قلم از همدان- بر اساس آمار رسمی ۱۴ درصد گردوی دنیا در ایران تولید می‌شود و ایران رتبه سوم را در تولید گردو در دنیا به خود اختصاص داده است ضمن اینکه در ایران نیز گردوی شهرستان تویسرکان ازنظر کیفیت رتبه نخست را دارد و زبانزد خاص و عام است.
استان همدان با تولید مناسب گردو و به لحاظ کیفیت در این زمینه حرف‌های بسیاری برای گفتن دارد.
پیش‌روی به سمت تولید مناسب گردو به لحاظ کمی و کیفی می‌تواند علاوه بر کمک به حوزه تولید و فروش این محصول، ما را در مسیر اشتغال‌زایی و عرصه این محصول در سطح بین‌المللی نیز یاری کند.
تیرماه سال گذشته بود که طرح زنجیره تولید نهال گواهی‌شده گردوی پیوندی با حضور وزیر جهاد کشاورزی در شهرستان تویسرکان بهره‌برداری شد.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان همدان بیان کرد: دو میلیون شاخه پیوندک ۲۵ سانتیمتری و ۱۵۰ هزار پایه نهال گردو از دیگر تولیدات این طرح است.
منصور رضوانی‌جلال ارزش کل تولیدات سالانه را پس از رسیدن به حداکثر تولید بالغ‌بر ۱۳۰ میلیارد ریال ذکر کرد و افزود: با بهره‌برداری از این طرح برای ۲۵ نفر به‌صورت مستقیم و ۶۰۰ نفر روز به‌صورت فصلی اشتغال ایجاد می‌شود.
وی مزایای طرح را شامل کاهش دوره نونهالی باغ‌های گردو، افزایش چشمگیر کیفیت محصول، یکنواختی محصول تولیدی، کاهش چشمگیر هزینه‌های تولید، افزایش ضریب مکانیزاسیون باغبانی، ایجاد زمینه صادرات محصول و تأمین نیاز کشور به پیوندک و نهال گردوی پیوندی ذکر کرد.
در نهایت، بهمن‌ماه سال جاری بود که مدیر تعاون روستایی استان همدان از ارائه مجوز چاپ برچسب آبی برای نهال و پیوندک گردو برای نخستین‌بار در کشور از طرف مؤسسه ثبت و گواهی بذر و نهال کشور برای زنجیره تولید نهال گردوی پیوندی اتحادیه تعاونی تولید استان همدان خبر داد.
مجید مسلمی‌راد با بیان اینکه اتحادیه شرکت‌های تعاونی تولید روستایی استان همدان بعد از دو سال تلاش بی‌وقفه برای نخستین‌بار در کشور موفق به اخذ گواهی لیبل(برچسب) آبی نهال و پیوندک گردو شد، ادامه داد: این اتحادیه در سال ۱۳۹۷ اولین زنجیره نهال و پیوندک گواهی‌شده را در شهرستان تویسرکان احداث کرد.
وی در این راستا مطرح کرد: بزرگترین باغ مادری گردوی خاورمیانه توسط اتحادیه تعاونی تولید استان همدان زیر نظر مؤسسه ثبت و گواهی نهال و بذر احداث شده و طی مدت فعالیت همواره آزمایش‌های مربوط به سلامت نهال‌ها را جهت عاری بودن از عوامل ویروسی و شبه‌ویروسی پیگیری کرده است.
مدیر تعاون روستایی استان همدان عنوان کرد: پس از انجام آزمایش‌های مکرر، مجوز نصب برچسب آبی بر روی پیوندک‌ها و نهال‌های ارقام چندلر، پرشیا، کاسپین، چالدران و الوند این مجموعه صادر شده که نشان از اصالت و سلامت محصولات تولیدی توسط اتحادیه شرکت‌های تعاونی تولید روستایی استان همدان دارد.
مسلمی‌راد این اقدام را گام ارزشمندی در ارتقاء کیفیت تولید نهال پیوندی و پیوندک گردو در کشور دانست و ابراز امیدواری کرد علاوه بر تأمین نیازهای داخلی، راه برای حضور در بازاری‌های خارج از کشور نیز بر روی محصولات تولید شده در زنجیره تولید نهال و پیوندک گواهی‌شده گردو فراهم شود.
اما به‌راستی حال وضعیت تولید گردو در قطب تولید طلای سبز ایران به چه نحوی دنبال می‌شود؟ آیا طرح‌هایی که در این مسیر طی برنامه‌ریزی‌ها دنبال می‌شد، نتیجه‌بخش و اثرگذار بوده است؟
در این راستا برآن شدیم تا با حجت‌اله شهبازی؛ مدیر امور باغبانی جهاد کشاورزی استان همدان و علی‌محمد عبدالرحیمی؛ گردوکار با سابقه تویسرکانی گفتگویی ترتیب دهیم و علاوه بر وضعیت تولید گردو در استان همدان، برنامه‌ها برای زنجیره تولید گردو و وضعیت گردوکاران را نیز دنبال کنیم. متن این صحبت‌ها را در ادامه می‌خوانید:
هدف، تأمین نیاز کشور و رسیدن به برند ملی است
مدیر امور باغبانی جهاد کشاورزی استان همدان در گفتگو با خبرنگار حوزه کشاورزی ما با بیان اینکه زنجیره تولید نهال گردوی پیوندی گواهی‌شده با شناسه آبی‌رنگ و تأییدیه ثبت و گواهی نهال و بذر کشور فعالیت دارد، عنوان کرد: این اتفاق در استان همدان برای نخستین‌بار رقم خورد و عملکرد آن نیز مناسب بوده است.
حجت‌اله شهبازی با اشاره به اینکه این طرح دارای سه فاز است، تشریح کرد: این طرح شامل سه بخش، احداث باغ مادری، احداث خزانه تولید نهال و تولید نهال گردوی پیوندی است.
وی در ادامه خاطرنشان کرد: در فاز باغ مادری، امسال در راستای طرح سرشاخه کاری ۲۰ هزار و برای پیوندک تولید نهال بالغ‌بر ۱۲۰ هزار چشمه پیوندک تولید و برای تولید نهال پیوندی مورداستفاده قرار گرفت.
وی با تصریح بر اینکه اگر میزان تولید به حداکثر ظرفیت آن برسد، بالغ‌بر ۶ میلیون چشمه پیوندک تولید خواهد شد، اضافه کرد: در فاز بعدی، سالانه ۱۲۰ هزار نهال پیوندی کشت و از تولیدات آن استفاده می‌شود.
مدیر امور باغبانی جهاد کشاورزی استان همدان با بیان اینکه گلخانه‌ای دو هکتاری در راستای تولید نهال پیوندی طراحی و اجرا شده است، مطرح کرد: اگر ظرفیت میزان تولید این گلخانه به ظرفیت حداکثری آن برسد، سالانه شاهد تولید یک‌صد هزار نهال خواهیم بود.
شهبازی با تصریح بر اینکه تا امسال بالغ‌بر ۷۰ هزار نهال پیوندی تولید شده است، اظهار کرد: از این میزان، بالغ‌بر ۲۰ هزار نهال برای نخستین‌بار به‌صورت گواهی‌شده بود.
وی با بیان اینکه پیش‌روی به سمت زنجیره تولید گردو با این سبک و سیاق و به‌صورت موفق، الگویی برای سایر محصولات کشاورزی و باغی نیز خواهد بود، اضافه کرد: این زنجیره با سه فاز مطرح شده، نمونه موفقی برای گردو در سطح دنیا می‌تواند باشد.
مدیر امور باغبانی جهاد کشاورزی استان همدان در ادامه گفتگو خاطرنشان کرد: نهال‌های گواهی‌شده تولیدی در داخل استان همدان علاوه بر اینکه می‌تواند نیاز داخلی کشور را برطرف کند، می‌توان در مسیر صادرات پیوندک و نهال گواهی‌شده نیز قدم برداریم.
شهبازی در پاسخ به اینکه آیا تاکنون اقدام به ارسال نهال به دیگر استان‌ها داشته‌ایم، اظهار کرد: بله، نهال‌ها را به سراسر کشور ارسال کردیم اما متأسفانه میزان درخواست‌های خرید از دیگر استان‌ها چندین برابر تولید این زنجیره بود.
وی با تصریح بر اینکه حتی نهال‌های گواهی‌شده‌مان پیش‌خرید شدند، اضافه کرد: نهالی برایمان نماند که بتوانیم جوابگوی کل کشور باشیم.
مدیر امور باغبانی جهاد کشاورزی استان همدان با بیان این موضوع، هدف از پیش‌روی به این سمت را تأمین نیاز کشور و تولید در سطح ملی دانست و افزود: برنامه‌مان این است که زنجیره تولید گردو و نهال‌های گواهی‌شده و تولیدات در این عرصه را دارای برندی ملی کنیم.
شهبازی با بیان اینکه استان همدان همچنان رتبه نخست را در زمینه تولید گردو در کشور به خود اختصاص داده است، میزان تولید گردو در استان را در سال جاری برابر ۶۴ هزار تن اعلام کرد و این میزان تولید را بسیار خوب برشمرد.
وی با بیان اینکه سال گذشته میزان تولید گردو در استان همدان برابر ۵۴ هزار تن بود، اظهار کرد: اسال جاری تولیدات بهتری را داشتیم و همچنان توانستیم جایگاه نخست را در سطح کشوری داشته باشیم.
مدیر امور باغبانی جهاد کشاورزی استان همدان در ادامه از پیش‌روی طرح سرشاخه‌کاری گردو در استان سخن گفت و افزود: برای اینکه بتوانیم در زمینه سورت، بسته‌بندی و شکستن گردوها وارد کار شویم و قدمی در مسیر صادرات گردو برداریم، نیاز است که کیفیت گردو مناسب و شاهد یکنواختی در محصول باشیم که این روند با کمک طرح سرشاخه‌کاری ممکن خواهد بود.
شهبازی در بخش پایانی این گفتگو خاطرنشان کرد: در بخش فرآوری گردو بیشترین برنامه‌ریزی‌ها را می‌توانیم در مسیر سورت، بسته‌بندی و شکستن گردو برداریم و هدف ما این است تا بتوانیم با بازاریابی مناسب کمک کنیم تا در کنار یکنواخت شدن گردو، پوست آن‌ها نیز به نحوی باشد که قابلیت شکستن مکانیزه را داشته باشد و از کیفیت مناسب و ظاهر بازارپسندی برخوردار باشد تا بتوانیم در مسیر صادرات آن‌ها پیش رویم.
گردوهایم را به قیمت روز می‌خرند/ باغ ۱.۴ هکتاری‌ام مجهز به آبیاری نوین است
علی‌محمد عبدالرحیمی، گردوکار با سابقه تویسرکانی است که سال‌های بسیاری گردوکار نمونه در سطح استانی، کشوری و یک سال نمونه در حوزه پیش‌روی باغات گردو به سمت آبیاری قطره‌ای بوده است.
وی در گفتگو با خبرنگار قلم با بیان اینکه حدود ۶۰ سالی می‌شود که در این عرصه فعالیت دارد، عنوان کرد: تولید گردویمان مناسب است و به‌واسطه تولید مناسب گردو، چند سالی گردوکار نمونه بودم بدین ترتیب، گردوهایم را به قیمت روز می‌خرند.
این گردوکار باسابقه تویسرکانی با بیان اینکه از استان‌هایی چون اصفهان، کردستان و حتی اربیل عراق برای خرید گردوهایم می‌آیند، اظهار کرد: یک باغ ۱.۴ هکتاری دارم که کل آن از سال ۱۳۸۴ تاکنون به آبیاری قطره‌ای مجهز است و روشی که در آن در پیش گرفت شده است، همه با برنامه‌های خودم پیش می‌رود و سال‌ها نیز کار کرده و خواهد کرد.
عبدالرحیمی ادامه داد: علاوه بر این باغ، یک باغ ۱۱ هکتاری نیز دارم و در این باغ‌ها سال‌ها است که به تولید گردو می‌پردازم.
وی با بیان اینکه سال گذشته در ۱۵ کیلومتری تویسرکان ۳۰ درصد باغات گردو دچار سرمازدگی شد، اظهار کرد: در آن سال، باغ‌های من سرمازدگی نداشت.
چوب‌های درختان گردویشان را از سر نداری می‌فروشند
این گردوکار نمونه در خصوص اجرای طرح سرشاخه کاری مطرح کرد: متأسفانه این روزها می‌بینم که باغداران گردوی بسیاری، چوب و ضایعات گردوی خود را به قیمت خوبی می‌فروشند بدین ترتیب، یا با گردو یا بعد از برداشت گردو، چوب درختشان را می‌فروشند.
عبدالرحیمی ضمن ابراز تأسف ادامه داد: متأسفانه شاهدیم که چوب‌های درختان گردویشان را از سر نداری، بیچارگی و بدبختی می‌فروشند و اظهار می‌کنند که با طرح سرشاخه کاری، درختمان را درست می‌کنیم، اما درخت ۳۸ ساله گردو با طرح سرشاخه کاری مگر به روز اول تبدیل می‌شود؟
وی در بخش پایانی سخنان خود با بیان اینکه طرح پیوندک گردو را از گردوهای من بردند، افزود: خوشبختانه طرح پیوندک گردو به نحو مناسبی در حال پیش‌روی است.
پیش‌روی به سمت زنجیره تولید گردو در قطب تولید «طلای سبز» کشور می‌تواند گامی بلند در مسیر یکنواختی محصول، ارتقای سطح کیفی و بازارپسندی آن و در نهایت، ورود این طلای سبز به چرخه بسته‌بندی، سورت و گردوهای شکسته شده صادراتی است بدین‌سان، می‌توان این مسیر را دریچه‌ای برای اشتغال‌زایی، ارزآوری، گردشگری کشاورزی و روستایی و در نهایت، به دست گرفتن بازارهای داخلی و خارجی در این حوزه برشمرد.
اما حال دراین‌بین، جای بیان یک نکته است؛ اینکه در این مسیر توجیه کشاورزان و باغداران یکی از اصلی‌ترین زمینه‌های رشد است بدین‌سان، امید است تا در زمینه ترویج کشاورزی و توجیه کشاورزان شاهد پیش‌روی مناسب طرح سرشاخه‌کاری و استفاده از پیوندک‌های گواهی‌شده و نهال‌های مناسب باشیم تا بتوان در مسیری که هدف‌گذاری شده است به نحوی مناسب گام برداشت و استان همدان را نه‌تنها در سطح ملی بلکه در سطح بین‌المللی نیز به‌واسطه طلای سبزش بشناسانیم، سرمایه‌گذاری‌ها حتی در مسیر استفاده از پوست گردو، فرآوری و صنایع وابسته و تبدیلی مؤثر در این عرصه سوق داد و درنهایت، توسعه پایدار را بدین واسطه برای استان به ارمغان آوریم.
