این روزها، عده ای را می بینیم که کوله پشتی بر دوش بار سفر بسته اند و مداوم عکس های خود را در فضای مجازی منتشر می کنند، اما آیا به راستی به تمامی این افراد می توان نام “ایرانگرد” را داد؟
در این راستا برآن شدیم تا به بهانه سی اُم اردیبهشت ماه، روز ایرانگردی و ایران شناسی، گفت و گویی با حمیدرضا حق نظری، ایرانگرد همدانی و نائب دبیر شبکه محیط زیست استان همدان ترتیب دهیم که در ادامه آن را می خوانید:
حمیدرضا حق نظری در گفت و گو با سرویس گردشگری قلم، بیان کرد: از دوران کودکی، همواره با خانواده به سفر می رفتم، در دهه هفتاد مسافرت های زیادی داشتیم و خانواده ام بسیار اهل طبیعت گردی و کوه بودند، در سن ۱۵ سالگی کوهنوردی را جدی دنبال کردم و هر هفته به کوه می رفتم، در ابتدا تنهایی و سپس به صورت گروهی و در کنار آن سفر کردن هایم نیز شروع شد.
وی با بیان این که ایرانگردی را از سال ۱۳۸۳ آغاز کرده است، عنوان کرد: در ابتدا ایرانگردی را با مشاهده جاذبه تاریخی آغاز کردم و سپس به سمت طبیعت گردی سوق پیدا کردم و کم کم شاخصه های طبیعی بود که مرا به سمت خود جذب می کرد.
این جوان همدانی با بیان این که به مرور، بحث ایرانگردی برایم جدی تر شد، خاطرنشان کرد: حدود ۶ سال پیش در مسیر ایرانگردی و طبیعت گردی با چالش های محیط زیستی روبرو شدم و برایم سوال بود که چرا در باغات همدان یا کوه همدان چنین اتفاقاتی در حال رخ دادن است و این روندها باعث شد که مداوم سوالاتی در ذهنم ایجاد شود و همین کنجکاوی ها و سوالات زیست محیطی موجب شد تا با سازمان های مردم نهاد در این عرصه آشنا شوم.
وی با اشاره به این موضوع ادامه داد: بعد از این که این آشنا شدن ها پیش آمد که البته هنوز هم ادامه دارد، نائب دبیر شبکه محیط زیست استان همدان شدم.
حق نظری با بیان این که به استان های کرمان، هرمزگان، خوزستان، سمنان، یزد، خراسان، آذربایجان، اردبیل و اکثر استان های کشور سفر کرده است، گفت: شاید اگر تا آخر آخر عمر هم وقت بگذاریم نتوانیم همه جای یک کشور را ببینیم، آن را بشناسیم چرا که هر بار در سفر، با توجه به متغیرهای سفر با رویدادها، اتفاقات و جاذبه های جدیدی برخورد و آشنا می شویم.
این ایرانگرد همدانی با بیان این که نباید در سفر کردن تنها به دنبال کمیت باشیم، تصریح کرد: باید در سفر رفتن کیفیت داشته باشیم، بتوانیم با مردم نقاطی که به آن ها سفر می کنیم، ارتباط بگیریم، با آن ها صحبت کنیم و آن ها را بشناسیم، طبیعت و جاذبه های طبیعی و البته گیاهان خاص آن منطقه را بشناسیم بدین سان لازمه سفر با کیفیت این است که با مردم ارتباط بگیریم، مطالعه داشته باشیم و سطح آگاهی هایمان را از آن محدوده بالا ببریم.
برخی فکر می کنند که وقتی که فردی یک کوله پشتی می بندد و به سفر می رود، یک ایرانگرد است
وی با تاکید بر این که در ایرانگردی باید به دنبال کیفیت باشیم، نه کمیت، به چالش های این عرصه اشاره کرد و گفت: علاوه بر نامناسب بودن زیرساخت های گردشگری از جاده تا امکانات آن، برخی از مسائل به خود گردشگران مربوط است.
حق نظری در تشریح این مسئله، عنوان کرد: متاسفانه برخی فکر می کنند که وقتی که فردی یک کوله پشتی می بندد و به سفر می رود، یک ایرانگرد است؛ اما برای هر کاری، کاری این که فقط یک اسم به شما تعلق بگیرد هرگز کافی نخواهد بود بلکه آگاهی های کامل نسبت به اصول مربوط به آن نیز لازم است.
این جوان همدانی ادامه داد: در صورت نداشتن آگاهی های کامل، یک فرد وارد جامعه محلی می شود، طبیعت را می بیند اما از آن جهت که سری غیرمسئولانه دارد، دقت نکرده است که چه محدودیت ها و ضابطه هایی سر راهش وجود دارد، در حالی که هم اکنون در بحث اکوتوریسم این موضوع مطرح است که نباید سفری غیرمسئولانه داشته باشیم.
طبیعت گردی بدون ردِ پا
وی در این راستا افزود: نباید به جامعه وارد شد بدون آن که آگاهی نسبت به آن جا داریم و باید اصول و قوانین و فرهنگ آن ها را بدانیم بدین سان وقتی یک ایرانگرد وارد جامعه محلی ای می شود باید فرهنگ ها آن مردم را بداند و هم نسبت به طبیعت آن منطقه هم آگاهی داشته باشد.
حق نظری در این زمینه از کتابی با نام طبیعت گردی بدون ردِ پا نام برد و گفت: این که ما وارد کوهستان یا هر شهر و مکانی می شویم، نباید اثری از خودمان به جای بگذاریم؛ از زباله گرفته تا کندن یک گُل و این روش است که نشان می دهد به صورت حرفه ای وارد عرصه ایرانگردی شده ایم.
این ایرانگرد جوان بر سفر مسئولانه تاکید کرد و افزود: باید به جامعه محلی ای که به آن ورود پیدا می کنیم، احترام بگذاریم و برآن ها آورده ای داشته باشیم؛ ما وقتی وارد یک محیط، یک روستا یا محل زندگی مردم می شویم، برای پایداری آن منطقه چه از لحاظ تاریخی و چه از لحاظ طبیعی بایستی حتماً هزینه و آورده ای داشته باشیم؛ اگر قرار باشد فقط از آن منطقه استفاده کنیم و سپس کوله بارمان را جمع کنیم و برویم، هیچ کمکی به سرزمینمان نکرده ایم.
وی با تاکید بر این موضوع اظهار کرد: نباید در این مسیر فقط مصرف کننده باشیم تا بتوانیم مشوقی برای اهالی آن محدوده نیز باشیم تا انگیزه ای برای حفاظت آن منطقه را برای مردم آن ایجاد کنیم.
این جوان همدانی در این زمینه به مناطق حفاظت شده اشاره کرد و گفت: برای حفاظت از این مناطق می توان از روستاییان کمک گرفت اما در این مسیر باید در ازای این مشارکت، درآمدی نیز در نظر گرفت؛ حال در این مسیر، زمانی که به جایی سفر می کنیم نیز باید هزینه ای به مردمان آن محدوده بپردازیم (البته بی دلیل نباشد که موجب آفت شود) تا همین امر مشوق آن ها برای حفاظت و نگهداری از آن میراث مادی یا معنوی شود.
حق نظری در بخش پایانی صحبت های خود با بیان این که برای ورود به عرصه ایرانگردی نباید پول و سرمایه زیادی داشت، مطرح کرد: عده زیادی از ایرانگردان با دوچرخه و تنها با یک کوله پشتی سفر می کنند بدین سان نمی توان پول را ملاک اصلی برای ایرانگرد بودن دانست.
