اردیبهشت سال جاری بود که آزادسازی سهام عدالت اجرایی شد و مشمولان میتوانستند یکی از دو روش مستقیم یا غیرمستقیم را برای مدیریت سهام خود انتخاب کنند. بر این اساس از میان حدود ۴۹ میلیون سهام دار، تنها ۱۹ میلیون نفر روش مستقیم را انتخاب کردند و حدود ۳۰ میلیون نفر دیگر روش غیرمستقیم را برگزیدند تا سهام دار شرکت های سرمایه گذاری استانی باشند. این درحالی است که شاید کمتر از نیمی از این ۳۰ میلیون نفر درمورد تاریخچه شکل گیری و نحوه فعالیت این شرکت ها و تاثیر عملکرد آن ها بر سرمایه خود با خبر باشند.
سابقه تشکیل شرکت های سرمایه گذاری استانی به سال های ۱۳۸۴ و ۱۳۸۵ برمیگردد، زمانی که نام نویسی برای سهام عدالت کلید خورد و این شرکت ها شکل گرفتند تا مسئول ثبت نام واجدین باشند. درواقع مهم ترین وظیفه این شرکت ها ثبت نام مردم برای سهام عدالت بوده است و شرکت های تعاونی سهام عدالت شهرستان و استان مسئول ثبت نام، جمع آوری و ارسال مدارک برای سازمان خصوصی سازی بودند.
با گذشت سال ها و اتمام فرایند ثبت نام و اینترنتی شدن رسیدگی به امور مشمولان سهام عدالت، این شرکت ها فعالیتی برای انجام نداشتند اما همواره درخواست هایی مبنی بر استخدام، دریافت بیمه و مستمری و… را از سازمان خصوصی سازی مطالبه میکردند. طی این سال ها چالش هایی از این قبیل بین سازمان خصوصی سازی و این شرکت ها که عمدتا خانوادگی بودند وجود داشت. در نهایت شرکت های شهرستانی منحل شدند اما شرکت های استانی ها باقی ماندند و قرار شد مشمولانی که روش غیرمستقیم را انتخاب کرده اند سهام دار این شرکت ها شوند. درحال حاضر میزان سرمایه این شرکت ها به تناسب تعداد افرادی که در هر استان سهام عدالت دارند متفاوت است اما میتوان گفت هرکدام از این شرکت ها سرمایه هنگفتی در اختیار دارند.
از انجایی که این شرکت ها از ابتدا برنامه و متولی مشخصی نداشتند و عمدتا خانوادگی بودند، در انتخاب اعضای هیات مدیره آن‌ها آنطور که باید و شاید حساسیت به خرج داده نشد و حالا و به جایی رسیده ایم که شرکت های سرمایه گذاری استانی میخواهند از سهام افراد به عنوان سرمایه استفاده کنند. درحالی که ممکن است شایستگی لازم برای هدایت این سرمایه را نداشته باشند. این درحالی است که سهام عدالت متعلق به مردم است و احتمالا بسیاری از افرادی که روش غیرمستقیم را انتخاب کرده اند از ارزش سهام و دارایی خود و اهمیت چگونگی مدیریت آن آگاه نیستند.
این درحالی است که بازار سرمایه طی این سال ها روندی رو به رشد داشته و پرتفوی سهام عدالت از ارزشمندترین سهم ها تشکیل شده است. بنابراین این شرکت ها باید سرمایه را به سمت پروژه های استانی هدایت کنند تا سهام داران از منافع آن بهره مند شوند. چه بسا که با مدیریت صحیح میزان سرمایه در سال آینده چند برابر و با مدیریت نادرست میزان سرمایه به نصف برسد.
بنابراین باید بر این نکته تاکید کرد که بهترین راه برای سهیم شدن در سرنوشت هیات مدیره شرکت های سرمایه گذاری استانی برای مشمولان سهام عدالت، سجامی شدن و شرکت در مجامع الکترونیکی شرکت ها که برای انتخاب اعضای هیات مدیره انتخاب میشود است. تنها از این طریق است که مشمولان میتوانند در اینده سرمایه خود نقش ایفا کنند و سرنوشت سرمایه خود را تعیین کنند.
