روز گذشته، شهیندخت مولاوردی گفت: از وزارت دادگستری درخواست کرده‌ایم گزارشی درباره ازدواج‌های زودهنگام و زیر سن قانونی دختران به معاونت امور زنان و خانواده ارائه دهد که این موضوع به مرجع ملی حقوق کودک برای بررسی و پیگیری ارجاع شده است.
او همچنین بیان کرده: در یکی، دو سال اخیر، آمار نگران‌کننده‌ای از ازدواج دختران پیش از رسیدن به سن قانونی و ثبت آنها به دست ما رسیده است و حتی شاهد ازدواج دختران کمتر از ۱۰ سال نیز بوده‌ایم. در این شرایط از وزارت دادگستری خواسته‌ایم گزارشی درباره ازدواج دختران در زیر سن قانونی به ما ارائه دهد.
ابراز نگرانی مولاوردی در شرایطی است که دیگر نهاد دولتی به‌راحتی مجوز برگزاری ازدواج دسته‌جمعی دانش‌آموزان را می‌دهد. ازدواج زودهنگام دانش‌آموزان در ایران همواره یکی از چالش‌های نظام سنتی با نظام آموزشی کشور بوده است.
اما دراین‌میان، مسئولان نظام آموزشی کشور نیز به دلیل آگاه‌نبودن از تبعات بالای ازدواج زودهنگام دانش‌آموزان، خود به این مسئله دامن می‌زنند، به‌طوری‌که در جدید‌ترین مورد، دو هفته قبل مسئولان شهرستان پارسیان در استان هرمزگان، از جشن سراسری ازدواج بیش از ۵۰ دانش‌آموز این شهر خبرداده‌اند. شهرستان پارسیان یکی از شهرستان‌های استان هرمزگان واقع در غرب بندرعباس است و دراین‌رابطه، آذر خسروانی، دبیر کمیته ازدواج امور بانوان شهرستان پارسیان، با ادبیات افتخارآمیزی درباره هدف از برگزاری این جشن گفت: این امر برای اولین‌بار در سطح شهرستان با هدف تسهیل امر ازدواج مطابق با آداب و فرهنگ ایرانی – اسلامی اجرا شد.
آذر خسروانی افزود: این‌گونه اقدامات و جلسات می‌تواند آثار فراوانی در ترویج ازدواج آسان و اسلامی، تحکیم بنیان خانواده و نیز پرهیز از اسراف به‌دنبال داشته باشد. او ادامه داد: تمامی ۵۰ زوجی که امروز در این جشن شرکت داشتند، از مدارس متوسطه دوم شهرستان بوده که به همراه خانواده‌های خود به این جشن دعوت شدند.
دبیر کمیته ازدواج امور بانوان شهرستان ادامه داد: همه ادارات دولتی سطح شهرستان، در اجرای این امر خداپسندانه نقش به‌سزایی داشته و در تهیه هدایا همکاری و مساعدت کردند که جا دارد از همه مسئولین ذی‌ربط صمیمانه تشکر و قدردانی کنم.
بااین‌حال، هنوز مشخص نیست مجموعه مدیریتی آموزش‌وپرورش چگونه به اعطای مجوزهایی برای برگزاری رسمی این جشن‌ها اقدام می‌کنند؛ مراسم‌هایی که از تمامی ابعاد اجتماعی و روانی می‌تواند چالش‌هایی برای نوجوانان ایجاد کند.
این اتفاق در شرایطی است که تمامی کارشناسان حوزه اجتماعی، ازدواج زودهنگام دانش‌آموزان را تقبیح می‌کنند. درهمین‌رابطه، پیش‌ازاین فرشید یزدانی، ضمن اشاره به تبعات ازدواج و طلاق برای افراد کمتر از ١٨ سال، واژگان به‌کاررفته برای این پدیده نه‌چندان جدید را برآمده از یک رویکرد سلطه‌‌محور دانست و گفت: «کودک با ازدواج وارد چرخه‌ای می‌شود که از نظر فردی، کودکی و شادی او را از بین می‌برد و این به پیری جسمی، جنسی، روحی و روانی می‌انجامد. از طرفی دیگر، جامعه خود را از افراد توانمند محروم می‌کند و خانواده‌ای که کودک او رشد نیافته است، دچار نقصان کارکردی می‌شود. ازدواج کودکان ناشی از رویکرد سلطه‌‌گرایانه است و با تحکم و تشخیص مصلحتی می‌توان کودکی را به ازدواج واداشت. یادآور می‌‌شوم دلیل این تحکم، فقر اقتصادی و فرهنگی خانواده‌هاست. به باور من، فقر اقتصادی است که فقر فرهنگی را به همراه می‌آورد. آمار هم می‌گوید در جایی که توسعه‌‌یافتگی اقتصادی کمتری رخ داده، ازدواج کودکان بیشتر است. درعین‌حال، ازدواج کودکان استمرار فقر است و مدام فقر را بازتولید می‌کند، ضمن آنکه به تبع ازدواج زودرس، گسترش ابعاد آسیب‌های اجتماعی رخ می‌دهد که ازجمله آن می‌توان به اعتیاد و طلاق کودکان اشاره کرد.»
یزدانی، با اشاره به آمارهای موجود از ازدواج کودکان در ایران گفت: «سال ٩٠-٨٩، آمار ازدواج کودکان را منتشر کردم که از آمار ثبت احوال استخراج و ذخیره کرده بودم اما ثبت احوال این آمار را تکذیب کرد و از آن سال به بعد، آمار ازدواج کودکان از آمار رسمی حذف شد، گرچه طبق آمار رسمی از سال ٨۵ تا شش ماه اول سال ٩۴، ٨٩٠ هزار نفر آنان دختر بودند. از آن سال به بعد، گفتند آمار ازدواج کودکان کم شده، درحالی‌که این آمار افزایش پیدا کرده است.»
درحالی‌که ازدواج با واژه متضاد اما ناگزیر طلاق همراه است، به گفته یزدانی «عمده این طلاق‌ها سهم روستاییان بود که نسبت به جمعیت روستایی، آمار بالایی است.»
همچنین شیرین احمدنیا، عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی نیز، درباره تبعات بارداری و زایمان آنهایی که در سنین کودکی یا نوجوانی ازدواج می‌کنند، گفت: «در کشورهای کمترتوسعه‌یافته، افراد قلمرو کودکی را پشت‌سر می‌گذارند و وارد دوران بزرگسالی می‌شوند. در کشورهای درحال‌توسعه یک نفر از هر سه دختر پیش از رسیدن به ١٠سالگی ازدواج می‌کند و با ٧٠٠ میلیون زن در جهان مواجهیم که در کودکی مادر شده‌اند. بنابر آمار اعلام‌شده ازسوی یونیسف، شیوع ازدواج کودکان دختر در کشور نیجر ٧٨ درصد، آفریقای جنوبی ۶٨ درصد و بنگلادش ۶۵ درصد است و به استناد همین آمار، در ایران هم ١٧ درصد دختران پیش از ١٨ سالگی و سه درصد پیش از ١۵ سالگی ازدواج کرده‌اند.»
این اتفاق در شرایطی است که در آمار مربوط به سال ۱۳۹۳ در ایران، بیشترین ازدواج در پسران ۲۰ تا ۲۴ سال و دخترانی از سن ۱۵ تا ۱۹ سال انجام می‌شود و بیشترین ازدواج‌ها، یعنی حدود ۸۵ درصد ازدواج‌ها برای مردان در سنین ۲۰ تا ۳۴سالگی و برای زنان در سنین ۱۵ تا ۲۹سالگی ثبت شده است. همچنین ۸۶ درصد مردان در سن ۲۰ تا ۳۴سالگی ازدواج می‌کنند و ۸۵ درصد زنان در سنین ۱۵ تا ۲۹سالگی در کشور ازدواج می‌کنند. آمارها و شاخص‌های متعددی، از موفق‌تربودن ازدواج‌های صورت‌گرفته در سنین ۲۰ تا ۲۴سالگی حکایت دارد. براساس آمارهایی که به دست آمده، بهترین ازدواج‌ها در بین سنین ۲۰ تا ۲۴ رخ می‌دهد و با بالارفتن سن ازدواج، تعداد طلاق در زنان از ۶ به ۲۲٫۵ درصد و در مردان از ۵٫۶ به ۳۲ درصد افزایش یافته است. آمار و ارقام همچنین بیانگر این است که، ازدواج زنان و مردان در ایران در گستره سنی ۳۵-۱۲ سال برای زنان و ۴۰-۱۵ سال برای مردان در نوسان است.
