یکی از سلاح‌های راهبردی که نیرو‌های نظامی به خصوص نیرو‌های زمینی هر کشور را در تمامی شرایط پشتیبانی می‌کند بالگرد‌ها هستند که می‌توانند به صورت ایستا در زمان طولانی ماموریت خود را انجام دهند.
نیاز به وجود بالگرد در بسیاری از کشور‌ها وجود دارد، اما فقط چند کشور موفق شدند تا این سلاح راهبردی را به صورت بومی تولید کنند، اهمیت تولید بالگرد‌ها در داخل کشور به خاطر این است که می‌توان سلاح را با توجه به شرایط هر کشور از جمله وضعیت آب‌وهوایی ساخت و از طرف دیگر تولید بومی سلاح باعث می‌شود تا اطلاعات در داخل کشور محفوظ بماند.
موضوعی که امیر سرتیپ دوم علیرضا انگیزه جانشین فرمانده پایگاه هشتم هوایی شهید بابایی اصفهان به آن اشاره کرد و گفت: نکته مهم در تسلیحات بومی حفظ اسرار آن است، چرا که در بحث هر تسلیحات وارداتی قطعا اطلاعات و اسرار آن نزد سازنده محفوظ است و می‌توانند بر علیه تسلیحات ما استفاده کنند که با بومی سازی تسلیحات اسرار آن هم نزد خود ما باقی می‌ماند.
همین موضوع باعث شد تا جوانان ایران اسلامی از روز‌های نخست پیروزی انقلاب دست بر زانو خود بگذارند و در زمینه طراحی و ساخت تجهیزات بومی وارد شوند که یکی از این عرصه ها موضوع تولید بالگرد‌های بومی بود، جوانان ایران اسلامی در گام‌های نخست طرح‌هایی را هم در زمینه بالگرد تهاجمی و هم ترابری ارائه کردند.
در حوزه تهاجمی متخصصان کشورمان با استفاده از روش مهندسی معکوس ابتدا بالگرد طوفان را بر اساس بالگرد کبرا ساختند، این بالگرد در قالب خانواده بالگردی و در دو نمونه توسط سازمان صنایع هوایی وزارت دفاع در اردیبهشت‌ماه سال ۸۹ و همزمان با سالگرد آغاز عملیات بیت‌المقدس رونمایی شد.
پس از آن هم بالگرد تهاجمی تماما بومی شاهد ۲۸۵ در سال ۱۳۸۸ ساخته و برای تولید انبوه به سازمان هسا تحویل داده شد، این بالگرد هم مانند طوفان در رسته رزمی – پشتیبانی قرار می‌گیرد و تا امروز به خاطر ویژگی‌های منحصربفرد در دو نمونه دریاپایه و زمینی با نام‌های AH-۸۵A و AH-۸۵C وارد صحنه دفاعی شده است.
در زمینه بالگرد ترابری سبک و متوسط هم تا امروز نیرو‌های ایرانی بالگرد صبا را طراحی و تولیده کرده‌اند، بالگرد صبا را می‌توان اولین تجربه ایران در تولید بالگرد بومی دانست که در اسفند ماه ۱۳۹۵ از آن رونمایی شد، صبا که به دست متخصصان افتخارآفرین شرکت پشتیبانی و نوسازی بالگرد ایران وابسته به سازمان صنایع هوایی وزارت دفاع طراحی و ساخته شده جهت انجام ماموریت‌های مختلف، چون حمل‌و‌نقل، بار، مسافر، عملیات امداد و نجات، عکس برداری و شناسایی، آمبولانس هوایی، عملیات فرا ساحلی و تاکسی هوایی به تمامی نیرو‌های کشورمان تحویل داده شده است.
اما شاید جالب باشد که بدانیم که پیش از این هم نیرو‌های ایرانی دست به ساخت یک بالگرد چندمنظوره زدند، متخصصان کشورمان در این زمینه زمان بسیاری را صرف کردند تا توانستند بالگرد بومی هما را طراحی و فرآیند ساخت آن را آغاز کنند.
همای ایرانی در آسمان سرزمینی
جمهوری اسلامی ایران نیازمند بالگردی بود که بتواند بدون هیچ مشکلی در آسمان ایران پرواز کند و با شرایط جوی و آب و هوای کشورمان، چون شرایط جوی ارتفاع زیاد نسبت به سطح دریا و درجه حرارت بالا سازگار باشد، چرا که این دو موضوع به شدت بر عملکرد بالگرد تاثیر می‌گذارند، به همین خاطر موضوع به شرکت پنها سپرده شد که نیرو‌های جوان این مرکز توانستند در کم ترین زمان ممکن با ساخت همای ایرانی این نیاز را برطرف کنند.
بالگرد هما که نام آن مخفف هلی‌کوپتر ملی ایران است به صورت ماک‌آپ در نمایشگاه هوایی کیش سال ۱۳۹۶ به نمایش درآمد که در آن زمان بسیاری از کارشناسان هما را شبیه به Bell ۲۱۴-ST آمریکایی دانستند، اما وقتی نمونه اولیه آن ساخته شد این موضوع کنار رفت، چرا که براساس تیپ ظاهری هما با ۴ چهار ملخ پرواز می‌کرد، اما بالگرد آمریکایی ۲ ملخی بود و از طرف دیگر ملخ‌های هما بسیار کوتاه‌تر از Bell ۲۱۴ بود که این نشان می‌دهد متخصصان کشورمان قصد دارند از آن در ماموریت‌هایی، چون انجام عملیات در کوهستان استفاده کنند.
این بالگرد که در رده بالگرد‌های نیمه سنگین قرار می‌گیرد توانایی حمل ۱۴ نفر مسافر و ۲ نفر خدمه را دارد و با توجه به نوع طراحی می‌توان از آن در مأموریت‌های آموزشی، جنگل‌بانی، امداد و نجات، کنترل ترافیک، سکو‌های نفتی، تاکسی هوایی، حمل‌و‌نقل و حتی پشتیبانی در میدان نبرد استفاده کرد.
نکته جالب در مورد هما این است که این بالگرد بومی ایران با استفاده از مواد کامپوزیتی ساخته شده است که این امر باعث شده تا علاوه بر کاهش وزن، بازتاب راداری کمتری نیز داشته باشد، این موضوع در کنار استفاده از سامانه‌های راداری پیشرفته باعث شده تا همای ایران به بالگردی رادار گریز تبدیل شود.
| حداکثر وزن برخاست | ۵ هزار و ۲۶۲ کیلوگرم |
| وزن قابل حمل | ۱ هزار و ۴۰۰ کیلوگرم |
| تعداد سرنشین | ۲ نفر خدمه و ۱۴ نفر سرنشین |
| بیشترین سرعت | ۲۴۶ کیلومتر بر ساعت |
| سقف ارتفاع پروازی | ۴ هزار و ۹۶۸ متر |
| سقف پرواز ایستایی | ۳ هزار و ۸۱۰ متر |
| برد عملیاتی | ۵۲۴ کیلومتر |
| نرخ صعود | ۷ متر بر ثانیه |
از طرف دیگر در این بالگرد بومی از دو موتور قدرتمند استفاده شده است که موجب شده تا برد و مداومت پروازی آن بسیار بیشتر از رقبای داخلی و خارجی شود و همین موضوع موجب شده تا اطمینان پروازی با بالگرد بیشتر شود تا بتوان از آن برای پیمایش در مسافت‌های طولانی دریایی یا کوهستانی استفاده کرد.
بالگرد هما می‌تواند محموله‌هایی تا وزن ۱ هزار و ۴۰۰ کیلوگرم را با سرعت حدودی ۲۵۰ کیلومتر بر ساعت حمل کند، این بالگرد سقف پروازی حدود ۵ هزار متری و سقف ایستایی حدود ۴ هزار متری دارد و حدود ۵۵۰ کیلومتر برد عملیاتی دارد و با موتور‌های قدرتمند خود نرخ اوج‌گیری ۷ متربرثانیه دارد.
همای مسلح ایرانی در کمین دشمنان
با ساخت بالگرد هما جوانان ایرانی ثابت کردند در تولید تجهیزات هیچ نگاهی به دنیا برای کمک ندارند و می‌توانند به راحتی نیاز کشور را برطرف کنند، اما این تمام ماجرا نیست چرا که جوانان ایرانی به سمت مسلح کردن این بالگرد بومی هم رفتند، موضوعی که امیر سرتیپ احمدآبادی رئیس شرکت پشتیبانی و نوسازی بالگرد‌های ایران (پنها) به آن اشاره کرده است.
رئیس شرکت پشتیبانی و نوسازی بالگرد‌های ایران اعلام کرد: اولین بالگرد ملی کشور به همت متخصصان داخلی با نام هما ساخته شده و پرواز‌های اولیه خود را با موفقیت انجام داده و در حال گذراندن مراحل تست میدانی است.
او با بیان اینکه این بالگرد ۱۴ نفره و دو موتوره است که قابلیت پرواز در شرایط کوهستان و دریا را نیز دارد، تصریح کرد: بالگرد هما چند منظوره بوده و می تواند به سلاح‌های مختلف تجهیز شود؛ این موضوع نشان می‌دهد که متخصصان کشورمان تا چه میزان در تولید تسلیحات بومی نظامی پیشرفت کرده‌اند. این یعنی هما می‌تواند به انواع تیربار کاتلینگ، راکت‌انداز و همچنین موشک‌های ضد زره و ضد کشتی مسلح شود.
ویژگی مسلح شدن در کنار رادارگریزی و توانایی حمل ۱۴ نفر، این ظرفیت را برای نیرو‌های مسلح جمهوری اسلامی فراهم می‌کند تا در جنگ‌های احتمالی آینده، از آن برای انتقال نیرو‌های ویژه به پشت خط اول دشمن، بدون نیاز به پشتیبانی بالگرد‌های رزمی فراهم کند.
اما نکته جالب دیگر در خصوص هما این است که بالگرد بومی کشورمان با وجود پرواز اولیه برای قرارگیری در چرخه تولید انبوه نیاز به مجوز‌های دیگری دارد که مراحل آن در حال طی شدن است؛ این یعنی هما قرار است استاندار‌های بسیار بالایی داشته باشد که در این صورت یعنی پنها قصد صادرات آن را دارد.
وجود چنین تجهیزاتی در کشور نه تنها در افزایش قدرت بازدارندگی جمهوری اسلامی ایران تاثیر می‌گذارند، بلکه نشان می‌دهد بر خلاف تهدید دشمنان مبنی بر عقب‌نشینی ایران در امنیت منطقه غرب آسیا، مقامات کشورمان قصد افزایش نقش خود را دارند تا هیچ دشمنی فکر تجاوز را در ذهن پرورش ندهد.
