فرادید| احضار، سریال ماورایی علیرضا افخمی که تاکنون نیمی از آن روی آنتن شبکه یک رفته، با واکنش بسیاری از منتقدان و مخاطبان روبرو شده است. فرادید، علیرضا افخمی که ده سالی است از ساخت سریالهای ماورایی فاصله گرفته است، به نظر میرسد که کار جدیدش نسبت به سریالهای دیگرش دارای ایرادتی بوده؛ پخش سریال احضار مورد توجه بسیاری از مخاطبان قرار نگرفته و زیر تیغ نقد منتقدان رفته است.بااین وجود تا امروز پربینندهترین سریال مناسبتی رمضان ۱۴۰۰ لقب گرفته است. در این میان اما برخی از مخاطبان از درج هشدار سنی انتقاد کرده و گفتهاند که سریال با صحنههایی همراه است که در مخاطب و خصوصاً گروه سنی کودک و نوجوان ایجاد رعب و وحشت میکند. آنها بی مسئولیتی صداوسیما را دلیلی بر توجه نکردن به درجه بندی سنی برخی صحنههای ترسناک سریال رمضانی «احضار» برای گروه سنی کمتر از ۱۴سال دانستهاند.مجید اکبر شاهی، مدیر گروه فیلم و سریال سیما فیلم نسبت به موضع گیری زودهنگام مخاطبان واکنش نشان داده و گفته است که هنوز زود است که کارها را قضاوت کنیم. او با قاطعیت اظهار کرد که سریالی مثل احضار به لحاظ درام و قصه شاید در دو سال گذشته نظیر ندارد و او کاری که اینچنین قصه درست، منسجم، روان و پر کششی داشته باشد به خاطر نمیآورد.
انتقادات منفی نسبت به سریال احضار
با گذشت ۱۵ قسمت از سریال احضار که میشود گفت تقریبا نیمی از سریال به پایان رسیده است، اما به نظر میرسد که تا به الان احضار نتواسته نظر برخی منتقدان را به خود جلب کند و نوک پیکان آنها به سمت ایرادات نادیده گرفته شده این مجموعه است.رسول خردمندی، نویسنده و منتقد سینما و تلویزون با بیان اینکه سریال احضار حداقل استانداردهای یک سریال تلویزیونی را نیز ندارد، چه برسد به احیای یک ژانر کهنه و پرطرفدار به اسم وحشت، گفته که سریال احضار که در ماه مبارک رمضان سال ۱۴۰۰ از شبکهی یک پخش میشود، از تمام آثار تلویزیونی علیرضا افخمی ضعیفتر است.او میگوید که بارزترین اشکال در همان خلق فضای جنگلی است که در ابتدای سریال دیدیم. به گفته خردمندی، محیط جنگل آنچنان غرق در نور است که به دست گرفتن چراغ قوه توسط بازیگر رسما مثل جوکی به شدت خندهدار میماند.رسول خردمندی باور دارد که سریال احضار قرار است مثلا ترسناک باشد، اما اولین و مهمترین خصیصه را ندارد؛ تاریکی و سایهها. او گفته که مخاطبی که ما باشیم آیا قرار است در روز روشن بترسیم؟ آن هم از چیزی که دیگر مثل نقل و نبات در آثار ترسناک هالیوودی به کرات کار شده؟ تنها نکته مثبت سریال از جنبهی تکنیکی شاید موسیقی متنِ تیتراژ پایانیاش باشد، آن هم زمانی که خواننده شعر نمیخواند!براساس گفته این منتقد، سریال احضار نه از لحاظ تکنیکی اثر استانداردی است و نه از جنبههای دیگر مثل روایت داستان و خلق یک فضای ترسناک، شخصیتی هم ندارد که دلمان به بودنش خوش باشد. او سریال احضار را لکه ننگ بزرگی در کارنامهی علیرضا افخمی میداند.البته منتقدان دیگری نیز علاوه بر خردمندی نسبت به سریال احضار واکنش منفی داشته و گفته اند که «وقتی عنوان «۱۴+» روی یک سریال ایرانی قرار میگیرد، طبیعی است که مخاطبان مشتاق تماشای سریالی شبیه به سریالهای خارجی در ژانر وحشت باشند. در سریال احضار با روح یک انسان مواجه میشویم که واقعا احضار میشود. همین در ابتدا کافی است که عدهای نفس در سینه حبس کنند و منتظر بمانند تا در صحنههای بعدی چشمهایشان را از ترس روی هم فشار دهند و بیاراده جیغ بزنند و واقعا بترسند. اما صحنههای این شکلی در کار نیست.»این منقدان میگویند که افخمی برای آنکه روایت باورپذیری ارائه دهد، از ۴ بازیگر ناشناخته و به اصطلاح نابازیگر برای مقدمات دراماتیک خود استفاده کرده است. راهبردی منطقی برای آثار ترسناک که سبب باورپذیری روایت میشود و الگویی شناخته شده است. اما این نابازیگران آنقدر بد بازی میکنند که تمام باورپذیری را از مخاطب سلب میکنند. به تاکید آنها افخمی حتی در هدایت این بازیگران نیز ناموفق عمل کرده و خروجی قابل قبولی ارائه نداده است.
واکنش موافقان سریال احضار
اما در مقابل برخی از منتقدان برخی از ایرادات موجود در سریال احضار را عادی دانسته و معتقدند که سریال مطرحی همچون بازی تاج و تخت نیز دارای ایراداتی است و هیچ اثری از تیغ نقد مخاطبان سالم بیرون نمیآید.سریال احضار با اینکه با نقد و واکنشهای متعدد در فضایمجازی مواجه است و برخی از عدم استفاده درست از ژانر وحشت و ناتوانی در نمایش موقعیتهای ترسناک، بازیهای بازیگران جوان و عدهای هم به ریتم کُند و تعلیقهای کمِ این سریال گلایه کرده اند، اما برخی از منتقدان به تحسین اثر جدید علرضا افخمی پرداخته اند.برخی از این منتقدان بر این باورند که افخمی با ساخت مجموعه تلویزیونی احضار نگاه دیگری به مسائل روز جامعه و جدال باورهای دینی و نیروهای شیطانی دارد. به گفته آنها احضار ساخته شده تا دست شیادان کاسبکار این محافل و مجالس را رو کند و تأثیرات این باورهای غلط بر زندگی افراد خانواده و در نهایت جامعه را نمایش دهد.محمدرضا ورزی، کارگردان کشور اعتقاد دارد که باید سریالهایی مانند احضار که ساختار و فضایی متفاوت و خاص را تجربه میکنند، با همه نقاط ضعف و ایرادها تشویق کرد تا با رفع معایب احتمالی، کارگردانهای بعدی فرصت و شهامت پرداختن به این قبیل ژانرها، از جمله گونه ماورایی در تلویزیون را پیدا کنند.به گفته ورزی، این سریال کار پرزحمتی بوده و مخاطب خودش را هم به دست آورده است. او میگوید به نظر میرسد ما یکسری محدودیتها و ممیزی، به ویژه در ترسیم کردن ژانری مثل ژانر وحشت داریم و خیلی گسترده نمیتوانیم برای مخاطبان تلویزیون نشان دهیم؛ چراکه مخاطب تلویزیون، عام است. باز هم شهامتی بوده است که در این شرایط، چنین کاری ساخته شود. محمودرضا تخشید، تهیهکننده احضار نیز نسبت به واکنشهای منفی منتقدین و مخاطبان درباره بازیگران جدید سریال احضار واکنش نشان داده و اعلام کرده که هرچه قسمتها جلوتر میرود به خصوص قرار گرفتن این چهرههای جدید در کنار بازیگران قدیمی مثل علی دهکردی، آرش مجیدی، صالح میرزاآقایی و بقیه کسانی که نقشآفرینی میکنند کمک کرده ترکیب خوبی را داشته باشیم و بازخوردهایی که الان داریم نظرات مثبتی بوده است.او همچنین به رده بندی سنی سریال اشاره کرد و گفت: «در واقع ما از ابتدا قرارمان این بود در تمام صحنهها مثل آن صحنه قسمت ششم (همان قسمت مربوط به احضار روح) این درجهبندی سنی را بگذاریم در قسمت اول این درجهبندی را داشتیم و در قسمت چهارم هم به هنگام رویا و کابوسی که مائده میبیند هم این +۱۴ درج شد. اما بعد از این موارد، بازخوردی داشتیم که میگفتند وقتی این درجهبندی سنی را میگذارید آنقدری که هشدار میدهید این سکانس دلهرهآور و ترسناک نیست.»طبق گفتههای تخشید هدف اصلی سریال احضار ترساندن مخاطب نیست. او میگوید یکی از مشکلاتی که ما داریم با برخی از مخاطبین خاصمان پیدا میکنیم اصلا هدف این سریال، ژانر ترسناک نیست. همانطور که اول سریال مینویسد احضار ژانر معرفتی و ماورایی است.وقتی اغما و ۵ کیلومتر تا بهشت پخش میشد مخاطب با همین روح و شیطان و ماجراهایی از این دست روبرو میشد، اما آنجا +۱۴ درج نمیشد. به نظرمان میآید اینجا بیشتر هدف بحث ماورایی و معرفتی است تا بحث دلهره ایجاد کردن و بیننده را ترساندن!.