سهند عقدایی ـ تورگردان و فعال گردشگری ـ برای رسیدن به پاسخ این پرسش که «تورگردان‌های ایران چگونه می‌توانند از این بحران عبور کنند؟ » سناریوهای محتمل برای ادامه بحران کرونا در جهان را بررسی کرده است.
او در یادداشتی که در اختیار این خبرگزاری قرار داده، نوشته است: «این روزها شِکوه از فضای نامساعد کسب و کار در نیمه دوم سال ۹۸ تبدیل به ترجیعبندی شده که ورد زبان هر فعال گردشگری است. همه ما تورگردانها بارها و بارها از زبان هم شنیدهایم شرح قطار مصیبتهای ماههای اخیر را که بر پیکر گردشگری فرود آمد. ناآرامیهای آبان ماه، قطع سراسری اینترنت، افزایش قیمت دلار در آذرماه، ترور سردار سلیمانی، حمله ایران به پایگاه آمریکا در عراق، هدف قرارگرفتن هواپیمای اوکراینی، قطع پروازهای اروپایی به ایران و دست آخر شیوع بیماری کوید۱۹ در ایران و بعد همه جهان.
اما تا کی قرار است وقت و فکر ما به شرح این مصیبتها بگذرد؟
طبعا برای عبور از یک بحران، شرط اول باور آن بحران است. باشد! این مرحله انجام شد و هم خودمان فهمیدیم چه بر سر گردشگری ایران آمده است و هم افکار عمومی و مدیران جامعه! اما شرح مکرر مصیبت چه حاصلی می‌تواند داشته باشد جز ترویج این باور منفعلانه که بحران بر ما غالب شده و کاری از ما ساخته نیست؟ این که بترسیم کسبوکار ما به ورطه نابودی رسیده و اگر یک قدرت بزرگتر همچون دولت حمایت نکند یا شرایط بازار معجزهوار و به سرعت به شکوفایی نچرخد فاتحه ما خوانده است!
پس باور داشته باشیم مرور دوباره مصیبتها، ما را به بیعملی میکشد و از تلاش برای یافتن راههای منطقی باز میدارد.
اما قدم بعدی برای یافتن راهکارهای مناسب، پیش‌بینی فضای کسبوکار گردشگری است در سال پیشرو. به قول دکتر مرتضی ایمانیراد، اقتصاددان برجسته ایرانی، علم اقتصاد تا زمانی که حاصلش پیش‌بینی آینده نباشد به هیچ دردی نمیخورد. همه ما از تحلیل گذشته و فهمیدن دلایل عقبماندگی امروز اشباع شدهایم! اقتصاد باید به ما بگوید برای فردا چه گزینههایی پیشرویمان است و امروز چه باید کنیم!
برای پیشبینیها البته باید توجه داشت که در اقتصاد ما با قطعیت فیزیکی و ریاضی روبرو نیستیم. باید باور داشته باشیم اقتصاد یک موجود زنده است که هیچوقت اختیار خودش را به دولتها و حتی بازیگران بزرگ نمیدهد بلکه در مقابل شرایط سیاسی و اجتماعی یا تصمیمی که قدرتها میگیرند به شیوه خودش واکنش نشان می‌دهد.
بنابراین برای یک پیش‌بینی میان‌مدت یکساله، که ما در این مقال در پی آن هستیم، بهتر است سناریویهای ممکن را در نظر بگیریم آنگاه ببینیم در صورت وقوع سناریوهای محتملتر چه اتفاقاتی احتمال دارد در عرصه کسبوکار ما بیفتند و دستآخر ما باید چه استراتژیها و راهکارهایی را برگزینیم.
برای پیش‌بینی شرایطی که در سال پیشرو برای کسبوکار ما بیشتر محتمل است نخست باید دید برای ادامه بحران شیوع کوید۱۹ چه سناریوهایی در سطح جهان میتوانیم متصور باشیم.
۱- کنترل بیماری تا پایان بهار و بازگشت همه به زندگی عادی: شاید تا چند هفته پیش، برخی از تحلیلگران این سناریو را ممکن میدانستند و تلاش بسیاری از دولتها و مردم برای رسیدن به مهار بیماری بود، اما در مقطع فعلی دیگر کمتر صاحبنظری این سناریو را محتمل میداند. بد نیست به آمار شیوع بیماری در چند ماه اخیر اشارهای کنیم، طبق آمار آنلاین دانشگاه «جان هاپکینز» آمریکا از ابتدای بهمن ماه ۹۸ که ثبت آمار جهانی مبتلایان کوید۱۹ آغاز شد، تا دو ماه بعد، یعنی پایان اسفند ۹۸ کل آمار مبتلایان در جهان به ۲۵۰ هزار نفر رسید. اما از ابتدای فروردین ۹۹ تا ۱۵ فروردین، یعنی زمانی که بیشتر ما در تعطیلات نوروزی و قرنطینه خانگی بودیم این آمار به یک میلیون و صد هزار نفر رسید و تا ۲۷ فروردین ماه (زمان نگارش این مطلب) آمار مبتلایان از دو میلیون نفر گذشته است. در حال حاضر دانشمندان تنها دو گزینه را برای پایان شیوع بیماری متصور هستند: نخست کشف واکسن و تولید انبوه آن برای مردمان سراسر جهان که این گزینه حداقل دو سال زمان خواهد برد. دوم «ایمنی گلهای» است که لازمه آن ابتلای بیش از ۷۰ درصد مردم جهان به بیماری و ایجاد پادتن و مصونیت در بدن ایشان است که در نتیجه فرآیند واگیری عمومی و ابتلای باقی مردم را نیز بسیار کند می‌کند.
۲- ادامه قرنطینه در ماههای متمادی و تعطیلی وسیع مشاغل: این گزینه پیشنهاد بسیاری از پزشکان و مسؤولان بهداشتی در سراسر جهان است، تا زمانی که همهگیری بیماری کنترل نشده است، قرنطینه ادامه داشته باشد. اما چنین گزینهای در تحمل اقتصاد جهان نیست و منجر به بیکاری گسترده، «نکول» یا عدم ایفای تعهدات اقتصادی به صورت وسیع و به هم خوردن تعادل اجتماعی می‌شود. در این حالت بسیاری از شرکت‌های بزرگ ورشکست شده یا فعالیتشان متوقف می‌شود، بیکاری و به تبع آن جرم و جنایت گسترش مییابد، عرضه کالا و خدمات در جامعه دچار اختلال می شود و در مجموع فضای ترس و وحشت عمومی بهوجود میآید. بنابراین حتی قویترین اقتصادهای جهان نیز بعید است به نصیحت پزشکان گوش سپرده و قرنطینه کامل را در ماههای پیش رو تداوم دهند.
۳- ایجاد تعادل بین کار و سلامت: در این سناریو، فعالیتهای اقتصادی که در دوره قرنطینه متوقف شده بودند به تدریج بازگشایی می‌شوند، تدابیر فاصلهگذاری اجتماعی کماکان و تا حد امکان تبلیغ و ترویج خواهد شد، آمار ابتلا و تلفات انسانی در سطح جهان با نوساناتی تا ماهها و بلکه تا دو سال آینده ادامه خواهد داشت و دولتها هم سعی می‌کنند زیرساختهای تشخیصی و درمانی را گسترش دهند تا هرچه می‌شود روند ابتلا و تلفات کندتر شود تا آن زمان که جهان در برابر کوید۱۹ به مرحله «ایمنی گلهای» برسد یا پیش از آن واکسنی موثر، کشف و تولید شود. البته در این سناریو احتمال امواج شیوع تصاعدی کوید۱۹ در برخی مقاطع سال مثل فصول سرد پاییز و زمستان و یا به تناوب در کشورهای مختلف وجود دارد که در پی آن تدابیر محدود قرنطینه دوباره در برخی زمانها و مناطق اتخاذ خواهد شد.
با رصد اخبار و تصمیمات دولتها در دو هفته اخیر، سناریوی سوم در حال حاضر محتملترین گزینه پیشروی جهان به نظر میآید.
در یادداشت‌های دیگر ضمن تحلیل و توصیهها با فرض وقوع سناریوی سوم، به پیش‌بینی وضعیت گردشگری ایران تا پایان سال ۱۳۹۹ و آنگاه به استراتژیهای مناسب برای تورگردانان ایران، پرداخته می‌شود». این یادداشت‌ها روزهای آتی در ایسنا منتشر خواهد شد.
برخی منابع:
آمار آنلاین ابتلا و تلفات کوید۱۹ توسط دانشگاه جان هاپکینز
مقاله ۴ امکان بازگشت به زندگی عادی نوشته جو پینسکر در آتلانتیک
مصاحبه ترور نواه با بیل گیتس، در مورد مهار ویروس کرونا.
انتهای پیام
