تاکید بر اینکه فیلم «رستاخیز» با مجوزهای قانونی و اتکا به فتاوای مراجع ساخته شده است، سخنان صریحی را در قالب یک نوشتار مطرح کرد.
این فیلمساز در بخشی از متنی که قرائت کرد، نوشت:
«در زمانه‌ای که سینمای ایران بر اثر سیاست‌های «خودتحریمی» با ادعای فتح قله‌های جهانی، حتی در عرصه‌ی نمایشی شهر کوچک مزار شریف در افغانستان، با دو میلیون جمعیت شیعه و زبان مشترک فارسی نیز سهمی ندارد، کسانی به قصد ترویج فرهنگ خاندان عصمت و طهارت(ع) بدون تکیه بر بودجه‌های جاری و بیت المال، طی بیش از یک دهه مجاهدت، اقدام به تولید فیلم «رستاخیز» نمودند. آنان این اقدام خود را به مثابه‌ی سعی بین صفا و مروه و طواف به گرد کعبه‌ی ناطق، حسین ابن علی(ع) می‌پنداشتند و آرزو داشته و دارند که مخاطبان تشنه‌ی عدالت و کرامت انسان را در عالم، به دیدن برگی دیگر از کتاب مصور و قطور عاشورا میهمان کنند.
آیا این آرزو در شرایطی که دلارهای تکفیری و سلفی با تسلط بر رسانه‌های تبلیغی در برابر اندیشه اهل بیت(ع) هزینه می‌شود و کودکان شیعیان به جرم انتساب به اسلام علوی ذبح و نوامیس مسلمانان در بازار بردگان خرید و فروش می‌شوند، گناهی نابخشودنی است و کیفر به همراه دارد؟
«رستاخیز» با عنایت و توجهات صاحبش، به فضل خدا و با مجوز قانونی و اتکا به فتاوای مراجع عالیقدر و حجت شرعی ساخته شد و به اکران عمومی درآمد. آنچه براثر تصمیم مدیران دولتی مبنی بر پایین کشیدن این فیلم از پرده‌ی اکران و توقف و تعلیق نمایش آن به بهانه‌ی جلوگیری از تضعیف جشن هسته‌ای صورت گرفته، حکایتی عبرت‌آمیز است که مسئولان سیاست‌ورز لاجرم می‌بایست پاسخگوی آن باشند.
ما بنا بر رهنمود آن حکیم فرزانه، به خداوند سبحان توکل و برباور خود ایستادگی خواهیم کرد و سینه پردردمان را نه برای اغیار و بیگانگان که برای دیده‌بان دیدار ملک و ملت گشوده‌ایم. ما براین باوریم که مدیریت عالم فرهنگ و هنر در دوران پساتحریم به عالِم اندیشه‌ورز، سخت محتاج است. «غافله فرهنگ و هنر بی‌چراغ هدایت و کشتی نجات به ساحل نمی‌رسد.»
سکوتی که حجت‌الله ایوبی پیشه کرد
حجت‌الله ایوبی، رئیس سازمان سینمایی هم در آن مراسم در پاسخ به سخنان درویش مطرح کرد: ای کاش به او عشق نمی‌ورزیدم، ای کاش مخالف فیلمش بودم و طرفدار این نبودم که فیلمش نمایش داده شود تا آن وقت برخی از فرمایشاتی که در اینجا مطرح شد به من می‌چسبید.
کاش می‌توانستم لااقل حرف بزنم، اما از آن هم محروم هستم و ناچاریم صبر کنیم تا این مشکل هم در سینما حل شود.
جنتی: بیشترین فیلمی که حمایت کردم رستاخیز بود
و چند روز بعد از این مراسم علی جنتی در مراسم روز ملی سینما گفت که “من نه تحت تاثیر فشار رسانه‌ها هستم و نه تحت تاثیرصحبت‌های نمایندگان مجلس. زیرا ما بر اساس چهارچوب قانونی و ضوابط مربوطه فکر و بررسی می‌کنیم و در نهایت به آنچه به عنوان نتیجه می رسیم؛ عمل می‌کنیم.”
وزیر ارشاد تاکید کرد که پای مجوزهایش ایستاده است، همان‌طور که پای «قصه‌ها» ایستاد و قرار است بواسطه اکران آن در مجلس پاسخگو باشد.
او همچنین با اشاره به مباحثی که درباره‌ی فیلم «رستاخیز» در جشن خانه سینما مطرح شده است، گفت که با احمدرضا درویش جلسه‌ای دارم و توضیحات کافی را در این جلسه به این کارگردان اعلام می‌کنم.
جنتی در عین حال مطرح کرده بود: «ولی بیشترین فیلمی که تا امروز حمایت کردم فیلم «رستاخیز» بوده است و از این اثر سینمایی به عنوان فیلم فاخر تعریف کردم. درباره این فیلم برخی از مراجع تقلید می‌گویند که چهره حضرت ابوالفضل(ع) نباید مستقیم نشان داده شود. بنابراین به ما حق بدهید ما به دیدگاه فقهی مراجع احترام بگذاریم زیرا کشور ما یک کشور دینی است. و باید به نظر مراجع تقلید توجه کنیم و احترام بگذاریم.
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی باید به تبعات اجتماعی و مذهبی نگاه و توجه داشته باشد و خواهشم از اهالی سینما نیز این است که به اینگونه مسایل توجه داشته باشند و رویکرد کلی ما حمایت از همه سینماگران است ولی در مواقعی که معذورات قانونی و اجتماعی داریم؛ باید به این معذورات نیز توجه داشته باشیم.»
- تجمع عده‌ای در اعتراض به اکران فیلم رستاخیز – مشهد
شامگاه چهارشنبه ۲۴ تیر ماه و در آستانه‌ی آغاز تعطیلات عید سعید فطر پس از انتشار برخی اخبار از اعتراض برخی گروه‌ها و تجمع‌هایشان در مقابل وزارت ارشاد و برخی سینماهای نمایش دهنده فیلم «رستاخیز»، سازمان سینمایی وزارت ارشاد اطلاعیه‌ای داد که در بخشی از آن آمده بود:«نظر به رعایت جایگاه و شان مراجع عظام تقلید و عالمان شاخص دینی یادآوری می‌کنیم که اکران فیلم”رستاخیز” تا تامین نظر برخی از مراجع بزرگوار تقلید به تعویق می‌افتد.»
در حالی نمایش «رستاخیز» در اولین روز اکرانش در سینماهای کشور به تعویق افتاد که از چند هفته قبل از آن حواشی و مخالفت‌های غیر رسمی برخی گروه‌ها برای اکران این فیلم بوجود آمده بود و پیش‌تر هم همزمان با اکران آن در جشنواره‌ی فیلم فجر اعتراض‌هایی غیر رسمی انجام شد که باعث شد ، دست‌اندرکاران فیلم اصلاحاتی برای اکران عمومی آن انجام بدهند.
یکی دو ساعت بعد از انتشار این خبر احمدرضا درویش در گفت‌وگویی با ایسنا تاکید کرد که اکران فیلم «رستاخیز» متوقف شده است.
این کارگردان در پی اطلاعیه سازمان سینمایی مبنی بر “به تعویق افتادن اکران فیلم «رستاخیز»” در پاسخ به خبرنگار سینمایی ایسنا گفته بود: «این تعبیر که اکران فیلم به تعویق افتاده است،تعبیر درستی نیست بلکه وزارت ارشاد با تصمیمی که گرفته است، اکران این فیلم را متوقف کرده است.
با پروانه نمایش صادر شده از سوی وزارت ارشاد و صحبت‌های روز گذشته‌ی رئیس سازمان سینمایی و تصمیم وزارتخانه این فیلم مجوز گرفته و حواله‌های اکران آن صادر شده است و از صبح امروز ۲۴ تیر ماه در سینماهای تهران و شهرستانها توسط حوزه هنری (به عنوان پخش‌کننده) نمایشش آغاز شد و در ادامه با تصمیم وزارت ارشاد اکران آن متوقف شده است.
مجوز فیلم «رستاخیز» مبتنی بر دو اصل از سوی ارشاد صادر شده است؛ یک اصل ،اصل مطابقت با قوانین و اصلی دیگر به لحاظ شرعی و عرفی است که قطعا اگر این فیلم بدون تایید مراجع تقلید ساخته شده بود از ارشاد پروانه نمی‌گرفت بنابراین همه‌ی این مراحل طی شده و حواله‌های نمایش فیلم صادر شده است اما وزارت ارشاد بعد از چند ساعت از آغاز اکران مجبور می‌شود،نمایش را متوقف بکند.»
ماجرای توقف اکران فیلم «رستاخیز»، خصوصا از آن جهت که عده‌ای مقابل وزارت ارشاد و برخی سینماهای نمایش دهنده این فیلم جمع شدند و دست به اعتراض زدند و زنی در یک اقدام خارج از عُرف، به قمه زنی مشغول شد تا مدت‌ها سوژه‌داغ رسانه‌ها بود.
از سوی دیگر، یک تناقض افکار عمومی را به خود مشغول کرده است؛ منتقدان و معترضان – که البته دست‌اندرکاران و موافقان فیلم، معتقدند بسیاری از آنها، یا اساسا فیلم را ندیده‌اند، یا نسخه‌ی اصلاح‌شده‌ی آن‌را ندیده‌اند – می‌گویند که در این فیلم به ارزش‌ها و مقدسات جسارت شده، از سویی دیگر، فیلم «رستاخیز» از معدود پروژه‌های سینمای ایران درباره‌ی واقعه‌ی عظیم و تاریخ‌ساز عاشورا با وجود گذشت نزدیک به چهار دهه از استقرار نظام جمهوری اسلامی محسوب می‌شود. به همین دلیل، ساخت آن نیز به معتمدان و معتقدان به ارزش‌های انقلاب اسلامی سپرده شده است.
این شرایط وقتی بیشتر قابل تامل می‌شد که درباره‌ی نوع مخالفت‌ها و ماهیت‌های آنها، نکته‌های مهم و تفکربرانگیزی ازسوی برخی مقام‌های مسوول در دولت و نیز نهادهای نظامی و انتظامی مطرح شده است.
سعید منتظرالمهدی – سخنگوی ناجا – درباره‌ی پرونده‌ی فیلم قمه‌زنی یک زن در اعتراض به اکران فیلم سینمایی “رستاخیز” هم دو هفته پس از آن اتفاق سخن گفت و خبر داد که «در حال حاضر پرونده‌ای در این خصوص در نیروی انتظامی تشکیل شده و پلیس برای بررسی موضوع وارد شده است و تاکنون تعدادی از این افراد که فیلم‌شان نیز منتشرشده بود، دستگیر شدند و زنی که در آن فیلم اقدام به قمه زنی کرد، شناسایی شده است.»
اما سردار جزایری – معاون ستاد کل نیروهای مسلح – در همان مقطع مبحث خاصی را گشود. او با بیان اینکه متاسفانه در تعلیق اکران فیلم “رستاخیز” وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی قدری عجله کرد، گفته بود: برخی اطلاعات حاکی است عده‌ای که جلوی یکی از سینماهای تهران تجمع و حتی اقدام به قمه زنی کرده بودند، وابسته به جریان معروف “اسلام انگلیسی” بوده‌اند و اسناد و مدارک آن در اختیار نهاد مسوول است.
سردار جزایری با تاکید بر لزوم توجه گروه‌ها و جریانات متدین به این مسأله و نیز با اشاره به اصلاحات به‌عمل آمده در فیلم، اظهار امیدواری کرد که نسبت به اکران مجدد آن خارج از بعضی ملاحظات غیر ضروری اقدام شود.
او همچنین تاکید کرده بود: سینما یک رسانه اثرگذار است و قدر سینماگرانی که به دنبال کارهای حساس و سخت مثل به تصویر کشاندن دوران کودکی حضرت پیامبر اعظم (ص) و یا بخشی از تاریخ عاشورا رفته‌اند، باید شناخته شود.
وزیر ارشاد نیز در گفت‌وگو با با اشاره به حواشی رستاخیز گفته بود که آن عده‌ای که مقابل وزارت ارشاد تجمع کرده بودند، خیلی آدم‌های مذهبی نبودند و تاکید کرده بود: این فیلم هم ممکن است مثل بعضی از فیلم‌های دیگر، با بعضی از اصلاحات جزئی اکران شود. منتهی در آن مقطع زمانی احساس کردم یک عده عناصری می‌خواهند علیه دولت و فعالیت‌هایش، تظاهراتی را به عنوان دفاع از تاریخ عاشورا راه بی‌اندازند و به دنبال بهانه‌گیری هستند، همان‌طور که شاهد بودید، عده‌ای دو روز در مقابل وزارت ارشاد تظاهرات کردند که خیلی هم آدم‌های مذهبی‌ای نبودند ولی این بهانه‌ای بود برای اینکه با دولت مخالفت کنند. بنابراین ما اکران این فیلم را به تعویق انداختیم بخصوص که نمی‌خواستیم جشن هسته‌ای تحت‌الشعاع این موضوع قرار بگیرد.
در حالی چندین مسوول سیاسی، انتظامی و فرهنگی درباره‌ی موضوع و ماهیت افراد تجمع‌کننده مقابل وزارت ارشاد و سینما شکوفه متفق‌القول سخن گفتند و تاکید داشتند ماهیت آنها واقعا مذهبی نبوده است، که طی یک سال گذشته تعبیر «اسلام انگلیسی» از سوی مقام معظم رهبری بارها مطرح و نسبت به آن هشدار داده شده است.
مقام معظم رهبری در دی ماه سال ۹۳ در تبیین عوامل ایجاد اتحاد دنیای اسلامی، پرهیز از «سوءظن و اهانت فرق مختلف شیعه و سنی نسبت به یکدیگر» را بسیار مهم دانستند و با اشاره به تلاش گسترده مراکز «جاسوسی و اطلاعاتی» غرب برای تفرقه افکنی خاطرنشان کردند: آن تشیعی که با MI6 انگلیس مرتبط است و آن تسننی که مزدور CIA است، هر دو ضد اسلام و ضد پیامبرند.
اما «رستاخیز» به تهیه‌کنندگی تقی علیقلی‌زاده که همچنان به اکران آن امید هست، داستان آن به دوران پس از مرگ معاویه بازمی گردد که یزید به عنوانِ خلیفه مسلمین بر خلافت تکیه می زند و به والیِ مدینه نامه می‌نویسد که از حسین(ع) بیعت بگیرد. بُکیر ابن‌ِ حُر که به عنوان پیکِ ویژه دربارِ دمشق انتخاب شده است مامور رساندنِ نامه یزید به مدینه می شود. او که جوانی پُرشور و در جستجوی حقیقت است، در مدینه درمی‌یابد که حاملِ نامه ایست که در آن به قتلِ حسین(ع) فرمان داده شده است. بُکیر در مکه با افکار و اندیشه‌های امام حسین(ع) آشنا می‌شود.
مردم کوفه با ارسالِ نامه‌هایی بی‌شمار، حسین(ع) را به کوفه دعوت کرده‌اند تا در قیام علیه یزید، آنها را یاری کنند.
حر اِبن یزید ریاحی به همراهِ بُکیر و دو هزار سوار از سوی عبیداله مأمور می‌شوند به سمت کاروان حسین(ع) که به سمت کوفه در حرکت هستند بروند. کاروان امام حسین(ع) در شماری اندک در کربلا به محاصره هزاران نفر از سپاهیان‌ِ دستگاهِ خلافت درمی‌آیند. در روز عاشورا، نورِ حقیقت بر چشمان‌ِ بُکیر می‌تابد و …
این فیلم نسخه‌هایی با دوبله به زبان‌های مختلف از جمله دوبله‌های عربی و فرانسه همراه با زیرنویس انگلیسی دارد و هفت بازیگر جهان عرب از جمله جمال سلیمان و رضوان عقیلی از سوریه، داوود حسین از کویت، جواد الشکرچی از عراق و فادی ابراهیم از لبنان حضور دارند.
استفان واربک آهنگساز پیش‌تر اُسکار گرفته این فیلم، موسیقی «رستاخیز» را به همراه ارکستر سمفونیک بلژیک ساخته است و جرمی پرایز، دن جانسون، ریچارد کانوی از صداگذاران فیلم هستند. مراحل فنی فیلم رستاخیز در استودیو مولینر لندن کار شده است. تدوین این فیلم را طریق انوار انجام داده که وی نیز نامزد اسکار ۲۰۱۰ برای فیلم «سخنرانی پادشاه» بود.
