جزئیات طرح بدلِ فیلترینگ برای اینستاگرام

گروه جامعه:   از زمانی که فیلترینگ تلگرام با وجود مخالفت‌های دولت با حکم قضایی کلید خورد، تلاش برای بستن اینستاگرام به‌عنوان تنها شبکه اجتماعی جهانی و مشهور باز مانده در کشور هم شروع شد.اکنون به‌نظر می‌رسد به‌ویژه با نزدیک شدن به انتخابات۱۴۰۰ فشارها برای فیلترینگ اینستاگرام البته با روش‌های کم‌هزینه‌تر بیشتر شده است. این تلاش‌ها به قدری جدی است که چندی پیش با منتشر شدن فیلم نوجوانی در اینستاگرام وزیر ارتباطات از تلاش اتاق فکری برای افزایش فشارها برای فیلترینگ این شبکه اجتماعی خبر داد.به تازگی یک کانال تلگرامی نزدیک به محافل خاص، با انتشار خبری مدعی شده است که به بهانه انتشار لایو نوجوان ۱۴ساله، به‌زودی لایو اینستاگرام مسدود خواهد شد.به‌نظر می‌رسد به جای فیلترینگ اکنون روش‌های دیگری در این رابطه مدنظر قرار گرفته است.به تازگی مجتبی رضاخواه، نماینده تهران  اعلام کرده که باید در کشور پهنای باند برای شبکه‌های اجتماعی خارجی محدود شود.او گفت: اگر قرار است ما قبل از اینکه شبکه ملی اطلاعات راه بیفتد اقدام جدی انجام دهیم، لازمه‌اش این است که پهنای باند را برای شبکه‌های اجتماعی خارجی محدود کنیم که متأسفانه این اراده تا به حال وجود نداشته است. از آنجایی که هیچ شبکه اجتماعی خارجی و پرکاربردی به جز اینستاگرام در کشور از تیغ فیلترینگ جان سالم به در نبرده، می‌توان فهمید همه بحث‌های کنونی درباره اینستاگرام است. هرچند واتساپ هم پیام‌رسانی است که گروهی از نمایندگان آن را جزو شبکه‌های اجتماعی به‌حساب می‌آورند.هم‌اکنون تخمین زده می‌شود حداقل ۲۵ میلیون ایرانی عضو اینستاگرام هستند و این شبکه مورد استفاده بسیاری از کسب و کارهای کوچک ازجمله در دوران کرونا بوده است.به تازگی محمدصالح جوکار، نماینده یزد هم در این رابطه گفته است: اینکه تلگرام فیلتر می‌شود و اینستاگرام باز می‌ماند کاملا اشتباه است. این چه نوع فیلتری است که یکی باز و دیگری بسته باشد.

استفاده از نام مستعار
به‌نظر می‌رسد نارضایتی مردم از کیفیت اینترنت و بسته بودن اکثر سرویس‌های مورد نیازشان آن‌قدر جدی بوده است که بسیاری گزینه فیلترینگ مطلق را روی میز ندارند و به‌دنبال راه‌حل‌های جایگزین رفته‌اند. کاهش پهنای باند شبکه‌های اجتماعی خارجی در این راستا بدل و مشابه فیلترینگ به‌حساب می‌آید و در واقع باعث می‌شود که سرعت دسترسی مردم به این پلتفرم‌ها آن‌قدر کند شود که به عقیده آنها مردم قید استفاده از پلتفرم خارجی را بزنند.محمد مهاجری، فعال سیاسی اصولگرا در توییتر خود در این رابطه نوشت: محدودکردن پهنای باند، اسم مستعار فیلترینگ است. فیلترکردن شرفتمندانه‌تر است از اینکه با کندشدن شدید سرعت، مردم را عصبانی و فحاش بار بیاورید.در مقاطع مختلف طی سال‌های اخیر گروهی تلاش کرده‌اند که توپ فیلترینگ اینستاگرام را در زمین وزارت ارتباطات بیندازند. این مسئله این‌قدر جدی است که بارها وزیر ارتباطات در برنامه‌های مختلف ازجمله تلویزیون مجبور شده توضیح دهد که فیلترینگ در کشور مثل قضیه تلگرام یا با حکم قضایی یا با تصمیم کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه صورت می‌گیرد. او چندی پیش هم در یک مصاحبه گفت: اینکه بعضی‌ها در کشور دلشان می‌خواهد و اعتقاد راسخ به بسته شدن همه شبکه‌های اجتماعی دارند یک واقعیت است که نمی‌توان انکار کرد. او که بارها از فیلترینگ تلگرام هم انتقاد کرده،اخیرا هم گفته بود: وقتی یک پلتفرم که مورد استفاده حجم عظیمی از مردم است را به‌خاطر یک مشکل ببندید طبیعی است که مردم با این حکم مقابله می‌کنند و به‌دنبال استفاده از فیلترشکن می‌روند. با این کار باعث می‌شویم مقررات درست در این زمینه هم زیر پا گذاشته شود.

تلاش ناکام برای فیلترینگ پنهان
پیش از این راهکار بدل دیگری برای فیلترینگ صورت گرفته بود که با پافشاری وزارت ارتباطات و رسیدن مسئله به سطح ارشد مقامات منتفی شد. هرچند ۲اپراتور مسلط کشور چند‌ماه قبل طی کاری که وزیر ارتباطات از آن به نام «تبانی» یاد کرد بسته‌های اینترنت را به‌شدت گران کردند اما با پیگیری حدود یک ماهه وزارت ارتباطات سرانجام قیمت اینترنت کاهش پیدا کرد و بسته‌های به‌صرفه و بلند‌مدت قابل خریداری شدند.مدت کوتاهی بعد مقام‌های جناحی خاص اما به تلاش دولت برای کاهش قیمت اینترنت موبایل اعتراض و انتقاد داشتند! افراد این جناح اکنون در مصاحبه‌های خود می‌گویند که تلاش شد که به نفع پلتفرم‌های خارجی قیمت اینترنت گران شود اما دولت قاطع جلوی این ماجرا ایستاد و نگذاشت.آنچه از میان این کلمات مشخص می‌شود این است که گران‌کردن بسته‌های اینترنت در تابستان امسال از سوی اپراتورهای اصلی نه به‌خاطر مسائل مالی بلکه به‌خاطر تلاش برای یک فیلترینگ پنهان با سخت کردن دسترسی به اینترنت با تحت فشار قرار دادن اقتصاد مردم بوده است. پیش از این مقام‌های وزارت ارتباطات هم اعلام کرده بودند که یکی از ادعاهای اپراتورها برای گران کردن ناگهانی و عجیب اینترنت موبایل حمایت از تولید محتوا و ترافیک داخلی است. رئیس سازمان تنظیم مقررات در این رابطه گفته بود: اینکه اپراتورها تصور می‌کنند با گران کردن ترافیک بین‌الملل، مردم به سمت استفاده از ترافیک داخلی می‌روند اشتباه محض است، کما اینکه قبلا در مورد ارزش‌افزوده آن را تجربه کرده‌ایم و نتیجه‌ای هم در برنداشت.