آژانس بینالمللی انرژی اتمی روز یکشنبه( امروز) با انتشار بیانیه ای در پایگاه اینترنتی خود اعلام کرد: جمهوری اسلامی ایران در ۱۸ اکتبر ۲۰۱۵ به مدیر کل آژانس بینالمللی انرژی اتمی اطلاع داده است که از روز اجرای برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) به صورت مشروط پروتکل الحاقی توافق نامه پادمانی را تا زمان تصویب آن توسط مجلس اجرا میکند و ترتیبات فرعی کد اصلاحیه ۳٫۱ توافقنامه پادمانی را نیز به طور کامل اجرا خواهد کرد.
ایران و گروه ۱+۵ در تیرماه سال جاری بر سر برنامه جامع اقدام مشترک به توافق رسیدند که بر اساس آن ایران در ازای لغو تحریم های بینالمللی برنامه هستهای خود را محدود خواهد کرد. ایران همچنین طبق این توافق قرار است پروتکل الحاقی را که پیش از این اجرای داوطلبانه آن را متوقف کرده بود اجرا کند.
اکنون با پایان ۹۰ روز از زمانی که شورای امنیت سازمان ملل توافق هستهای ایران و گروه ۱+۵ آن را با تصویب قطعنامه ای مورد تائید قرار داد روز عملیاتی شدن این توافق فرا رسیده است.
پیش از این یک بار پروتکل الحاقی برای دو سال و نیم در دولت اصلاحات و در زمان مسوولیت حسن روحانی بر پرونده هستهای ایران (آذر ۱۳۸۲) به طور موقت و داوطلبانه اجرایی شده است. این پروتکل توسط علی اکبر صالحی نماینده وقت ایران در آژانس بینالمللی انرژی اتمی به امضا رسید.
نکته قابل توجه اینکه به احتمال قوی برای دومین بار نیز پروتکل الحاقی در تاریخی نزدیک به آذرماه ۱۳۸۲ یعنی همان تاریخی که برای بار اول مجوز امضای موقت موافقتنامه پروتکل الحاقی پیمان منع گسترش سلاحهای هستهای به وزارت امور خارجه از سوی دولت صادر شد توسط نماینده ایران در آژانس امضا خواهد شد.
اما با ارجاع پرونده اتمی ایران به شورای امنیت، مجلس فوریت طرحی را که چندی پیش از آن به تصویب رسانده بود از تصویب نهایی گذراند و دولت ایران را ملزم به کاهش همکاری با آژانس و لغو اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی کرد.
پروتکل الحاقی بهمنظور و بهبود کارایی نظام پادمانهای آژانس بینالمللی انرژی هستهای در سال ۱۹۹۳ تدوین و در سال ۱۹۹۷ به تصویب رسید. کشورهایی که دارای موافقتنامه پادمانی جامع با آژانس هستند، میتوانند این پروتکل را نیز امضا کنند و لازمالاجرا شدن آن برای کشور عضو، بسته به تصویب پروتکل در مجالس قانونگذاری کشورها دارد.
ایران تصویب نهایی پروتکل الحاقی را به خارج شدن موضوع هستهای از روی میز شورای حکام و شورای امنیت و نیز لغو تمامی تحریمهای یک جانبه و ملی منوط کرده است.
همچنین کد اصلاحی ۳٫۱ بخش کلیات ترتیبات فرعی موافقتنامه پادمان ایران تعیین میکند که اطلاعات طراحی تاسیسات جدید به محض اینکه تصمیمگیری برای ساخت یا مجوز ساخت تاسیسات جدید، هر کدام زودتر، اتخاذ گردید به آژانس ارائه گردد. کد ۳٫۱ اصلاحی همچنین تعیین میکند که هر زمان طراحی در تعریف پروژه، طراحی مقدماتی، مراحل ساخت و راهاندازی آشکار گردید اطلاعات طراحی کاملتر باید تسلیم گردد. بنابراین کشورهای عضو آژانس از زمانی که ترتیبات فرعی کد اصلاحی ۳٫۱ را بپذیرند اگر تصمیم به ساخت یک برنامه هستهای بگیرند موظف میشوند که آژانس را مطلع کنند.