«می گویند گنجشکی بر شاخه درخت تنومندی نشسته بود و هنگامی که خواست برود به درخت گفت:«درخت جان، محکم باش که می‌خواهم بلند شوم، مبادا بلرزی!» درخت هم با آرامش به گنجشک گفت: «گنجشک جان، من نفهمیدم که تو کی آمدی که حالا می‌خواهی بروی!»این روایت چند کشور کوچک و کم‌اثری همچون بحرین، سودان، امارات و جیبوتی است که دیروز اعلام کردند روابط خود را با ایران قطع کرده‌اند. اما به راستی تاثیرگذاری این چهار کشور که بهتر است از آنها به عنوان «کشورچه» یاد شود چه میزان است که تصور می‌کنند با قطع روابطشان با ایران ضرری متوجه کشورمان خواهند کرد. با توجه به اینکه این کشورهای کوچک پس از تنش در روابط ایران و عربستان چنین تصمیمی را گرفتند، باید به این مساله دقت داشت که آنها از عربستان تبعیت می‌کنند و وامدار ثروت این کشور هستند بنابراین استقلال و تصمیم گیری از خود ندارند به همین دلیل چنین اقداماتی را انجام می‌دهند. از سوی دیگر با عنایت به تحولات داخلی عربستان، این کشور انتظار داشت که بعد از اعدام شیخ نمر و همفکرانش، کشورهای اسلامی و مجامع بین المللی و اسلامی عکس‌العمل نشان دهند، به همین دلیل پیش‌بینی سلسله اقداماتی برای قطع روابط زنجیره‌ای را از قبل کرده‌بود تا با متهم کردن ایران مانع واکنش‌های تند مجامع بین‌المللی و اسلامی شود. در مقابل این برنامه‌ریزی برای قطع ارتباط کشورهای کم‌ارزش با ایران اما مسئولان کشورمان بارها اعلام کرده‌اند که خواهان قطع رابطه با هیچ کشوری نیستتند و جز رژیم صهیونیستی که آن را مشروع نمی‌دانند، خواهان روابط مسالمت‌آمیز و مناسبات خوب با تمام کشورهای دنیا به ویژه کشورهای عربی، اسلامی و منطقه‌ای هستند. به هر حال برخی کشوها که در تمام ایام سال در پی یافتن بهانه برای هجمه به ایران هستند، از آنچه شنبه شب مقابل سفارت عربستان در تهران و مشهد رخ داد بهره‌برداری کردند مثلا روز گذشته خبرگزاری‌های عربی اعلام کردند، اتحادیه عرب و کشورهای قطر، کویت و مصر، هر یک با انتشار پیامی جداگانه، حمله به سفارت عربستان را محکوم کردند. وزارت خارجه امارات نیز محمدرضا فیاض، سفیر ایران را احضار و یادداشت اعتراض‌آمیز دولت این کشور را تقدیم وی کرد. وزارت خارجه امارات مدعی دخالت تهران در امور حاکمیتی عربستان و تعرض به سفارتخانه و کنسولگری سعودی در شهرهای تهران و مشهد شده است. در این میان واکنش کویت جالب است که اتهاماتی را متوجه ایران کرد. معاون ریاست مجلس امت کویت (پارلمان) مدعی شد: «دستگاه‌های خاص این افراد را برای تظاهرات در مقابل سفارت عربستان تحریک کرده بودند.» منابع خبری همچنین مدعی شدند: دیپلمات‌های عربستان سعودی خاک ایران را ترک و وارد امارات شدند. برخی سایت‌های خبری نیز به نقل از العربیه مطرح کردند: در پی قطع روابط دیپلماتیک عربستان با ایران، اعضای هیات دیپلماتیک سعودی پس از خروج از ایران، وارد امارات شدند تا از آنجا عازم عربستان شوند.
تاکید ایران بر امنیت در کشور
در حالی که ایران تاکید کرده است، «حفاظت از جان و مال همه کسانی که در خاک جمهوری اسلامی هستند علاوه بر یک تکلیف قانونی یک امر شرعی است و در مورد نمایندگی‌های سیاسی کشورهای دیگر در تهران نیز بنابر تکلیف قانونی و آموزش‌های شرعی ما آمادگی کامل برای تامین امنیت آنها را داریم و آنچه که برای سفارت عربستان در تهران رخ داد نباید برای سایر نمایندگی‌های خارجی در ایران دغدغه و نگرانی ایجاد کند.» وزیر خارجه عربستان و رئیس اداره رسانه‌ای این کشور به طور مشترک در یک کنفرانس خبری در مورد خسارت به سفارت عربستان و کنسولگری این کشور در ایران موضع گرفتند. پس از ان نیز وزارت خارجه عربستان سعودی با احضار سفیر ایران در ریاض دستور اخراج او و هیات دیپلماتیک همراهش را به وی ابلاغ کرد. وزارت خارجه عربستان همچنین اعلام کرد که به شورای امنیت سازمان ملل و چند سازمان منطقه‌ای در رابطه با ماجرای تعرض به سفارتش در تهران گزارش داده است. حسین جابر انصاری سخنگوی وزارت‌خارجه کشورمان تاکید کرد: عربستان سعودی نه تنها منافعش بلکه حیاتش را در ادامه تنش و درگیری می‌داند. عربستان سعودی سعی می‌کند مجموعه مشکلات داخلی‌اش را هم از طریق فرافکنی و صادر کردن آن به خارج از عربستان حل کند.
واکنش مسولان ایرانی به قطع ارتباط با ایران
آیت‌ا… صادق آملی‌لاریجانی، رئیس قوه‌قضائیه نیز با محکومیت جنایات متعدد آل‌سعود در منطقه، رفتار حکام این کشور را جنون‌آمیز دانست و گفت: عربستان صحبت از قطع ارتباط سیاسی با ایران می‌کند، این در حالی است که جمهوری اسلامی ایران هیچ نیازی به سعودی‌ها و اربابان‌شان نداشته و قطع این ارتباط به هیچ وجه برای ما مشکل‌آفرین نخواهد بود. علی لاریجانی رئیس مجلس هم گفت: اقدام امروز دولت سعودی در قطع روابط با ایران، کار و سیاست اشتباهی است زیرا شاید یک عده دست به کاری بزنند اما این مساله دلیل مناسبی برای قطع روابط نیست، به طوری که در چند سال اخیر در کشورهای اروپایی چندین‌بار به سفارت ایران حمله کردند، اما ما هیچ اقدامی برای قطع روابط نکردیم. همچنین اسحاق جهانگیری معاون‌اول رئیس‌‌جمهوری کشورمان در واکنش به اقدام عربستان در قطع روابط دیپلماتیک با ایران با بیان اینکه این عربستان است که از قطع رابطه با ایران ضرر می‌کند، خطاب به سران سعودی خاطرنشان کرد: از کارهای عجولانه و بی‌منطق دست بردارید. عربستان سعودی پیش از این نیز با خطای راهبردی و اتخاذ رویکردهای شتابزده و نسنجیده ناامنی‌ها در منطقه را تشدید کرد، باعث رشد تروریسم و افراط گرایی شد، با توطئه کاهش قیمت نفت به مردم کشورش و کشورهای مسلمان منطقه آسیب رساند.
هشدار اتحادیه اروپا به عربستان
آمریکا در واکنش به اقدام عربستان جهت قطع روابط دیپلماتیک با ایران، تعامل کشورهای منطقه با یکدیگر را خواستار شد. وزیر خارجه آمریکا نیز در تماس تلفنی با محمدجواد ظریف در این زمینه با وی گفتوگو کرد. همچنین سباستین کورتز وزیر خارجه اتریش با انتشار پیامی در صفحه توییتر خود، ضمن اعلام گفت‌وگویش با همتایان ایرانی و عربستانی گفت که در این رایزنی‌ها بر اهمیت حفظ خویشتنداری و گفتوگو میان ایران و عربستان تاکید کرد. فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز در تماس تلفنی با وزیر خارجه عربستان درباره ماجرای تعرض به سفارت این کشور در تهران گفتوگو کرد. وزارت خارجه روسیه هم از تنش در روابط میان ایران و عربستان ابراز تاسف کرد و یک دیپلمات ارشد روس اعلام کرده است مسکو حاضر است برای از بین بردن اختلافات میان عربستان و ایران پادرمیانی کند. لو فول، سخنگوی دولت فرانسه روز دوشنبه در اولین نشست کابینه این کشور با اشاره به تنش‌های ایجاد شده در روابط تهران و ریاض کاهش این اختلافات را خواستار شد. همچنین استفان سیبرت سخنگوی دولت آلمان روز دوشنبه در واکنش به اقدام عربستان برای قطع روابط دیپلماتیکش با ایران، از سرگیری روابط میان دو کشور را خواستار شد. مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در تماس تلفنی با وزیر خارجه عربستان نیز درباره ماجرای تعرض به سفارت این کشور در تهران گفتوگو کرد. اتحادیه اروپا با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد: فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا عصر روز یکشنبه در تماس تلفنی با عادل الجبیر وزیر امور خارجه عربستان گفتوگو کرده که ماجرای تعرض به سفارت ریاض به تهران یکی از موضوعات مورد بحث آنها بوده است. موگرینی در ادامه این گفتوگو ضمن محکوم کردن اعدام دسته جمعی ۴۷تن در عربستان ابراز نگرانی کرده است که این گونه اقدامات می‌تواند به افزایش تنش و خشونت در جهان اسلام منجر شود. وی از وزیر امور خارجه عربستان خواست تا از هر اقدامی که آتش خشونت در منطقه و حتی فراتر از آن را شعله‌ور می‌کند پرهیز نماید. موگرینی تاکید کرد که قدرت‌های منطقه باید در چنین برهه حساسی مسئولانه عمل کنند. وزیر خارجه پیشین سوئد با انتقاد از قطع روابط عربستان با ایران گفت که این اقدام تنش‌ها را در منطقه افزایش می‌دهد.
تجمع دانشجویان در میدان امام حسین(ع)
گفتنی است روز گذشته تعدادی از دانشجویان کشور با تجمع در میدان امام حسین(ع) به اعدام شیخ نمر اعتراض کردند. حجت‌الاسلام علیرضا پناهیان در واکنش به اعدام شیخ النمر، طی سخنانی با بیان اینکه یقینا خون شیخ نمر پایه‌های سست حکومت دیکتاتوری آل سعود را سست‌تر خواهد کرد و منجر به سقوط این حکومت خواهد شد اظهار کرد: امیدواریم حج سال آینده را بدون حضور آل‌سعود در مکه برگزار کنیم.
آثار تنش ایران و عربستان
یکی از موضوعات نگران کننده در این میان آثار تنش دو کشور ایران و عربستان به‌عنوان اصلی‌ترین اعضای اوپک بر قیمت نفت است. دیروز اعلام شد بهای نفت در بازار‌های جهانی در اولین روز معاملات سال ۲۰۱۶ در پی تنش در روابط بین ایران و عربستان افزایش یافت. رویترز، در پی تنش در روابط بین ایران و عربستان که نگرانی‌ها را درباره اختلالات احتمالی در عرضه نفت افزایش داده قیمت طلای سیاه در بازار‌های جهانی در معاملات روز دوشنبه افزایش یافت. اگرچه آمار ضعیف تولید در آسیا مانع از افزایش شدید قیمت‌ها شد. از سوی دیگر دیروز سخنگوی کمیسیون قضائی و حقوقی مجلس گفت که توقف اعزام به حج تمتع از تبعات قطع روابط دیپلماتیک عربستان با ایران خواهد بود. عربستان سالانه درآمد زیادی از حضور زائران ایرانی داشت. در حالی که عربستان روابط دیپلماتیک خود را با ایران قطع کرده و این امر شاید روی روابط اقتصادی دو کشور نیز تاثیرگذار باشد، نگاهی به آمار تجارت دو کشور نشان می‌دهد که عربستان با این کار در طولانی مدت بیش از ایران متضرر می‌شود.
تظاهرات ضد سعودی در عراق
صدها تن از حامیان جریان صدر عراق نیز دیروز در منطقه الخضراء در مرکز بغداد برای بسته شدن سفارت عربستان و اخراج سفیر این کشور از عراق تظاهرات کردند. ظرف چند روز قبل سفارت عربستان بعد از ۲۵سال در عراق مجددا افتتاح شد. همزمان، صدها تن از حامیان جریان صدر نیز در مرکز استان کربلا برای محکوم کردن اعدام شیخ نمر تظاهرات کردند. آنها همچنین خواهان قصاص عادلانه زندانیان عربستانی در زندان‌های عراق و قطع روابط با عربستان شدند. از سوی دیگر، شبکه سومریه‌نیوز عراق گزارش داد علمای دین در نجف نیز صبح دیروز تظاهرات کرده و خواهان تحریم کالاهای عربستانی شدند./آرمان
