در کودتای ۲۸ مرداد، حکومت محمد مصدق نخست‌وزیر ایران، که به‌طور دموکراتیک انتخاب شده بود با طرح و تحریک آمریکا و بریتانیا و رهبری ارتش شاهنشاهی برای تحکیم حکمرانی محمدرضا پهلوی در ۲۸ مرداد ۱۳۳۲سرنگون شد. براساس اسناد تاریخی، آمریکا تحت عنوان عملیات آژاکس و بریتانیا تحت نام عملیات چکمه در این کودتا به صورت مستقیم و غیر مستقیم نقش داشتند.
در اوت ۲۰۱۳، حکومت آمریکا با انتشار انبوه اسناد سابقاً طبقه‌بندی شده حکومتی که نشان می‌داد این کشور مسئول برنامه‌ریزی و نیز اجرای کودتا، از جمله رشوه دادن به سیاستمداران ایرانی، مقامات عالی‌رتبه ارتشی و امنیتی و نیز پروپاگاندای حامی کودتا بوده، رسماً نقش آمریکا در کودتا را به رسمیت شناخت. در آن اسناد به نوعی اعلام شده که کودتا «به فرمان سیا» به عنوان کنشی از سیاست خارجی آمریکا انجام شده، ایده آن در عالی‌ترین سطوح حکومت کلید خورده و تأیید شده است.
در سال ۲۰۲۳ نیز سیا بار دیگر اعتراف کرد که پشتیبانی از کودتا عملی «غیردموکراتیک» بوده است.
بعد از کودتای ۲۸ مردادماه و سرنگونی حکومت دکتر مصدق و ثبیت پادشاهی محمدرضا شاه، آمریکایی‌ها دخالت در امور داخلی ایران را وسعت دادند و محمدرضا نیز که خود مدیون آمریکایی ها می دانست رسما به مهره واشنگتن در تهران تبدیل شد. بعد از پیروزی انقلاب اسلامی نیز علی رغم این که ارتباط مستقیمی بین تهران و واشنگتن وجود نداشته است مقامات مستقر در کاخ سفید همواره تلاش کرده‌اند با استفاده از عوامل و ابزارهای مختلف در امور داخلی ایران دخالت کنند و منافع خود را در این راستا پیگیری کنند.
«سید رضا صدرالحسینی» کارشناس مسائل بین‌الملل در گفت‌وگو با ایسنا در مورد دخالت‌های آمریکا در امور داخلی ایران در ۲ قرن اخیر با بیان اینکه از اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم شاهد دخالت قدرت نوظهوری به نام آمریکا در تحولات عرصه بین‌الملل بودیم، گفت: در آن زمان این تصور وجود داشت که با توجه به سابقه استعمارگری انگلیس، آمریکا چنین نگاهی را دنبال نمی‌کند و کشور استثمارگری نیست ولی بعد از مدتی سیاستمداران و فرهیختگان متوجه شدند که آمریکا به شکل نوینی به دنبال استعمارگری و استثمار ملت‌هاست.
وی با بیان اینکه سابقه روشن، شفاف و ثابت شده آمریکا در این ارتباط در تاریخ معاصر ایران مخالفت این کشور با موضوع ملی شدن صنعت نفت در ایران و دخالت مستقیم این کشور در کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ علیه دولت دکتر مصدق است، تصریح کرد: درواقع آمریکایی‌ها با همکاری انگلیس کودتای مشترکی را علیه خواست ملت ایران رقم زدند و ما سال‌ها نتیجه این دخالت را مشاهده کردیم.
این کارشناس مسائل بین‌الملل با بیان اینکه بعد از کودتای ۲۸ مرداد آمریکایی‌ها به شکل واضح و روشن در اوضاع سیاسی، امنیتی، نظامی و اقتصادی ایران دخالت می‌کرد و درواقع بسیاری از تصمیمات در مورد مسائل داخلی ایران با نظر مستقیم آمریکا گرفته می‌شد، اظهار کرد: بعد از پیروزی انقلاب اسلامی آمریکایی‌ها همواره تلاش کردند که معادلات منطقه را به نفع خود و به ضرر ایران رقم بزنند و نوع تعامل‌شان با ایران بر اساس نگاه استثمارگرایانه بوده است.
انتهای پیام
