۹۶ درصد تالاب بین‌المللی گاوخونی خشک شد

گروه جامعه: مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان گفت: در بازدیدها و بررسی‌های صورت گرفته از تالاب بین المللی گاوخونی مشخص شد که ۹۶ درصد این زیستگاه مهم طبیعی بطور کامل خشک شده است. منصور شیشه‌فروش گفت : این تالاب در گذشته از سه منبع آبی شامل رودخانه زاینده رود، رودخانه زرچشمه از کوههای جنوبی شهرضا و رودخانه ایزدخواست از استان فارس تامین می‌شده است.وی ادامه داد: کم آبی‌های چند سال گذشته و قطع جریان زاینده رود از سال ۶۶ در پی کمبود آب، بارش و خشکسالی، احداث سد رودخانه ایزدخواست در سال ۷۷ و رها نکردن حقابه تالاب از این سد، تخریب گیاهی و چرای بی رویه شتر و بز و تردد ماشین آلات و موتور در این منطقه مشکلات زیست محیطی بسیاری را برای این تالاب بوجود آورده است.مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان یادآور شد: این تالاب در سال ۱۳۷۵ تحت پوشش تالابهای بین‌المللی کنوانسیون رامسر قرار گرفت زیرا به عنوان پیکره بزرگ منحصر به فرد، نقش مهمی در تغذیه آبهای زیرزمینی و کنترل سیلاب داشت.وی، نگهدای و تثبیت مواد غذایی و دارا بودن زیستگاه‌های متعددی شامل تپه شنی و نیزار، شوره زار، شنزار، تپه ماهور و گزستان و زیستگاه گونه های گیاهی و جانوری با ارزش را از جمله ویژگیهای این جاذبه بزرگ طبیعی برشمرد و گفت: این تالاب در گذشته زیستگاه مناسبی برای خرندگانی از جمله میش و قوچ و بالغ بر ۲۵ هزار قطعه پرنده بود که الان به جز تعداد محدودی، خبری از آنها نیست.شیشه‌فروش با بیان اینکه حفاظت از تالاب با یک هدف اولیه حفاظت از تنوع زیستی مطرح است گفت: این جاذبه و زیستگاه طبیعی با ارزش و بین‌المللی نیازمند طرح جامع احیای تالاب است با هدف حفاظت از اکوسیستم و تقویت مدیریت آن است.

وی با اشاره به خشکی ۹۶ درصد این تالاب و تبدیل شدن آن به یک کانون گرد و غبار در آینده گفت: گرد و غبار این تالاب می‌تواند تا شعاع ۵۰۰ کیلومتر برسد و چند استان دیگر را هم فرا بگیرد بطوریکه در تابستان امسال چند نوبت پدیده گرد و غبار در استان مشاهده شد.مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان افزود: برای این موضوع مقرر شد تا منابع طبیعی اقدامات و هماهنگی‌های لازم را درخصوص مطالعات ۵۰ هزار هکتار از این مجموعه را برای طرح‌های بیابان‌زدایی و کنترل بیایان در دستور کار قرار دهد.وی انجام طرح مدیریت روان‌آبها در سطح ۴۰۰ هکتار از این تالاب و کشت گیاهان و درختانی نظیر درمنه و تاغ بمنظور جلوگیری از فرسایش بادی در این منطقه را از دیگر اقدامات در دستور کار منابع طبیعی برشمرد و گفت: همچنین در اطراف ورزنه هم منابع طبیعی نسبت به اجرای طرح‌های نهالکاری و کاشت گونه‌های گز و تاغ اقدام کرده تا از حرکت کویر به شهر ورزنه جلوگیری کند. شیشه‌فروش با اشاره به بازدید اخیر از این تالاب و جمع‌بندی اقدامات لازم برای احیای این مجموعه گفت: از سازمان حفاظت محیط زیست درخواست می‌شود تا همانند دریاچه ارومیه برای حفاظت از این تالاب بزرگ برنامه جامع احیای تالاب بین المللی گاوخونی را در دستور کار خود قرار و اعتباراتی برای این منظور و همچنین با توجه به اثرات خشکسالی آن در تولید ریزگردها اختصاص دهد.وی از سازمان جنگلها و مراتع درخواست کرد که اعتباراتی را برای اجرای طرح‌های کنترل بیابان و نهالکاری برای کنترل ریزگردها در آن منطقه تامین کند.مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان از وزارت نیرو درخواست کرد تا در کارگروه احیای زاینده‌رود، موضوع احیای تالاب گاوخونی را پیگیری کند و متناسب با اهداف کارگروه سازگاری با کم آبی و احیای زاینده‌رود برنامه تامین حقابه‌های تالاب را در دستور کار خود قرار دهند تا این پهنه بزرگ بتواند با تاثیرات طبیعی مطلوب و پیشگیری از پیامدهای ناشی از تولید ریزگردها و گردو غبار به وظیفه خود در تغذیه آبهای زیرزمینی، کنترل سیلاب، کنترل گرد و غبار و حفظ اکوسیستیم های موجود عمل کند.

تالاب بین‌المللی گاوخونی واقع در شرق اصفهان یکی از بزرگترین و مهمترین تالاب‌های ایران محسوب می‌شود و در طول تاریخ علاوه بر ایجاد فضای فرح بخش در شرق اصفهان، مامنی برای پرندگان مهاجر و جانوران آبی و منبع درآمد و آسایش ساکنان این منطقه بوده است.این تالاب که منطقه‌ای به وسعت ۴۷۶ کیلومتر مربع در ۱۶۷ کیلومتری جنوب شرق اصفهان در کنار شهر ورزنه و در مجاورت تپه‌های شنی قرار دارد و در یک دهه گذشته در مدت کوتاهی آب در آن جریان داشت.برداشت‌های بی رویه و غیرقانونی در بالادست، کاهش آب ورودی، تغییر اقلیم و خشکسالی و تامین نشدن حقابه‌های طبیعی از جمله چالش‌هایی عنوان می‌شود که حیات این تالاب را به خطر انداخته و به گفته مسوولان و کارشناسان محیط زیست، ادامه این روند می‌تواند تالاب گاوخونی را به کانون تولید گرد و غبار تبدیل کند و تا شعاع زیادی را تحت تاثیر قرار دهد بنابراین تامین حقابه آن ضروری است.