به اعتقاد بسیاری از ناظران مسائل امور بین الملل و کارشناسان سیاسی با روی‌کار آمدن جو بایدن، رئیس جمهوری جدید آمریکا، مساله ایران و برنامه‌های شهرک‌سازی، به پرونده‌های چالش برانگیزی در مسیر روابط تل‌آویو با واشنگتن تبدیل خواهد شد.
از سوی دیگر و به رغم اظهارات اطمینان‌بخش مبنی بر عدم انتقال سفارت آمریکا از بیت‌المقدس به تل‌آویو، اسرائیل نگرانی خود را نسبت به پیامدهای ناشی از مواضع جدید آمریکا در قبال مساله فلسطین، به ویژه در مورد پروژه‌های شهرک‌سازی پنهان نمی‌کند.
در حالی که پرونده ایران، اسرائیلی‌ها را نگران کرده است، پرونده فلسطین نیز برای تل‌آویو چالش برانگیز و حائز اهمیت به شمار می‌رود، به ویژه اینکه رژیم اسرائیل در صدد برگزاری انتخابات است.
نتانیاهو، که نظرسنجی‌ها به او امتیاز قاطعی برای پیروزی در انتخابات آینده نمی‌دهند، در تلاش برای الحاق مناطقی از کرانه باختری، گسترش شهرک‌ها، مشروعیت بخشیدن به ایجاد شهرک‌های غیرقانونی و ایجاد زیرساخت های حمل و نقل است، طرحی که هدف از آن تقویت راه حلی است که از ایجاد کشور مستقل فلسطین جلوگیری می‌کند.
برای رسیدن به این هدف، بنیامین نتانیاهو و بنی‌گانتس در ماه گذشته ساخت ۵۷۸۷ واحد مسکونی جدید در شهرک‌ها و کانون‌های شهرک نشینی را تصویب کرده‌اند.
برخی تحلیل گران سیاسی پیش‌بینی می‌کنند که این تصمیم مقامات رژیم اسرائیل برای احداث واحدهای جدید مسکونی در کرانه باختری، خشم جو بایدن را به همراه داشته است که مخالف گسترش شهرک‌های اسرائیلی بوده و در گذشته بر سر آن با تل آویو درگیر شده است.
پایگاه اطلاع رسانی « دویچه وله » آلمان نیز در گزارشی به نقل از معاون نماینده دائم آمریکا در سازمان ملل متحد بر سیاست دولت جدید واشنگتن مبنی بر حمایت از راه حل تشکیل دو کشور در مناقشه فلسطین – رژیم اسرائیل تاکید کرد.
ریچارد میلز در این خصوص تصریح کرد که سیاست جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا بر حمایت از راه حل مورد توافق دو طرف برای تشکیل دو کشور استوار است؛ به نحوی که بر اساس آن رژیم اسرائیل در صلح و امنیت کامل در کنار یک کشور مستقل و پایدار فلسطینی قرار گیرد.
وی در ادامه یادآور شد که دولت بایدن در تلاش است تا کمک به نهادهای فلسطینی را بار دیگر احیا کند و تدابیری جهت بازگشایی دفاتر دیپلماتیک بسته شده در دوره ریاست ترامپ در پیش گیرد.
معاون نماینده دائم آمریکا در سازمان ملل متحد همچنین تاکید کرد که دولت بایدن به حمایت از تلاش‌های صورت گرفته برای عادی سازی روابط دیگر کشورها با اسرائیل ادامه خواهد داد اما در عین حال این مساله را جایگزینی برای برقراری صلح میان فلسطین و اسرائیل نمی‌داند.
برخی دولتمردان نزدیک به بنیامین نتانیاهو مانند « زاخی هانگبی » گفته‌اند که سیاست‌های کاملاً روشن « جو بایدن » و سناتور « کامالا هریس » علیه شهرک‌سازی‌ها و حمایت‌شان از لزوم تجدید مذاکرات سیاسی اسرائیل و فلسطینیان خاطر نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی را مکدر نمی‌کند. اما این گفته با تردید دیگر صهیونیست ها روبروست که تاکید دارند برای بنیامین نتانیاهو مساله شهرک‌سازی‌ها اهمیتی بسزایی دارد هر چند که او ظاهراً باید سخن گفتن از الحاق شهرک‌نشین‌ها در دوران دولت بایدن را به فراموشی بسپارد.
به اعتقاد ناظران سیاسی، دیدگاه دولت بایدن نسبت به شهرک سازی های رژیم صهیونیستی همان دیدگاه دولت « اوباما » خواهد بود که « بایدن » در آن نقش معاون ریاست جمهوری را داشت و در آخرین هفته کارش برای اولین بار به قطعنامه نکوهش ساخت و سازهای رژیم اسرائیل در شورای امنیت رای ممتنع داد.
تحلیلگران امور سیاسی معتقدند دولت بایدن چنانچه مخالفت جدی و راهبردی خود را از برنامه رژیم صهیونیستی مبنی بر ادامه شهرک سازی در سرزمین های اشغالی ادامه ندهد حداقل از این برنامه ها حمایت نخواهد کرد و در این زمینه رژیم صهیونیستی یکی از بزرگترین حامیان خود را از دست خواهد داد و اسرائیل در مجامع بین المللی از حمایت دولت آمریکا آنگونه که در دولت ترامپ برخوردار بود، برخوردار نخواهد بود.
« منصف السلیمی » از تحلیلگران عرب مسائل خاورمیانه با بیان اینکه اگر رژیم اسرائیل به طور سنتی در راس اولویت ها و منافع تصمیم گیرندگان سیاسی واشنگتن قرار داشته باشد، نقش های جدیدی که این رژیم در دوره ترامپ در خاورمیانه و شمال آفریقا ایفا کرده است، دولت بایدن را در ماموریت دشواری قرار خواهد داد، افزود: در راس این اقدام ها توافق نامه های ابراهیم بین رژیم اسرائیل و تعدادی از کشورهای عربی است.
این تحلیلگر مسائل خاورمیانه ادامه داد: این فرضیه که بایدن مذاکرات جدید بین رژیم اسرائیل و فلسطینی ها را آغاز کند، مشابه تلاش های سلف دموکراتیک خود « اوباما » است اما به نظر می رسد تکرار آن حداقل با همان مُدلی که دولت اوباما در دوره دوم به آنها اعتماد کرده بود، بعید به نظر می رسد.
وی افزود: استدلال دارندگان این عقیده این است که در این زمینه بازیکنان دولت بایدن همان ها هستند و اختلاف نظرها یکسان است و در دیپلماسی همانند بازی شطرنج، بازی کردن با مهره های یکسان همیشه به همان نتیجه منجر می شود به همین دلیل « برت استیونز » نویسنده روزنامه نیویورک تایمز که توسط هیات های با نفوذ یهودی در نیویورک منتشر می شود، با عنوان « یادداشت به رئیس جمهور بایدن » نوشت : لطفا توافق های ابراهیم را خراب نکنید.
السلیمی اظهار داشت: در این خصوص دولت جدید این گزینه را دارد که با دستاوردهای دولت ترامپ شروع کند زیرا خلاف حرکت در مسیری که منافع دولت قبلی به دست آورده است در روابط واشنگتن و تل آویو متحد سنتی آمریکا بحران به وجود می آورد.
وی افزود: با این حال تیم « بایدن » در هر دو مورد با چالش مقابله با تغییرات بی سابقه در سیاست آمریکا در خاورمیانه که توسط ترامپ و با تصویب “معامله قرن” و با انتقال سفارت به بیت المقدس و به رسمیت شناختن جولان به عنوان سرزمین های اشغالی ایجاد شد و مورد انتقاد شرکای اروپایی و ساکنان منطقه وسیعی از کرانه باختری و فلسطینی ها قرار گرفت، مواجه است.
برجام و شکاف بین دولت بایدن و رژیم صهیونیستی
در دوران حدوداً سه ساله مذاکرات هسته‌ای میان ایران و قدرت‌های جهانی و در راس آنها آمریکا، « بنیامین نتانیاهو » خشم خود را از دولت باراک اوباما و جو بایدن آشکارتر کرد و با بهره بردن از روابط دیرینه با کنگره، درصدد متقاعد کردن آنها به همراهی با اسرائیل و علیه دولت مستقر آمریکا برآمد. او در اقدامی که در عرف دپیلماتیک سابقه نداشت، بدون دعوت رهبر آمریکا، در میانه خشم شدید « باراک اوباما » و « جو بایدن» رئیس جمهور و معاون رئیس جمهور وقت آمریکا به کنگره رفت و از اعضای کنگره خواست موضع او را بپذیرند نه دیدگاه رئیس جمهور و معاون رئیس جمهوری آمریکا را.
جو بایدن پس از آن سفرِ نتانیاهو با خشمی بی‌سابقه در یک سخنرانی فریاد زد که هیچ کس در هیچ مقامی در اسرائیل حق ندارد و نباید رئیس جمهور ما را تحقیر کند.
اما کابینه رژیم اسرائیل تلخکامی شدید از باراک اوباما و معاون او را با ورود دونالد ترامپ به کاخ سفید به فراموشی سپرد و فصلی تازه از روابط به شدت نزدیک میان آنها گشوده شد که با اقداماتی خطیر و پیاپی به سود رژیم صهیونیستی همراه بود؛ به رسمیت شناختن اورشلیم به عنوان پایتخت این رژیم، انتقال عملی سفارت آمریکا از تل‌آویو به اورشلیم، قرار دادن کلیت سپاه پاسداران در لیست تروریستی، برقراری تحریم‌های فلج‌کننده علیه ایران که نتانیاهو سال‌ها برای تحقق آن چشم‌انتظاری کرده بود؛ خروج آمریکا از برجام، ترور شهید سپهبد قاسم سلیمانی فرمانده نیروی قدس سپاه و سرانجام، نزدیک کردن رژیم اسرائیل به امیرنشین‌های خلیج فارس که در قالب قرار داد صلح با امارات متحده عربی، بحرین، سودان و مغرب عینیت یافت .
رژیم صهیونیستی در طی چهار سال گذشته با متقاعد کردن آمریکا برای انجام اقدامات یاد شده مشکلاتی را پیش روی دولت و مردم آمریکا قرار داد و اعتماد چهره بین المللی واشنگتن حتی در بین متحدان اروپایی اش را مخدوش کرد و این اقدام ها را یکی از موفقیت های خود قلمداد کرد.
با شکست ترامپ، بیشترین نگرانی رژیم صهیونیستی، بازگشت آمریکا به برجام است و شبکه ۱۲ تلویزیون این رژیم، اول بهمن در جریان پوشش رویداد ادای سوگند ریاست جمهوری جو بایدن و ورود او به کاخ سفید اعلام کرد که یک مقام رسمی ارشد این رژیم گفته است که با بازگشت دولت جدید واشنگتن به طرح اوباما ( برجام)، حرفی برای گفتن بین آمریکا و اسرائیل باقی نمی‌ماند.
این شبکه نام این منبع را نبرد، اما عنوان «مقام رسمی بسیار ارشد» در رسانه‌های اسرائیلی، معمولا در گزارش‌هایی به کار می‌رود که به اظهارات خود «بنیامین نتانیاهو» نخست وزیر یا «یوسی کوهن» رئیس موساد، استناد می‌کند.
رسانه‌های اسرائیل، پیش از این برخی از مقامات این کشور به بنیامین نتانیاهو توصیه کرده بودند که در تعامل با جو بایدن، از تکرار رفتارهای تقابلی مانند درگیری‌هایش در زمان ریاست جمهوری باراک اوباما خودداری کند.
«دیوید فریدمن» سفیر دونالد ترامپ در اسرائیل نیز در نشست کمیسیون امنیت ملی مجلس رژیم صهیونیستی توصیه مشابهی کرد و گفت اسرائیل نباید بلافاصله تقابل با دولت جدید آمریکا را آغاز کند و بهتر است با تقویت هماهنگی با کشورهای عرب، مواضع خود در مورد ایران را به صورت یک جبهه مشترک اسرائیلی- عربی، به دولت جو بایدن ارائه کند.
« گیلعاد اردان » سفیر جدید رژیم اسرائیل در آمریکا نیز همزمان با آغاز به کار دولت جو بایدن گفته بود که اسرائیل تلاش خواهد کرد تا اختلاف نظرهای احتمالی با واشنگتن به بحران مبدل نشود.
برخی اظهارات جو بایدن و مقامات پیشنهادی دولت او در خصوص بازگشت احتمالی آمریکا به برجام، از مدتی پیش چراغ خطر را برای رژیم صهیونیستی روشن کرده است.
بنیامین نتانیاهو پس از اظهارات بایدن در خصوص بازگشت احتمالی واشنگتن به برجام صریحا برای رئیس جمهور آمریکا خط و نشان کشید و گفت که بازگشت آمریکا به برجام را خطای بزرگ و حماقت دانست .
در همین حال، پایگاه اطلاع رسانی «الشرق الاوسط» چند روز قبل از تماس تلفنی بایدن با نتانیاهو به نقل از شبکه ۱۲ تلویزیون رژیم صهیونیستی گزارش داد که « بنیامین نتانیاهو » نخست وزیر رژیم صهیونیستی اعتراف کرد که با « جو بایدن » رئیس جمهور آمریکا در مورد مسائل مربوط به ایران و فلسطینی‌ها اختلاف دارد.
هرچند بایدن و تیم سیاست خارجی وی بارها بر حمایت از این رژیم تاکید کرده‌اند اما آشکارا سیاست شهرک‌سازی در سرزمین فلسطینیان را سرزنش کرده و خواستار توقف آن شده‌اند.
آنها همچنین از بازگشایی دفتر سازمان آزادی‌بخش فلسطین در واشنگتن صحبت کردند و وعده دادند کمک‌های خود را به سازمان امداد و اشتغال آوارگان فلسطینی (آنروا) از سرگیرند.
نادیده گرفتن نتانیاهو از سوی بایدن
«جو بایدن» رئیس جمهور آمریکا پس از به قدرت رسیدن از ۲۰ ژانویه با تعدادی از رهبران، روسای جمهور و مقامات کشورهای جهان تماس تلفنی برقرار کرد اما تماس با بنیامین نتانیاهو را به دلایل اختلافاتی که پیش از این بیان شد تا پایان هفته گذشته نادیده گرفت.
لازم به ذکر است که برخلاف دونالد ترامپ رئیس جمهوری سابق آمریکا که نخستین تماس و سفر خود را به دیدار به مقامات سعودی و صهیونیستی اختصاص داد، جو بایدن حاضر نشد تماس با نتانیاهو که دارای پرونده فساد است و شرایط متزلزلی در سرزمین‌های اشغالی دارد را در اولویت قرار دهد.
«نتانیاهو» با رد این ایده که «بایدن» عمدا” از او دوری می‌کند به شبکه ۱۲ تلویزیون رژیم اسرائیل گفت: او [ بایدن ] تماس خواهد گرفت … ما نزدیک به ۴۰ سال روابط دوستانه بسیار قوی داریم، زمانی که من به عنوان دیپلمات اسرائیل به واشنگتن رفتم و او نماینده ایالت دیلاویر در سنا بود.
حدس و گمان‌هایی وجود دارد که «بایدن» رئیس جمهور دموکرات آمریکا ممکن است از روابط نزدیک «نتانیاهو «با «دونالد ترامپ» رئیس جمهور سابق آمریکا که دو روز پس از مراسم تحلیفش در سال ۲۰۱۷ با نخست وزیر اسرائیل تماس گرفت، ناراضی بوده است.
نتانیاهو نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی پس از تلاش‌های بین‌المللی جهت بازگشت آمریکا به توافق هسته‌ای با تهران و ابراز تمایل دولت جدید آمریکا برای بازگشت به آن، « مائیر بن شبات » رئیس شورای امنیت این رژیم را به عنوان مقام مسئول پیگیری پرونده هسته‌ای ایران انتخاب کرد تا گفت وگوهای رژیم صهیونیستی با دولت بایدن و قدرت‌های جهانی و شرکای منطقه‌ای در خصوص توافق هسته‌ای ایران را هدایت و رهبری کند.
در این پیوند، ۲۴ ژانویه پایگاه اطلاع رسانی « دویچه وله » آلمان گزارش داد که مشاوران امنیت ملی آمریکا و رژیم اسرائیل تلفنی با هم درباره ایران گفت و گو کرده اند.
دفتر نخست‌وزیر رژیم اسرائیل اعلام کرده که مائیر بن‌شابات مشاور امنیت ملی این رژیم و همتای آمریکایی‌اش جیک سولیوان برای اولین بار شنبه شب (۲۳ ژانویه) با یکدیگر گفت و گو و توافق کردند که به زودی درباره موضوعات منطقه‌ای مثل ایران و توافق اسرائیل با امارات و بحرین موسوم به توافق ابراهیم گفت و گو کنند. این اولین مذاکره رسمی میان دولت جو بایدن و اسرائیل است و بناست روز چهارشنبه ۲۷ ژانویه برگزار شود.
با اینحال انتظار بنیامین نتانیاهو برای تماس بایدن با او اواخر هفته گذشته پایان یافت و خبرگزاری ها چهارشنبه شب گذشته گزارش دادند که این تماس تلفنی انجام شد.
نکته حائز اهمیت اینکه بایدن در نخستین سخنرانی خود درباه سیاست خارجی ایالات متحده هنگام سخن گفتن از احیای اتحادها، از ذکر نام رژیم اسرائیل خودداری کرد .
رویترز نیز بامداد جمعه با اشاره به تماس تلفنی بایدن رئیس جمهور آمریکا و نتانیاهو نخست وزیر رژیم صهیونیستی تصریح کرد که جو بایدن رئیس جمهوری آمریکا در نخستین تماس خود با بنیامین نتانیاهو نخست وزیر رژیم صهیونیستی درباره تغییر سیاست دولتش در قبال ایران اطلاعی نداد.
منابعی به این خبرگزاری گفتند، بایدن در اولین تماس خود مستقیماً به نتانیاهو در مورد تغییر سیاست آمریکا در قبال ایران اطلاع نداد.
بر اساس این گزارش، واشنگتن در همین حال قبل از اعلام آمادگی برای گفت و گو با تهران در مورد بازگشت به توافق هسته‌ای، رژیم صهیونیستی را از این موضوع مطلع کرده است.
دولت ترامپ با نظر رژیم اسرائیل درباره بی اثر بودن توافق ایران با شش کشور موافق بود اما بایدن که در زمان امضای این توافق معاون رییس جمهوری آمریکا بود معتقد است که برجام می‌تواند یک ابزار مطمئن و موثر برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای باشد.
در همین حال روزنامه آمریکایی واشنگتن پست « جو بایدن « رئیس جمهور این کشور را به ایستادگی در برابر تلاش های نخست وزیر رژیم صهیونیستی با هدف خنثی کردن امیدهای گسترش توافق هسته ای با ایران یا دستیابی به هر دستاورد دیگری در این زمینه، فراخواند.
این روزنامه در سرمقاله خود نوشت که رژیم اسرائیل اصرار دارد تا « بایدن » نماینده پیروز دموکرات ها در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، سیاست « دونالد ترامپ » سلف جمهوری خواه خود را برای اعمال فشار حداکثری و اعمال تحریم های اقتصادی بیشتر و تهدید به اقدام نظامی علیه ایران ادامه دهد.
این روزنامه با اشتباه توصیف کردن سیاست های آمریکا در قبال ایران نوشت: این نکته را باید در نظر گرفت که سیاست فشار اعمال شده توسط دولت ترامپ بر ایران طی سه سال گذشته فقط منجر به نزدیک شدن تهران به تولید سلاح هسته ای شده است.
این روزنامه اضافه کرد: ممکن است این خود ایران باشد که بایدن را با اقدامات خود مجبور به ادامه تلاش نکند اما در هر صورت رئیس جمهور آمریکا باید از ایستادن بر سر راه نتانیاهو و او را از ادامه راهش باز دارد.
موجه بودن تأخیر تماس بایدن با نتانیاهو
واشنگتن پست تاخیر بایدن در تماس با نتانیاهو که تا روز چهارشنبه هفته گذشته ادامه یافت را موجه دانست و افزود: نتانیاهو سابقه دخالت در سیاست آمریکا از طریق اتحاد با حزب جمهوری خواه و حمایت از نامزدهای این حزب را دارد.
این روزنامه با اشاره به اینکه سال گذشته در زمانی که « دونالد ترامپ » مبارزات انتخاباتی خود را آغاز کرد ، نتانیاهو برای تصویب طرح ترامپ برای صلح در خاورمیانه به واشنگتن سفر کرد، خاطرنشان کرد که نتانیاهو به هنگام اجرای فرآیند انتقال قدرت در آمریکا طی اقدامی برای خنثی کردن سیاست های دولت بایدن، ساخت واحدهای مسکونی در کرانه غربی را تصویب کرد.
واشنگتن پست اضافه کرد: نتانیاهو همچنین در یک سخنرانی تلاش های بایدن برای بازگشت به توافق هسته ای با ایران را رد کرد.
به اعتقاد برخی از ناظران سیاسی اختلاف بین بایدن رئیس جمهور آمریکا و رژیم صهیونیستی که به رغم ادعاهای نتانیاهو مبنی بر دوستی دیرینه با بایدن در گذشته نیز وجود داشته است به این سادگی ها از بین نخواهد رفت و دولت بایدن سعی خواهد کرد با دوری از رژیم صهیونیستی حداقل تا چند ماه آینده، برای عملی کردن برنامه های خود در خصوص برجام، بازگرداندن اعتبار از دست رفته دولت آمریکا در بین شرکای اروپایی و سازمان های بین المللی و برطرف کردن مشکلات داخلی برنامه ریزی کند.
روزنامه واشنگتن پست نیز به دولت بایدن توصیه کرده است که باید از « نتانیاهو » فاصله بگیرد و همچنین باید از باراک اوباما رئیس جمهور سابق که معتقد بود می تواند با نتانیاهو برای حل منازعات رژیم اسرائیل و فلسطینی ها همکاری کند، درس بگیرد.
