محمد لطفی درباره عدالت اجتماعی با بیان اینکه مفهوم عدالت مناقشه‌انگیز است و تعاریف مختلفی از آن می‌شود، گفت: عدالت به معنای فراهم‌سازی شرایطی است که فارغ از ملیت، نژاد، قومیت، مذهب به انسان اجازه انتخاب دهد. به معنای دیگر عدالت به معنای بازگرداندن حق انتخاب به انسان است.
وی با تاکید براینکه وقتی می‌خواهیم به عدالت اجتماعی برسیم؛ یعنی عدالت وجود نداشته و به دنبال آن هستیم؛ خاطر نشان کرد: نبود عدالت اجتماعی به معنای وجود فقر و نابرابری در جامعه است.
یک فعال جامعه مدنی ادامه داد: امروز دو دیدگاه نسبت به فقر وجود دارد؛ دیدگاه سنتی که تا ۱۹۹۰ وجود داشت و در تعریف فقر تنها بر موضوع درآمد و مصرف تکیه داشت، اما در دیدگاه جدید علاوه بر درآمد و مصرف مسائلی همچون آموزش، بهداشت، آسیب‌پذیری، بی‌پناهی و بی‌نوایی به عنوان فقر قلمداد می‌شود.
حاشیه‌نشینی به معنای نبود عدالت اجتماعی است
وی اظهار کرد: اگر در جامعه‌ای کودکی از تحصیل بازمانده، افراد جامعه به بهداشت دسترسی ندارند و نمی‌توانند؛ هزینه درمان خود را بپردازند به معنای آن است که عدالت اجتماعی وجود ندارد. وقتی تعداد حاشیه‌نشیان کشور ۱۱ هزار نفر است، وقتی سه میلیون بی‌سواد و کم‌سواد در کشور وجود دارد، وقتی جامعه با مشکل بیکاری درگیر است به معنای آن است که عدالت اجتماعی وجود ندارد.
لطفی با تاکید براینکه فقر به معنای نابرابری بوده و نابرابری در مقابل عدالت قرار دارد، خاطرنشان کرد: فرد فقیر در معرض آسیب بوده و فرصت کمی برای بهبود زندگی خود دارد یا اصلا فرصتی برای این کار ندارد، فقر به معنای آن است که افراد جامعه به کار شرافتمندانه دسترسی ندارند و همه این موارد به معنای نبود عدالت اجتماعی برای حفظ کرامت انسانی است.
این فعال جامعه مدنی با بیان اینکه فقر چند بعدی به معنای به چالش کشیده شدن بیشتر عدالت اجتماعی در یک جامعه است، افزود: به نظر می‌رسد؛ جامعه ما نیز به همین وضعیت دچار است، یعنی ممکن است؛ افراد غذای کافی یا مسکن نداشته باشند یا تحصیلات و آموزش آنها در معرض آسیب باشد.
عدالت اجتماعی به معنای کرامت انسانی است
وی ادامه داد: وقتی از عدالت اجتماعی سخن می‌گوییم به دنبال کرامت انسانی هستیم و وقتی می‌گوییم؛ می‌خواهیم به عدالت اجتماعی برسیم یعنی می‌خواهیم انتخاب را به انسان‌ها برگردانیم، زیرا فرد فقیر نمی‌تواند؛ انتخاب کند که به کدام مدرسه برود یا حتی لباس خود را انتخاب کند. وقتی آموزش تبدیل به کالا می‌شود و شما نمی‌توانید؛ هزینه آموزش فرزندتان را بپردازید، یعنی آن را از سبد کالاهای خود حذف کرده‌اید.
لطفی با یادآوری اینکه در سال ۹۴ دستمزد ۷۰۰ هزار تومان تعیین شد، اما مرکز پژوهش‌های اسلامی عدد خط فقر را ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان تعیین کرد، خاطرنشان کرد: زمانی که درباره دستمزد صحبت می‌شود و فاصله آن با خط فقر به معنای آن است که از معیاری بر وجود یا عدم وجود عدالت اجتماعی در کشور صحبت می‌کنیم.
وی افزود: وقتی خط فقر مطلق را برای خانواده ۴ نفره یک میلیون تومان در نظر می‌گیرند و دستمزد ۷۰۰ هزار تومان است، این فاصله معنایی جز نبود عدالت اجتماعی ندارد.
دستمزد کارگران افزایش یابد
یک فعال جامعه مدنی اولین راهکار برای عدالت اجتماعی در جامعه را افزایش دستمزد کارگران متناسب با تورم و حتی بیش از آن دانست و خاطر نشان کرد: برخی می‌گویند؛ انسان اسیر درآمد است و کالا اسیر قیمت. هر کالا قیمتی دارد و برای به دست آوردن آن باید درآمد داشته باشید، زیرا بدون پول قدرت خرید وجود ندارد.
لطفی راهکار دیگر عدالت اجتماعی را رایگان کردن آموزش و رایگان کردن و عمومی کردن بهداشت در جامعه خواند و افزود: همچنین بحث مسکن اجتماعی باید پیگیری شده و مسکن در اختیار افراد ضعیف و کم‌درآمد قرار گیرد، یعنی با بالا بردن درآمد خانواده باید از آن حمایت کنیم.
وی گفت: با ارائه خدمات نقدی و غیرنقدی به خانواده‌های در معرض آسیب و بحران می‌توانیم؛ آنان را به حدی از زندگی عادی برسانیم.
محرومیت از تحصیل از اشکال بی‌عدالتی است
یک فعال جامعه مدنی با تاکید بر اینکه محرومیت از تحصیل نیز از اشکال بی‌عدالتی است، خاطرنشان کرد: اگر کودکان نمی‌توانند به مدرسه بروند، اگر تغذیه مناسب ندارند یا دچار ازدواج زودرس می‌شوند؛ یعنی زندگی عادلانه از این کودکان گرفته شده و عدالت در جامعه وجود ندارد.
لطفی با طرح این سوال که آیا در جامعه ما همه کودکان به آموزش باکیفیت و رایگان دسترسی دارند، تاکید کرد: بزرگترها مکلف به دفاع از خودشان هستند، اما کودکان باید تحت حمایت بزرگسالان باشند و اگر می‌خواهیم میزان عادلانه بودن یک جامعه را بسنجیم باید بررسی کنیم که حقوق کودکان در آن جامعه چگونه است و آیا این حقوق بصورت فوری و بدون ایراد به آنان داده می‌شود، اگر چنین است؛ یعنی جامعه به لحاظ عدالت اجتماعی در وضعیت خوبی به سر می‌برد.
وی با تاکید بر اینکه معیار عادلانه و انسانی بودن یک جامعه رعایت حقوق کودکان آن جامعه است، تصریح کرد: اگر جامعه‌ای ۷ میلیون کودک کار دارد، یعنی ۷ میلیون بار بی‌عدالتی در آن اتفاق افتاده است.
منبع:ایلنا
