موضوعی که به راستی دردناک و در صورت عدم برنامه‌ریزی و توجه مناسب بدان، نه تنها نیروهای متخصص این عرصه از گود خارج می‌شوند بلکه، می‌توان تمامی زحمات را در حوزه گردشگری پنبه‌های رشته شده‌ای دانست و گردشگری استان همدان را به نقطه‌ای بازگرداند که به سال‌های خیلی دور گردشگری مربوط است.
رویدادهای بین‌المللی متعددی در همدان برگزار شد، راهنمایان گردشگری بسیاری در این پایتخت تاریخ و تمدن جان گرفتند، خانه‌های بوم‌گردی در روستاهای گردشگری همدان جان گرفتند، هتل‌ها ساخته شد و به راستی که بسیاری عاشقانه پای کار گردشگری آمدند و حال، این روزها در حالی که کرونا قریب به هشت ماه و نیم است که صنعت گردشگری را زیر سایه خود برده و بیشترین صدمات را به بدنه آن زده است، می‌توان از این فرصت‌ها در جهت بازنگری استانداردهای گردشگری و برنامه‌ریزی‌های مناسب در این راستا استفاده و خدمات گردشگری را ارتقا داد تا با این شرایط بتوان گردشگری ایمن و سلامت‌محوری را رقم زد چراکه مسلماً در دوران پساکرونا با تغییر سبک گردشگری روبرو خواهیم بود.
و به راستی چه زمانی کرونا از بین خواهد رفت و چگونه و چرا… نامشخص است اما اینکه در آینده، دیگر با شرایط فعلی روبرو نخواهیم بود و دیگر گردشگری با منوال سابق خود ادامه حیات نخواهد داد، مشخص است.
منظور گردشگرانی نیست که ماه‌های گرم سال، کوله بار سفر می‌بستند و آذوقه‌هایشان را هم همراه خود می‌آوردند و در پارک‌های همدان با کمترین میزان خرجی ساکن بودند؛ منظور گردشگرانی است که هدفمند سفر می‌کنند، برای دریافت خدمات سفر مطلوب هزینه می‌کنند، کیفیت مرکز اقامتی برایشان مهم است و در مجموع، دنبال استانداردها و گردشگری از نوع ایمن و سلامت محور و البته هوشمند هستند.
به راستی در سفر هوشمند، برنامه‌ریزی‌ها به نحوی است که می‌توان آن را جایگزین سفرهای معمولی در دوران کرونا کرد و حتی به اذعان وزیر میراث فرهنگی، «سفر هوشمند بروید» را جایگزین«سفر نروید» کرد اما در این بین، در صورت نبود نظارت‌ها و آموزش‌ها همین شعار هم ممکن است، سوء تعبیر شود و باز شاهد پا گرفتن سفرهایی از جنس پارک‌نشینی و چادر زدن‌ها آن هم با کمترین امکانات بهداشتی باشیم.
علی اصغر مونسان در این زمینه بیان کرده است که: ما می‌خواهیم که راه‌های ورود گردشگران خارجی به ایران باز شود. نه ما کرونا به آنها بدهیم و نه از آنها کرونا بگیریم. در بحث گردشگری داخلی هم می‌خواهیم مسئولان به جای آنکه بگویند «سفر نروید» اعلام کنند «سفر هوشمند یا سفر ایمن بروید»
این مسئول بیان کرد: ما می‌دانیم که اگر سفرها در قالب تور گردشگری اتفاق بیفتد، می‌توان رعایت بهداشت را در طول سفر کنترل کرد چون هم‌اکنون ناوگان حمل و نقل نیز پروتکل‌های بهداشتی دارد و اتاق هتل‌ها اگر توسط یک نفر استفاده شود، تا ۲۴ ساعت امکان پذیرش فرد دیگری در آن اتاق وجود نخواهد داشت.
وزیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ادامه داد: درآمدهای حاصل از گردشگری در ایران مانند درآمدهای نفت نیست که مستقیماً به خزانه دولت برود بلکه درآمدهای ارزی ما از طریق فعالان گردشگری به طور مستقیم در بازار می‌چرخد؛ ارزهای مختلفی وارد کشور می‌شود که در بازار گردشگری و بخش‌های مختلف آن هزینه می‌شود اما این هزینه‌ها به چشم نمی‌آید.
در این زمینه معاون گردشگری کشور نیز مطرح کرد: از ابتدای شیوع این بیماری از اسفندماه سال گذشته تا کنون فعالان گردشگری کشور در حوزه‌های مختلف اعم از اقامتی، سیاحتی و تفریحی به دلیل کاهش چشمگیر تقاضای سفر در کشور دچار آسیب‌های فراوانی شده‌اند، بنابراین معاونت گردشگری در کنار تلاش برای جبران بخشی از خسارت‌های وارده به این افراد در تلاش برای برنامه‌ریزی به‌منظور اجرای طرح‌های زیربنایی است تا بتوان از صنعت گردشگری کشور در ایام شیوع بیماری کرونا و حتی در ایام پساکرونا حمایت کرد.
ولی تیموری در ادامه گفت: طرح سفر هوشمند یکی از جدیدترین طرح‌های وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی در راستای حمایت از فعالان گردشگری است، بر این اساس و به‌منظور ادامه سفر هموطنان در ایام شیوع بیماری کرونا، این طرح که از ابتدای مقوله سفر آغاز و تا مقصد سفر ادامه دارد که شامل اجرای تورهای گردشگری هوشمند همراه با اجرای تمامی دستورالعمل‌های بهداشتی در واحدهای حمل‌ونقل عمومی، واحدهای اقامتی، رستوران‌ها، مراکز پذیرایی و اماکن تاریخی، تفریحی و گردشگری است.
اما به راستی، همدان که داعیه دار گردشگری در کشور است و نام پایتختی تاریخ و تمدن را بر خود دارد، این روزها قرار است چگونه پرچم گردشگری را بالا نگه دارد؟ باید برای این دوران و دوران پسا کرونا چه برنامه ریزی‌هایی داشته باشد؟ آیا توانسته است در مسیر این برنامه ریزی ها، آموزش‌ها و استانداردسازی‌ها قدمی بردارد یا تنها به ارائه آمارهای خسارت‌ها و بیکار شدن فعالین این عرصه دلخوش است؟
در این راستا برآن شدیم تا پایه‌های مورد توجه و برنامه ریزی‌های لازم را جویا شویم بدین ترتیب، گفتگویی با علی خاکسار؛ معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان همدان و مرتضی خاکسار؛ استاد دانشگاه و کارشناس‌ارشد امور گردشگری، نویسنده و مترجم کتاب‌هایی چون «گردشگری ایران و ترکیه در مسیر ابریشم»، «خلاقیت در مدیریت سازمان و واحدهای کسب‌وکار»، «مدیریت مراکز و سازمان‌های فرهنگی و اجتماعی»، «توریسم و توسعه اقتصادی» و «مدیریت گردشگری پایدار» ترتیب داده شد که آنها را در ادامه خواهید خواند:
دستورالعمل‌ها در راستای سفر هوشمند در ایام بیماری کرونا اجرایی خواهد شد
معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان همدان در گفتگو با قلم مطرح کرد: ضمن تاکید بر ضرورت پرهیز از انجام سفرهای غیرضرور، به منظور پیشگیری از شیوع بیماری کرونا و بهبود وضعیت سفرهای مردم، وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی دستورالعمل‌هایی را در راستای سفر هوشمند در ایام بیماری کرونا ابلاغ کرده است.
علی خاکسار با بیان اینکه این دستورالعمل‌ها را به شهرستان‌هایمان نیز ابلاغ کرده‌ایم، گفت: رویکرد کلی این دستورالعمل و پروتکل‌های مربوطه، انجام هوشمندانه سفر با رعایت الزامات بهداشتی و سلامت است.
وی با تصریح بر اینکه در این دستورالعمل، به تمامی خدمات مربوطه و اجزای سفر توجه شده است، مطرح کرد: کلیه فعالان زنجیره سفر موظف به رعایت پروتکل‌ها و مقررات این دستورالعمل هستند.
معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان همدان در بخش پایانی این گفتگو با اشاره به اینکه زمانی که شیوع ویروس کرونا در استان همدان از وضعیت قرمز خارج شود، این روند در پیش‌گرفته خواهد شد، اظهار کرد: بایستی با اعتمادسازی بتوان این موضوع را به مردم انتقال داد که گردشگری نیز مانند بسیاری از مشاغل است و بایستی چرخ اقتصاد آن بچرخد.
نیاز به برنامه ریزی‌های هدفمند داریم
در ادامه، مرتضی خاکسار نیز در این راستا در گفتگو با خبرنگار ما مطرح کرد: کشور ایران دارای داشته‌های طبیعی، قومی، فرهنگی، تاریخی، مذهبی و غیره است که با تکیه بر این محور‌ها و برنامه ریزی‌های مناسب در این عرصه می‌تواند حرف‌های بسیاری برای گفتن در حوزه گردشگری باشد.
نویسنده کتاب «گردشگری ایران و ترکیه در مسیر ابریشم« با بیان این که گردشگری ایران حدود دو سال است که درگیرودار مسائل مختلفی چون سیل و غیره بود و حال شیوع ویروس کرونا برآن اثر گذاشته است، مطرح کرد: در این زمینه، نیاز به برنامه ریزی‌های هدفمند و ورود به عرصه استانداردهای سازی خدمات گردشگری هستیم.
خاکسار ادامه داد: رعایت موارد بهداشتی موضوعی است که مسلماً به صنعت گردشگری ورود پیدا خواهد کرد و در کنار مسائل امنیتی و دیگر استانداردها، جلوه گری خواهد نمود بدین سان باید بتوانیم با تکیه به این موضوع ها، تن گردشگری را در آینده سرپا نگه داریم.
این پژوهشگر اقتصاد گردشگری با تصریح به اینکه سفرها اگر ایمن و دارای این شرایط شود، مسافران به گردشگری غرب کشور اعتماد خواهند کرد، افزود: با این روند است که می‌توان، به گردشگری در دوران پساکرونا نیز امیدوار بود.
مولف «خلاقیت در مدیریت سازمان و واحدهای کسب‌وکار» در بخش پایانی این گفتگو خاطرنشان کرد: باید بتوانیم جزء کشورهایی باشیم که تمامی موارد مربوط به پروتکل‌های بهداشتی را برپایه نظریات سازمان بهداشت جهانی و سازمان جهانی گردشگری رعایت می‌کنیم تا بتوانیم با این استانداردها در کنار برنامه ریزی‌های مناسب سفر وارد کار شویم.
مردادماه سال جاری بود که دبیر کل سازمان جهانی گردشگری در بیانیه ای با بیان اینکه همه از هزینه گزاف اعمال محدودیت بر صنعت سفربه دلیل شیوع کویید ۱۹ آگاه هستند گفت: بین ماه‌های ژانویه تا می ریزش سریع و ناگهانی ورود توریست به کشورهای مختلف جهان ۳۲۰ میلیارد دلار خسارت بر این حوزه وارد کرد. متاسفانه خسارت ۵ ماهه اول سال بر صنعت گردشگری سه برابر رکود بزرگ سال ۲۰۰۷ تا ۲۰۰۹ بود.
زوراب پولولیکاشویلی مطرح کرد: کسانی که در جایگاه‌های مدیریتی هستند در گام اول بر اهمیت گردشگری در مشاغل و اعتمادسازی واقف شده اند. آنها باید هرکاری انجام بدهند تا بتوانند مردم را ترغیب به سفر با رعایت همه پروتکل‌هایی کنند که اکنون بخشی جدید از واقعیت‌های زندگی بشر هستند.
وی خاطرنشان کرد: همان‌طوری‌که سازمان جهانی گردشگری از ابتدای بحران کرونا تاکنون گفته است دولت‌ها وظیفه دارند سلامت شهروندانشان را در اولویت قرار دهند ضمن آنکه باید از مشاغل و معیشت مردم حفاظت کنند. حال آنکه در ماه‌های اخیردربسیاری ازنقاط جهان تاکید تنها بر سلامت افراد بوده و ما اکنون داریم تقاص این سیاست را پس می‌دهیم.
پولولیکاشویلی افزود: برنامه‌های یک جانبه و کوته بینانه در بلند مدت عواقب وخیمی دارد. اکنون پس از ماه‌ها مواجهه با این ویروس مردم تا حد زیادی یاد گرفته اند چطور به روش مسئولانه ای رفتار کنند. مشاغل و خدمات پروتکل‌ها را بر دیوار نصب کرده اند و فعالیت هایشان را مطابق آن انجام می‌دهند. اکنون وقت آن رسیده که سیاست سازان شکاف‌های موجود را پر کنند تا همه با هم بتوانیم به پیش برویم.
و به راستی که این روزها، باید به همه موارد مذکور توجه داشت. زمان آن رسیده تا به جای برآورد خسارت‌هایی که کرونا بر بدنه گردشگری وارد کرد و آمار دادن‌های میزان تعطیلی‌ها و زمین خوردن‌های فعالان این عرصه، فکری انعطاف‌پذیر و برنامه‌ریزی‌های مناسبی برای کوتاه مدت و بلندمدت داشته باشیم و بدانیم که همه این یک جانبه نگری‌ها به ضرر تن نحیف گردشگری که عده بسیاری را در دل خود جای داده است، خواهد شد و اگر با همین منوال پیش برویم، نه برای گردشگری در دوران کرونا کاری کرده‌ایم و نه از گردشگری استان همدان چیزی باقی مانده است که برای دوران پسا کرونا با آن قدمی برداریم!
