تولید صیفی‌جات استاندارد برای نخستین بار در غرب کشور

این درحالی است که بحث محصولات کشاورزی تراریخته، استفاده از کودهای شیمیایی غیرمجاز برای تولید محصولات کشاورزی و باغی یکی از دغدغه‌هایی است که این روزها به زندگی همه ما گره خورده است.

یک محصول غذایی ایمن، نتیجه تمام فرآیندها و عملیات تبدیل و فرآوری انجام شده در درون زنجیره تولید مواد غذایی است. از آنجا که استانداردهای تضمین کیفیت و ایمنی موجود نظیر سیستم مدیریت ایمنی مواد غذایی یا کدکس، استانداردهای‌بسته‌بندی‌مواد غذایی، Analysis and critical control points (HACCP) مقرارت ردیابی محصول وغیره همگی فرایندهای پس از تولید مواد غذایی را پوشش می‌دهند، بنابراین فقدان یک نظام که مربوط به فرایندهای پیش از تولید محصول است، به وضوح احساس می‌شود و نیاز است که کشورمان به این سمت و سو حرکت‌های جدی داشته باشد.

نیمه شهریورماه سال جاری بود که، مدیرکل استاندارد همدان از صدور پروانه حدمجاز آلاینده‌های محصولات کشاورزی برای ۹ مزرعه استان خبر داد و گفت: تولیدات این مزارع با ویژگی‌های برجسته روانه بازار مصرف شده است.

محمد مددی با تصریح بر اینکه، این محصولات بر اساس استاندارد حد مجاز آلاینده‌ها پرورش‌یافته و عاری از باقیمانده سم‌ها، آفتکش‌ها، برخی ازکودهای‌شیمیایی و مایکوتوکسین است؛ (مایکوتوکسین‌ها دسته‌ای از مواد سمی و آلاینده مواد غذایی، خوراک دام و طیوراست که به طور طبیعی از انواع خاصی از کپک‌ تولید می‌شوند)، اضافه کرد:‌این‌ محصولات ‌استاندارد‌ شامل ‌انگور، پیاز، سیب‌درختی، نخود، خیار، سیب زمینی و گوجه فرنگی است که در مزارع استان تولید و با برچسب‌های مخصوصی روانه بازار مصرف شده است.

مدیرکل استاندارد همدان گفت: محصولات یادشده دارای یک برچسب حاوی مشخصات محصول و کدرهگیری است که مصرف‌کنندگان با ارسال این کد به سامانه ۱۰۰۰۱۹۱۷ می‌توانند اطلاعات بیشتری درباره آن کسب کنند.

مددی خاطرنشان‌کرد: تدوین استاندارد حدمجاز آلاینده‌ها با کمک سازمان جهادکشاورزی استان صورت گرفت و از سال گذشته اجرای آن در برخی از محصولات آغاز شد.

بدین‌سان، در حالی‌که مصرف محصولات سالم و باکیفیت یکی‌ از دغدغه‌های مردم ‌است، تولید صیفی‌جات استاندارد برای نخستین بار در غرب کشور را شاهد هستیم. موضوعی که شاید با حمایت‌ها و معرفی هر چه مناسب‌تر بتواند در برابر محصولات تراریخته و غیرارگانیک حرف‌های بسیاری برای گفتن داشته باشد.

در این راستا، گفتگویی با مهرداد زمانی؛ مدیر گلخانه سبزینه و بهناز زمانی؛ مدیر فروش محصولات این گلخانه با برند سبزینه هگمتان ترتیب داده شد تا وضعیت تولید محصولات سالم آن‌ها را جویا شویم که در ادامه آن‌ را می‌خوانید:

محصولات گلخانه‌ای ما دارای مهر استاندارد هستند

مهرداد زمانی کارشناس‌ارشد حشره‌شناسی و مدیر گلخانه سبزینه است که به تولید محصولات سالم اقدام می‌کند.

وی در گفت‌وگو با خبرنگار قلم با تصریح به اینکه از سال ۱۳۸۳ شروع به تولید صیفی‌جات و محصولاتی چون خیار، گوجه و فلفل کردیم، افزود: از سال ۱۳۹۴ نیز تولید محصول سالم را در دستور کار قراردادیم.

مدیر‌گلخانه‌ سبزینه، در این راستا افزود: برای تولید محصولاتمان به جای استفاده از سموم آفت‌کش از حشرات شکارگر استفاده می‌کنیم و با این روند، آن‌ها آفات هدف ما را از بین می‌برند.

وی با اشاره به اینکه برای هر محصولی، حشره‌ای خاص را در محیط رهاسازی می‌کنیم، خاطرنشان‌کرد: هر آفتی، دشمن طبیعی خودش را دارد با این روش به جای ورود سموم شیمیایی از آفت‌کش‌های زیستی بهره‌برده‌ایم.

زمانی در ادامه با بیان اینکه در گذشته، حشرات مورد نیازمان را از کشور هلند وارد می‌کردیم افزود: اما هم‌اکنون، تولید این حشرات در کشور بومی‌سازی شده و آن‌ها را از دانشگاه بوعلی‌سینا در همدان تهیه می‌کنیم.

وی با بیان اینکه در ابتدا فکر می‌کردیم که تولید محصولات سالم با کمک حشرات شکارگر عملی نیست، افزود: امادر حال حاضرموفق شده‌ایم تا در این مسیر گام برداریم و هم‌اکنون با دانشگاه بوعلی‌سینا و سازمان جهادکشاورزی همدان همکاری داریم.

مدیر گلخانه سبزینه با اشاره به استفاده از کودهای ارگانیک افزود: در کودهای شیمیایی نیز از کود ازت بسیارکم و از کودهای کلسیم و منیزیم نیز که برای انسان مضر نیست در حد نیاز گیاه استفاده می‌کنیم.

زمانی اضافه کرد: تولید محصول ارگانیک به معنای این است که دست انسان در تولید آن به کار نرفته باشد و تولید چنین محصولی بسیار مشکل است و وجود ندارد اما در گلخانه سبزینه همدان، ما محصولاتی سالم تولید می‌کنیم.

وی با اشاره به این موضوع خاطرنشان‌کرد: طبق آزمایش‌های صورت‌گرفته روی محصولات گلخانه‌ای ما و براساس بررسی میزان باقیمانده سموم، ازت و فلزات سخت، مشخص شد که محصولات تولیدی ما از استانداردهای لازم برخوردار هستند.

زمانی با بیان اینکه برای نخستین بار در غرب کشور، گوجه و خیار با آرم و نشان استاندارد را تولید می‌کنیم، تصریح کرد: محصولات تولیدی ما هر سه تا ۴ ماه، یک بار در آزمایشگاه مورد بررسی قرار می‌گیرند.

مدیر گلخانه سبزینه در این راستا ادامه داد: یک سال و نیم است که محصول گوجه‌فرنگی و یک سال است که خیار در گلخانه‌مان علامت استاندارد را دریافت کرده‌اند.

وی با بیان اینکه با وجود این همکاری‌ها، اکثر سرمایه مورد نیاز برای پیش روی این کار را، خودمان پرداخت‌کرده ایم، گفت: تنها مشکلی که سر راه محصولات سالم تولیدی‌مان وجود دارد، موضوع فروش است به نوعی که مردم، باید اعتماد کنند که این محصول سالم و استاندارد است.

زمانی با اشاره به اینکه مردم در گذشته به این محصولات اعتماد نداشتند و برای خرید آن استقبال خوبی را شاهد نبودیم، اضافه کرد: سال به سال این وضعیت تغییر و روند مناسب‌تری را دارد؛ به نوعی که مردم به این محصولات اعتماد می‌کنند و افرادی نیز که آن‌ها را خریده اند، از خرید خود ابراز رضایت داشته و مجدد برای خرید این محصولات مراجعه می‌کنند.

مدیر گلخانه سبزینه با تاکید بر اینکه علیرغم نظر برخی از مشتریان، قیمت محصول سالم تولیدی ما بالا نیست، یادآور شد: از آن‌جا که تولیدمان مستقیم و به نوعی بومی‌سازی شده است، قیمت محصول تولیدی ما خیلی بالا نیست (نهایتاً ۳۰ درصد بالاتر از میوه‌فروشی‌ها است) و گاهی نیز حتی ارزان‌تر از میوه‌فروشی‌های سطح شهر است.

وی ادامه داد: میزان اشتغال‌زایی مستقیم در واحد تولید، ۱۰ نفر و در واحد توزیع سه نفر است.

زمانی در خصوص برنامه‌های پیش‌روی این گلخانه نیز عنوان کرد: سعی داریم تا محصولات دیگری را به سبد تولیدمان اضافه کنیم و از سویی، از آنجا که وسعت گلخانه ما یک هکتار است، هم اکنون دائماً یک محصول را در طول سال نداریم بدین سان سعی داریم تا تنوع کشت داشته باشیم.

مدیر گلخانه سبزینه در بخش پایانی این گفتگو در پاسخ به اینکه آیا قرار است در مسیر صادرات نیز پیش بروید؟ گفت: هم اکنون بازار داخلی به این محصولات نیاز دارد، به این دلیل فعلا صادرات نخواهیم داشت اما در بلندمدت صادرات را نیز در برنامه داریم.

محصولاتمان را به تهران نیز ارسال می‌کنیم

بهناز زمانی در گفت‌وگو با خبرنگار قلم با بیان اینکه نخستین تولیدکننده صیفی‌کار ارگانیک در همدان هستیم، مطرح کرد: در این زمینه از حشرات شکارگر استفاده می‌کنیم، به نوعی که با رهاسازی آن‌ها دیگر از سموم نامناسب در تولید محصولاتمان استفاده نمی شود.

مدیر فروش محصولات گلخانه ای سبزینه هگمتان با تصریح بر اینکه در این گلخانه درصد حق مجاز آلاینده‌ها مشخص است، گفت: محصولات گلخانه‌ای ما دارای مهر استاندارد هستند.

وی ادامه توضیح داد: کد تاییدیه حفظ نباتات را داریم و نیترات را در حد مجاز در تولید محصولات به کار می‌گیریم.

مدیر فروش محصولات گلخانه‌ای سبزینه هگمتان در پایان صحبت‌های خود با بیان اینکه سموم و نیترات محصولاتمان را مداوم تحت آزمایش قرار می‌دهیم؛ افزود: سه سال است که این روند را شروع کرده‌ایم و پس از گذشت ۷ سال از تولید، محصول و خاکمان ارگانیک خواهد شد.

وی محل استقرار این گلخانه را در همدان، جاده تهران عنوان کرد و گفت: بازار فروشمان همدان است و چند ماهی است که محصولات تولیدی را به تهران نیز می‌فرستیم.

با این تفاسیر، موضوع سلامت و کیفیت محصولات کشاورزی و غذایی، افزایش آگاهی مصرف‌کنندگان و نگرانی از وجود بقایای سموم،آفت‌کش‌ها،کودهای شیمیایی و پیامدها و مشکلات ناشی از آن که محیط زیست و سلامت جامعه را مورد تهدید قرارداده است یکی از چالش‌های اساسی جوامع امروزی است و به راستی قدم نهادن در مسیر تولید محصولاتی سالم و در نهایت، محصولات ارگانیک می‌تواند در کنار تامین امنیت غذایی، تولید غذای سالم را به نحوی در پیش بگیرد که دیگر برای دغدغه‌هایی از جنسِ محصولات کشاورزی هورمونی و یا آغشته به سموم خاص و البته محصولات تراریخته جایی نباشد.

حال که استان همدان در این مسیر، قدم‌های مناسبی برداشته است، جا دارد تا با معرفی هرچه مناسب‌تر این محصولات به مصرف‌کنندگان، این اعتماد را در آن‌ها ایجاد کرد که استاندارد بودن و اخذ گواهی‌های مربوطه توسط این محصولات نشان از سالم بودن آن‌ها دارد و از سویی، نیاز است تا با حمایت‌های هرچه بیشتر و مهیّاسازی زیرساخت‌ها در این جهت، زمینه را برای توسعه چنین گلخانه‌هایی فراهم ساخت. چراکه علاوه بر اشتغال‌زایی، امکان صادرات این محصولات و درآمدزایی را مهیّا می‌کند و از سویی، با توجه به شرایط ویژه شیوع کرونا و تاکید بر استفاده بسته‌بندی‌های بهداشتی و محصولات مناسب، می‌توان در این زمینه نیز دغدغه‌هاونگرانی‌ها را از بین برد.

از پشتوانه‌های قانونی اجرای برنامه تولید سالم در کشور، می‌توان به تکالیف برنامه پنجم توسعه در تحت پوشش قرار‌گرفتن حداقل ۲۵ درصد سطح تولید به محصولات سلامت تا پایان برنامه پنجم و نیز، ماده ۲۹ قانون افزایش بهره­‌وری در بخش کشاورزی، مبنی بر کنترل‌کیفی، بازرسی و صدور گواهی کیفیت برای محصولات کشاورزی و تعریف استانداردها و معیارهای فرآیند تولید تا عرضه اشاره کرد.

با این وجود، حال که در سال جهش تولید هستیم، امید است تا فرایندهای حمایتی و زیرساختی و البته ترویجی (با هدف تولید داوطلبانه این محصولات) در این راستا، در استان همدان و البته غرب کشور به نحوی رونق گیرد تا شاهد جهش تولید در این مسیر نیز باشیم چراکه تولید محصولات سالم یعنی پرورش نسلی سالم و در نهایت، داشتن جامعه‌ای سالم.