گروه فرهنگی: ویترین مجازی ITB برلین امسال بدون سوغات و صنایع دستی بود. هنرمندی از ایران می‌گوید: اگرچه رویکرد و تاکید این نمایشگاه بر گردشگری است اما این یک نقطه ضعف برای نمایشگاه مهم آلمان به شمار می‌آید که امسال صنایع دستی و سوغات را فراموش کرده بود. نمایشگاه گردشگری آلمان که بیشتر به بورس گردشگری شباهت دارد، از روز سه‌شنبه ۱۹ اسفندماه کار خود را آغاز کرد، نمایشگاهی که به خاطر کووید-۱۹ پس از یک سال وقفه، این بار مجازی برگزار شد. روزنامه فرانکفورتر آلمان درباره این نمایشگاه نوشته بود امسال ۱۰ هزار غرفه از حدود ۱۹۰ کشور در ITB حضور دارند که ایران نیز با یک سالن اختصاصی امیدوار است به‌زودی به روزهای پررونق گردشگری برگردد.
اما تفاوت حضور امسال ایران اختصاص بخشی ویژه به صنایع دستی، سوغات و هنر ایرانی بود. با این وجود مهرنوش زنگنه، تنها هنرمند ایرانی حاضر در ITB برلین، غفلت این نمایشگاه نسبت به سوغات و صنایع دستی را یک نقطه ضعف می‌داند و به ایسنا می‌گوید: اگرچه رویکرد نمایشگاه ITB برلین گردشگری و سفر است، اما این سوال مطرح است که چرا با وجود اختصاص بخشی از فضای فیزیکی این نمایشگاه در سال‌های گذشته به صنایع دستی و سوغات، اما در نمایشگاه مجازی از آن غفلت شده است!؟زنگنه که پیش‌تر سابقه حضور در نشست گردشگری ایران و چین در سال ۲۰۱۹ را داشته و در نمایشگاه‌های بین‌المللی صنایع دستی دیگری نیز شرکت کرده است، ارائه صنایع دستی در کنار محصولات گردشگری را تکمیل‌کننده محتوای هر دو بخش می‌داند و ادامه می‌دهد: با علم به شرایط مجازی نمایشگاه امسال آلمان، اما به نتیجه آن امیدوارم. به هر حال گوشه‌ای از هنر و صنایع دستی ایران معرفی و شناخته می‌شود.
او می‌گوید: حضور هنرمندان در نمایشگاه‌های بین‌المللی دست واسطه و دلال را کوتاه می‌کند. اطلاع دارم که برخی از آثار ما هنرمندان توسط دلال‌ها در بازارهای بین‌المللی عرضه می‌شود، اما بدون امضا و نشانی. حتی کسی از وجود ما خبر ندارد و شناخته نمی‌شویم و هیچ ارتباطی با مشتری و اطلاعی از سلیقه و نیاز او نداریم. مزیت حضور در نمایشگاه‌های بین‌المللی- فرقی نمی‌کند در کنار گردشگری و یا مستقل – به هر حال به شناخته‌تر شدن هنرمند و آثار ایرانی کمک می‌کند.
زنگنه معتقد است: حضور در نمایشگاه‌های بین‌المللی مثل آلمان که امسال مجازی برگزار شد، حتی اگر سود و صرفه اقتصادی برای صنایع دستی نداشته باشد، ولی به لحاظ این‌که برند و هنرمند معرفی می‌شود، اتفاق خوبی است و در صورت استمرار این حرکت، حتما در آینده جایگاه خود را پیدا می‌کند و نتیجه‌های بهتری برای بازار صنایع دستی ایران به‌دست می‌آورد.سروناز صالحیان، نماینده یکی از آژانس‌های گردشگری که در غرفه مجازی صنایع دستی ایران (در بخش جامعه تورگردانان ایران) حضور داشت نیز درباره فضای نمایشگاه امسال به ایسنا می‌گوید: امسال شرکت‌کننده‌ای از صنایع دستی حضور نداشت و شاید ایران تنها کشوری بود که در این بخش محتوای قابل دفاع و خوبی را تولید و عرضه کرد. بیشتر افراد حاضر در ITB که شاید مرتبط با این حوزه باشند، هنرمند، معمار و یا موزه‌دار بودند. با توجه به این شرایط انتظار بازدهی زودهنگام نمی‌توان داشت و باید منتظر آینده بود و رایزنی‌ها و بازاریابی‌ها را ادامه داد.
او هم اظهار می‌کند: این نمایشگاه با آن‌که هر سال بخشی را به صنایع دستی و سوغات اختصاص می‌داد، اما در محیط مجازی آن را فراموش کرده و بخشی را به آن اختصاص نداده بود که به نظرم نقطه ضعف نمایشگاهی با این درجه از اهمیت در صنعت گردشگری است. البته ما می‌دانیم که رویکرد اصلی این نمایشگاه گردشگری است، اما نمی‌شود که در فضای فیزیکی بخش سوغات و صنایع دستی باشد، اما در محیط مجازی آن را حذف کنند. صالحیان می‌گوید: نمایشگاه گردشگری آلمان به جزئیات زیادی می‌پردازد و در سال‌های گذشته که حضوری بود وسعت زیادی دشت، طوری که هر آن‌چه را به دنیای گردشگری مربوط می‌شود و نمی‌شود می‌توان در آن یافت. اما محیط مجازی آن بسیار تخصصی طراحی شده بود، که البته پلتفورم آن بسیار کاربردی و قابل دسترس و آسان بود و برای شرکت‌کنندگان نمایشگاه مجازی واقعا ایده‌آل بود.
نمایشگاه ITB برلین که از سال ۱۹۶۶ درحال برگزاری است، به بورس بین‌المللی گردشگری معروف است و از مهم‌ترین رویدادهای گردشگری جهان به شمار می‌آید. سال ۲۰۱۹ حدود ۱۶۰ هزار نفر از این نمایشگاه بازدید کردند. برآورد شده بود ITB در سال ۲۰۲۰ حدود هفت بیلیون یورو درآمد کسب کند که با شیوع ویروس کرونا برنامه‌های آن متوقف شد اما امسال نوع مجازی آن برگزار شد که از ایران نیز ۲۷ شرکت گردشگری حضور داشتند و کشورمان برای نخستین‌بار بخش مستقلی را به صنایع دستی اختصاص داده بود.
