گروه بین الملل: مدیرکل پیشین وزارت خارجه در امور خاورمیانه با بررسی شرایط منطقه تاکید کرد که مناقشههای ایران با کشورهای اروپایی، آمریکا و عربستان به نفع اسرائیل و کشورهای کوچک دیگر منطقه خواهد بود.
قاسم محبعلی درباره تغییر شرایط منطقه با آمدن رئیس جمهور جدید ایالات متحده آمریکا، اظهار داشت: با توجه به اینکه تغییراتی در آمریکا در حال اتفاق افتادن است، شرایط منطقه نیز در حال دگرگونی است و احتمال تغییرات سیاست در قبال عربستان سعودی و احتمالاً ایران با توجه به اینکه احتمال بازگشت آمریکا به برجام وجود دارد؛ بنابراین کشورهای عربی سعی میکنند خودشان را با شرایط جدید وفق دهند و هزینهای را متقبل نشوند.
وی با بیان اینکه یکی از مسائل منطقهای، وضعیت رابطه ایران با عربستان، امارات و بحرین است، بیان کرد: به نظر میرسد با شرایط فعلی که توافقی بین قطر و عربستان برقرار و روابط دو کشور احیا شده و حصر قطر پایان یافته است، احتمال اینکه شورای همکاری خلیج فارس احیا شود وجود دارد. در همین رابطه قطر میتواند به بهبود رابطه عربستان و ایران کمک کند، اگرچه باید پذیرفت نیاز قطر به ایران به شدت سابق نیست و در محاصره عربستان و سایر همسایگان عرب خودش در خلیجفارس قرار ندارد.
مدیر کل پیشین خاورمیانه وزارت خارجه گفت: اما مسئلهای که وجود دارد این است که باید بپذیریم اگر ایران و عربستان به صورت مستقیم با یکدیگر گفتوگو نکنند، عربستان اجازه نمیدهد کشور دیگری به عنوان میانجی بین ایران و عربستان قرار بگیرد به ویژه کشورهایی که عضو شورای همکاری خلیج فارس باشند.وی درباره موضع گیری تند عربستان در نشست اخیر شورای همکاری خلیج فارس علیه جمهوری اسلامی و شرایط تغییر مواضع آنها نسبت به ایران، تاکید کرد: این بستگی به این دارد که مناسبات ایران و آمریکا چقدر بهبود پیدا کرده یا تیرهتر شود. اگر مناسبات ایران و آمریکا بهبود پیدا کند عربستان ناچار است که مناسبات خودش با ایران را از حالت تشنج خارج و تلطیف کند، اما اگر این اتفاق نیفتد عربستانیها سعی میکنند مناسباتشان با ایران را به همین شکل همچنان حفظ کرده و فشار بر ایران را ادامه دهند و با توجه به فشار آمریکا سعی میکنند تغییرات جدیدی در سیاست ایران در قبال عربستان و خاورمیانه به وجود بیاورند.
وی درباره رابطه دیگر کشورهای خاورمیانه از جمله ترکیه و امارات با ایران، یادآور شد: هر کدام از کشورها به فکر منافع خودشان هستند. هر چه شکاف بین ایران_عربستان و ایران-آمریکا بیشتر شود، ترکیه از آن سود می برد. چون موقعیت ترکیه در منطقه بهبود پیدا میکند و هم از ایران و هم از عربستان امتیاز میگیرد. از سویی اسرائیل نیز به شدت علاقمند است که مناسبات ایران با آمریکا و حتی کشورهای عربی بحرانیتر شود.محبعلی گفت: کشورهای کوچکتر مثل امارات نیز با توجه به اینکه در سیاستهای خودش ادعاهایی درباره تمامیت ارضی ایران دارد، متمایل است که فشار آمریکا به ایران افزایش پیدا کند و در این فشارها امتیازهایی از ایران بگیرند. همه این مسائل به ایران بستگی دارد که چگونه رابطه و سیاست همه جانبه و چند وجهی خودش را دنبال کند و اجازه ندهد کشورهای دیگر از شکافهای بین ایران و قدرتهای بزرگ از جمله بین ایران و اروپا، سوء استفاده و منافع خودشان را دنبال کنند.وی در پایان گفت: در مورد مصر نیز همینگونه است تا وقتی که ایران مناسباتش به ویژه با عربستان بهبود پیدا نکند، با توجه به نیازی که مصر از لحاظ مالی به کشورهای عربی دارد نمیتواند روابطش با ایران را گسترش دهد.
قاسم محبعلی درباره تغییر شرایط منطقه با آمدن رئیس جمهور جدید ایالات متحده آمریکا، اظهار داشت: با توجه به اینکه تغییراتی در آمریکا در حال اتفاق افتادن است، شرایط منطقه نیز در حال دگرگونی است و احتمال تغییرات سیاست در قبال عربستان سعودی و احتمالاً ایران با توجه به اینکه احتمال بازگشت آمریکا به برجام وجود دارد؛ بنابراین کشورهای عربی سعی میکنند خودشان را با شرایط جدید وفق دهند و هزینهای را متقبل نشوند.
وی با بیان اینکه یکی از مسائل منطقهای، وضعیت رابطه ایران با عربستان، امارات و بحرین است، بیان کرد: به نظر میرسد با شرایط فعلی که توافقی بین قطر و عربستان برقرار و روابط دو کشور احیا شده و حصر قطر پایان یافته است، احتمال اینکه شورای همکاری خلیج فارس احیا شود وجود دارد. در همین رابطه قطر میتواند به بهبود رابطه عربستان و ایران کمک کند، اگرچه باید پذیرفت نیاز قطر به ایران به شدت سابق نیست و در محاصره عربستان و سایر همسایگان عرب خودش در خلیجفارس قرار ندارد.
مدیر کل پیشین خاورمیانه وزارت خارجه گفت: اما مسئلهای که وجود دارد این است که باید بپذیریم اگر ایران و عربستان به صورت مستقیم با یکدیگر گفتوگو نکنند، عربستان اجازه نمیدهد کشور دیگری به عنوان میانجی بین ایران و عربستان قرار بگیرد به ویژه کشورهایی که عضو شورای همکاری خلیج فارس باشند.وی درباره موضع گیری تند عربستان در نشست اخیر شورای همکاری خلیج فارس علیه جمهوری اسلامی و شرایط تغییر مواضع آنها نسبت به ایران، تاکید کرد: این بستگی به این دارد که مناسبات ایران و آمریکا چقدر بهبود پیدا کرده یا تیرهتر شود. اگر مناسبات ایران و آمریکا بهبود پیدا کند عربستان ناچار است که مناسبات خودش با ایران را از حالت تشنج خارج و تلطیف کند، اما اگر این اتفاق نیفتد عربستانیها سعی میکنند مناسباتشان با ایران را به همین شکل همچنان حفظ کرده و فشار بر ایران را ادامه دهند و با توجه به فشار آمریکا سعی میکنند تغییرات جدیدی در سیاست ایران در قبال عربستان و خاورمیانه به وجود بیاورند.
وی درباره رابطه دیگر کشورهای خاورمیانه از جمله ترکیه و امارات با ایران، یادآور شد: هر کدام از کشورها به فکر منافع خودشان هستند. هر چه شکاف بین ایران_عربستان و ایران-آمریکا بیشتر شود، ترکیه از آن سود می برد. چون موقعیت ترکیه در منطقه بهبود پیدا میکند و هم از ایران و هم از عربستان امتیاز میگیرد. از سویی اسرائیل نیز به شدت علاقمند است که مناسبات ایران با آمریکا و حتی کشورهای عربی بحرانیتر شود.محبعلی گفت: کشورهای کوچکتر مثل امارات نیز با توجه به اینکه در سیاستهای خودش ادعاهایی درباره تمامیت ارضی ایران دارد، متمایل است که فشار آمریکا به ایران افزایش پیدا کند و در این فشارها امتیازهایی از ایران بگیرند. همه این مسائل به ایران بستگی دارد که چگونه رابطه و سیاست همه جانبه و چند وجهی خودش را دنبال کند و اجازه ندهد کشورهای دیگر از شکافهای بین ایران و قدرتهای بزرگ از جمله بین ایران و اروپا، سوء استفاده و منافع خودشان را دنبال کنند.وی در پایان گفت: در مورد مصر نیز همینگونه است تا وقتی که ایران مناسباتش به ویژه با عربستان بهبود پیدا نکند، با توجه به نیازی که مصر از لحاظ مالی به کشورهای عربی دارد نمیتواند روابطش با ایران را گسترش دهد.