تحلیل احتمالی وضعیت منحنی اپیدمی
برای تحلیل احتمالی وضعیت منحنی اپیدمی در هفته گذشته موارد ز یر مدنظر قرار گرفت:
_ در مواردی که هر دو شاخص تغییر روند ابتلا و مرگ در چند روز اخیر روند افزایشی داشت، منحنی اپیدمی احتمالاً روند افزایشی دارد.
_ در مواردی که شاخص تغییر روند ابتلا نزولی ولی شاخص تغییر روند مرگ صعودی بود، احتمالاً اخیراً پیک اپیدمی رد شده است.
_ در مواردی که منحنی اپیدمی تمام می‌شود، وضعیت به حالت ثبات می‌رسد و تغییرات در آن مختصر و نامنظم است. باید توجه داشت هر لحظه این روند مستعد یک پیک دیگر می باشد.
_ در مواردی که هر دو شاخص تغییر روند ابتلا و مرگ در چند روز اخیر روند نزولی داشت، منحنی اپیدمی احتمالاً روند نزولی دارد.
منظور از ناسازگاری داده ها این است که روند داده‌های مرگ و ابتلا از یک الگوی قابل تفسیر پیروی نکرده و تغییرات ناهمگن روند شاخص‌های ابتلا و مرگ دیده می‌شود. در این موارد تحلیل بهتر را در روزها بعد و با داده‌های درست‌تر می‌توان ارائه داد. ناسازگاری در داده‌ها به دلایل مختلفی می‌تواند رخ دهد. از جمله دلایل بروز ناسازگاری می‌توان به ثبت غیردقیق روزانه داده‌ها توسط استانها و وجود خطا هنگام ثبت داده‌ها، وجود ترکیبی از چند الگوی اپیدمی در استان (شروع اپیدمی در نقطه ای از استان و اتمام اپیدمی دیگر در نقطه دیگر)، بیمارپذیری یا بیمار گریزی گسترده در استان و تغییر روند مهاجرت بیماران در طول زمان اشاره کرد.
تقسیم بندی استانها از نظر میزان گزارش
استانها بر اساس میزان بروز در هفته آخر موارد بیماری به سه دسته پرگزارش، با گزارش متوسط و با گزارش پایین تقسیم شدند و روند بیماری در آنها در جدول و نمودارهای مرتبط مورد بررسی قرار گرفت. تحلیل بر اساس این شاخص‌ها، احتمالی بوده و انتظار است تیم کمیته اپیدمیولوژی استانها همراه با سایر شاخص‌ها و تحلیل‌های دقیق‌تر، شواهد بهتری از روند اپیدمی در استانها و دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور ارائه دهند.
تحلیل روند بیماری در هفته منتهی به ۷ آذرمـاه
بنابر اعلام کمیته اپیدمیولوژی وزارت بهداشت، موارد ابتلا و مرگ‌ومیر در کشور بالا است. با این وجود روند بیماری در کشور به ثبات رسیده و تغییرات آن مختصر بوده است. در هشت استان کهگیلویه و بویراحمد، کردستان، آذربایجان غربی، زنجان، آذربایجان شرقی، فارس، مازندران و هرمزگان روند ثبات با تغییرات مختصر و نامنظم وجود داشته است. در استان سیستان و بلوچستان روند ثبات با تغییرات مختصر صعودی و در ۹ استان خراسان شمالی، لرستان، کرمان، البرز، اصفهان، چهارمحال و بختیاری، مرکزی، خوزستان و بوشهر روند ثبات با تغییرات مختصر نزولی مشاهده شد. در پنج استان خراسان جنوبی، اردبیل، تهران، گلستان و قزوین روند صعودی یا شروع پیک جدید مشاهده شد. به نظر می‌رسد استان سمنان اخیراً یک پیک اپیدمی را پشت سر گذاشته است. دو استان یزد و همدان روند نزولی را نشان دادند. در پنج استان ایلام، قم، کرمانشاه، خراسان رضوی و گیلان ناسازگاری داده‌ها اجازه تحلیل درستی از وضعیت اپیدمی را نمی‌دهد. باید مدنظر داشت که یک استان می‌تواند چندین پیک منحنی را تجربه کند. جهت اطلاع از روش کار و اطلاعات بیشتر در مورد روندهای استانی در چند روز اخیر به وبسایت کمیته اپیدمیولوژ ی کووید-۱۹ به آدرس corona.behdasht.gov.ir مراجعه کنید.
بر اساس اعلام کمیته اپیدمیولوژی وزارت بهداشت، تا هفتم آذرماه در جهان ۶۲۰۴۸۵۵۲ نفر به کرونا مبتلا شدند که از این تعداد یک میلیارد و ۴۵۰ میلیون و ۱۴۶ نفر فوت کردند و درصد مرگ و میر و کشندگی بیماری نیز ۲.۳ درصد گزارش شده است. کشورهای آمریکا، هند، برزیل، روسیه و فرانسه در صدر موارد ابتلا به بیماری در جهان هستند و ایران نیز در رتبه پانزدهم ابتلا به کرونا در جهان قرار دارد.
آیا عوامل خطر بیماری‌های غیرواگیر بر بیماری کووید-۱۹ اثر می‌گذارند؟
نتایج بررسی انجام شده در سازمان جهانی بهداشت نشان می‌دهد که افراد در معرض خطر ابتلا به بیمارهای غیرواگیر و یا مبتلا به آن، در معرض خطر بیشتر ابتلا به عوارض شدید مرتبط با کووید-۱۹ و مرگ هستند، هر چند داده‌های محدودی برای تخمین این خطر وجود دارد:
_ مصرف دخانیات: یکی از دلایل اصلی مرگ ومیر زودرس، مصرف دخانیات است که سالانه منجر به مرگ بیش از هشت میلیون نفر در جهان می‌شود. مصرف دخانیات خطر ابتلا به چندین بیماری غیرواگیر را افزایش می‌دهد (مانند بیماری‌های قلبی عروقی، بیماری‌های تنفسی مزمن، دیابت و سرطان). نتایج بررسی سازمان جهانی بهداشت نشان داده است که سیگار کشیدن با شدت بیماری و مرگ در مبتلایان به کووید- ۱۹ در ارتباط مستقیم است و افراد سیگاری در معرض خطر بیشتری برای بستری شدن در بیمارستان به علت ابتلا به کووید-۱۹ هستند. علاوه بر آن، سیگار و سایر اشکال مصرف دخانیات مانند قلیان و سیگار الکترونیکی به دلیل تماس مستقیم دست با دهان، خطر ابتلا به کووید-۱۹ را نیز افزایش می‌دهند.
_ سوء مصرف الکل: استفاده از الکل اثرات منفی بر سلامت جسمی و روانی دارد و یکی از عوامل خطرزا برای بیماری، ناتوانی و مرگ در سطح جهانی است. سوء مصرف الکل و مصرف سایر مواد روانگردان تاثیرات منفی زیادی به همراه دارد که شامل تضعیف عملکرد سیستم ایمنی بدن در مبارزه با کووید-۱۹ نیز است. افراد مبتلا به سوء مصرف الکل ممکن است به دلیل عوامل خطر مرتبط با مصرف الکل مانند اشتراک اشیا (بطریها و لیوان و …) و تجمع در گروه های پرخطر، فقر، بیکاری و … در برابر ابتلا به کووید-۱۹ آسیب پذیرتر باشند.
_ عدم تحرک بدنی: در حالی که فعالیت بدنی منظم به جلوگیری از ابتلا به پرفشاری خون، اضافه وزن و چاقی کمک می‌کند، نقش مهمی نیز در بهبود سلامت روان دارد. عدم تحرک بدنی ممکن است به طور غیرمستقیم بر پیشرفت بیماری کووید-۱۹ تأثیر بگذارد. یک مطالعه گسترده در مورد عوامل خطر رفتاری کووید-۱۹ نشان می‌دهد که عدم تحرک بدنی یک عامل خطر برای بستری شدن در بیمارستان بوده است. علاوه بر آن، عدم تحرک بدنی با چاقی همراه است که یک عامل خطر متابولیکی برای ابتلا به نوع شدید بیماری کووید-۱۹ است. در مقابل، فعالیت بدنی مناسب می‌تواند ایمنی بدن را تحریک کرده و التهاب را کاهش دهد و همچنین دارای مزایای مختلف فیزیولوژیکی و روانی از جمله کاهش استرس و اضطراب باشد.
_ سوء تغذیه و رژیم‌های غذایی ناسالم: در جهان، سوء تغذیه در تمام اشکال آن (از جمله کمبود ریزمغذی ها، اضافه وزن و چاقی) دلیل اصلی بیماری و مرگ و میر ناشی از بیماری‌های غیرواگیر است. اضافه وزن و چاقی از شایع‌ترین بیماری‌های زمینه‌ای در بیماران مبتلا به کووید-۱۹ بستری در بیمارستان است. چاقی علاوه بر افزایش خطر ابتلا به دیابت، عملکرد سیستم ایمنی بدن را در مقابل التهابات مختل می‌کند. چاقی یک عامل خطر برای پذیرش در بخش مراقبت‌های ویژه و مرگ ومیر ناشی از کووید-۱۹ است.
_ عوامل خطر محیطی: قرار گرفتن در معرض آلودگی هوا (به ویژه در مقادیر بالای ذرات معلق) با خطر افزایش ابتلا به سرطان ریه، بیماری انسدادی مزمن ریوی و بیماری‌های قلبی عروقی مرتبط است. هرچند تحقیقات بیشتری در مورد ارتباط بین قرار گرفتن در معرض غلظت‌های بالای آلاینده‌های هوا و تشدید علائم در افراد آلوده به کووید-۱۹، مورد نیاز است، اما از یافته‌های مطالعات قبلی می‌دانیم که ذرات ریز باعث واکنش‌های التهابی و اختلال عملکرد ایمنی (تنفسی)، آسیب به ریه‌ها و قلب می‌شود که ممکن است توانایی سیستم ایمنی افراد در مقالبه با کووید-۱۹ را کاهش دهد.
تجارب موفق کشـورهای جهـان در مقابله با کووید۱۹: ژاپـن
ژاپن کشوری در اقیانوس آرام در شرق آسیا، با مساحت ۳۶۴۵۵۵ کیلومترمربع و جمعیت ۱۲۶۳۲۰۰۰۶ نفر است. هم اکنون در این کشور موارد تجمعی بیماری ۱۳۹۴۹۱ نفر و شمار تجمعی مرگ ۲۰۵۱ نفر گزارش شده است. با توجه به وسعت و جمعیت این کشور شیب منحنی ابتلا نسبت به بسیاری از کشورهای جهان ملایم بوده است. ژاپن در شش ماه اول اپیدمی بیماری را به خوبی تحت کنترل داشت و متوسط موارد روزانه ابتلا زیر ۵۰۰ نفر بود. از اواخر تیر ماه ۱۳۹۹ موارد ابتلا به بیش از ۱۰۰۰ مورد روزانه رسید؛ گرچه این کشور به مدت کمتر از دو ماه توانست به طور نسبی بیماری را تحت کنترل قرار دهد، اما مجدد در نیمه دوم آبان ماه موارد بیماری افزایش یافت؛ به طوریکه موارد جدید روزانه در هفته اخیر به بیش از ۲۰۰۰ نفر رسید.دولت ژاپن از همان ابتدای اپیدمی پیام های روشنی برای شهروندان درخصوص اجتناب از حضور در مکان‌های بسته، مکان‌های شلوغ و تماس نزدیک با افراد داشت. این کشور همچنین با استفاده از یک نظام جامع خدمات سلامت در سطح مناطق، ظرفیت انجام آزمایش‌های تشخیصی و ملاحظات بهداشت عمومی را گسترش داد. در مجموع فرهنگ بالا، رفتار و عملکرد صحیح مردم در رعایت پروتکل ها و مجموع اقدامات ذکر شده مانع از تعطیلی و اعمال محدودیت‌های شدید در این کشور شد.
