طبق آمار مسوولان شرکت آب منطقه ای خراسان، با کاهش قابل توجه میزان بارندگی ها در خراسان رضوی، میزان آورده آب سدهای استان از ۷۰۰ میلیون متر مکعب به هفت میلیون مترمکعب در سال زراعی جاری کاهش یافته است.
همچنین خراسان رضوی اکنون بحرانی ترین منابع آب‌های زیر زمینی در سطح کشور را دارد و این در حالی است که در شرایط خشکسالی ۹۵ درصد از تامین آب استان از منابع زیرزمینی تامین می‌شود.
همچنین با توجه به کاهش بارندگی در سال آبی جاری، ۳۰ شهر خراسان رضوی در تابستان امسال با تنش کمی و کیفی آب آشامیدنی مواجه خواهند بود.
به رغم اقدامات انجام شده با توجه به شرایط سخت آبی پیش رو در تابستان امسال، ساکنان ۱۱۳ روستا نیز با تنش آبی مواجه هستند و آنچه در بیان همه مسوولان کشوری در بخشهای مختلف هویداست هشدار نسبت به خشکسالی و پیامدهای ناگوار آن است.
کاهش ۵۰ تا ۷۵ درصدی بارندگی در خراسان رضوی
طیب رضیئی، عضو هیات علمی پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری وزارت جهاد کشاورزی گفت: بارندگی در سال آبی جاری بر اساس آمارها، در استانهای سیستان و بلوچستان، کرمان و هرمزگان بیش از ۷۵ درصد، خراسان جنوبی، خراسان رضوی، سمنان، قم، فارس و بوشهر بین ۵۰ تا ۷۵ درصد کاهش یافته است.
وی افزود: در این مدت استانهای خوزستان، کهگیلویه و بویراحمد، آذربایجان شرقی و غربی و اردبیل صفر تا ۲۵ درصد و بقیه استان‌ها نیز بین ۲۵ تا ۵۰ درصد کاهش بارندگی داشته‌اند.
عضو هیأت علمی پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری وزارت جهاد کشاورزی ادامه داد: این آمار نشانگر شدت خشکسالی است اما نمی‌شود راجع به تداوم آن اظهار نظر کرد.
نیاز به برنامه مدون عملیاتی برای مقابله با خشکسالی
آذر زرین، عضو هیات علمی گروه جغرافیای دانشگاه فردوسی مشهد هم گفت: متوسط پوشش برف در خراسان رضوی هم بر اساس برونداد ماهواره‌ای در زمستان سال آبی ۱۳۹۹-۴۰۰ نسبت به دوره بلند مدت ۱۰ سال قبل از آن، از ۱۱ دی تا ۱۱ بهمن ۶۳.۹۱ درصد و از ۱۲ بهمن تا نهم اسفند ۹۴.۴۷ درصد کاهش داشته است.
وی افزود: از ۱۰ اسفند پارسال تا ۱۱ فروردین امسال هم متوسط پوشش برف استان ۳۳.۱۲ درصد کاهش داشته است که این آمار نشان می‌دهد از نظر وضعیت ذخیره منابع آبی هم وضعیت خوبی نداریم.
زرین با اشاره به میزان بارش باران در سال آبی ۱۳۹۹-۴۰۰ ایستگاه مشهد طی ماه‌های مختلف و مقایسه آن با دوره مشابه طبیعی ۳۰ ساله ادامه داد: در مهرماه میزان بارش ۹۷.۰۹، دی ماه ۸۰.۴۹، بهمن ۹۹.۸۶ و فروردین ۸۸.۲۹ درصد کاهش داشته است.
عضو هیات علمی گروه جغرافیای دانشگاه فردوسی مشهد گفت: طبق پیش بینی‌ها بر اساس داده‌های تغییر اقلیم تا سال ۲۰۳۰ میلادی در مشهد به سمت خشکسالی می‌رویم هرچند اینها احتمال است و عدم قطعیت دارد با این وجود حتی اگر درصد کمی هم واقعیت داشته باشد باید مناطق را شناسایی و برنامه مدون عملیاتی برای آنها داشته باشیم.
وی افزود: همین وضعیت در دیگر ایستگاه‌های بارشی شهرستان‌های دیگر خراسان رضوی هم وجود دارد.
زرین اضافه کرد: عدم تهیه برنامه جامع مدیریت ریسک اقلیمی برای استان و کل کشور، ضرورت تدوین برنامه عملیاتی آمادگی در برابر رخدادهای اقلیمی، ضرورت تدوین برنامه سازگاری با تغییر اقلیم در سطح منطقه‌ای و تهیه، تنظیم و به روزرسانی برنامه تقویم کشت تحت شرایط تغییر اقلیم از جمله کارهایی است که باید برای مدیریت خشکسالی انجام شود.
لزوم مدیریت منسجم
دیگر عباس مفیدی، عضو هیات علمی گروه جغرافیای دانشگاه فردوسی هم اظهار کرد: کشور ما در اقلیم خشک قرار دارد و متوسط بارش کشور ۲۵۰ میلیمتر است در حالی که متوسط جهانی ۷۵۰ میلی متر است.
وی افزود: باید خود را با شرایط موجود تطابق داد و مدیریتی درست، منسجم و کارآمد برقرار کرد و در حوزه‌های فرهنگی، اجتماعی اقتصادی و دیگر موارد و در سطح کلان برنامه‌ریزی داشت و نباید از ظرفیت طبیعت بیش از توانش استفاده کرد
