خبرنگار قلم از همدان، منصور ستوده امروز در جمع خبرنگاران در خصوص وضعیت سد اکباتان و گمانه زنی ها در خصوص موقعیت لایروبی آن مطرح کرد: یکی از مبانی اصلی طراحی سدها، تله اندازی رسوباتی است که در رژیم طبیعی رودخانه منتقل می شوند که این حجم ترسیب براساس طول عمر و دوره بهره‌برداری سد تعیین می‌شود.
وی با تصریح بر اینکه عمدتاً سدها براساس تله اندازی رسوبات منتقل شده با دبی‌های پایه طراحی می شوند، خاطرنشان کرد: بر این اساس، طبق مشخصات فنی سدها، همواره حجمی تحت عنوان حجم مرده برای تله‌اندازی ذرات رسوب در نظر گرفته می‌شود و تراز مجاری انتقال آب سد با پیش بینی تراز نهشته‌های رسوبی در طول عمر سد تعیین و جانمایی و ساخته می‌شود تا در طول دوران بهره برداری از سد (عمر مفید طرح)، تجمع رسوبات انتقالی توسط دبی‌های پایه در آن صورت گیرد و جریانات غلیظ از طریق دریچه های تحتانی تخلیه شوند.
ستوده با اشاره به این موضوع خاطرنشان کرد: در قریب به اتفاق سدهای بزرگ مخزنی دنیا، از همین شیوه برای مدیریت رسوبات استفاده می‌شود.
وی با بیان اینکه با این روند می توان رسوبات را مدیریت کرد و وارد عرصه لایروبی نشد، گفت: از سویی، میانگین هزینه برداشت فیزیکی نهشته‌های رسوبی (لایروبی) از مخازن سدها حداقل ۶ دلار به ازای هر متر مکعب است و به همین دلیل در سطوح بزرگ مقیاس در دنیا استفاده نمی‌شود.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای استان همدان با بیان اینکه نرخ رسوبگذاری سالانه سدها (درصد از دست دهی حجم مخازن) در ایران در حدود ۰.۷۵ درصد تخمین زده می‌شود که در مقایسه با مقدار متوسط جهانی (۱ درصد) در حد قابل قبول است، افزود این مقدار در اروپا در حدود ۰.۲ درصد، متوسط خاورمیانه حدود ۱.۵ درصد و چین ۳.۲ درصد است.
با افزایش ارتفاع حجم مرده برای تجمع رسوبات در طول عمر سد پیش بینی شده است
ستوده در ادامه این موضوع مطرح کرد: مجاری آبگیر سد اکباتان طوری طراحی شده که در طول عمر مفید سد، رسوبات تحت عنوان حجم مرده در زیر تراز آبگیری تجمع کنند.
وی با بیان اینکه یک بار در سال ۷۸ و قبل از افزایش ارتفاع سد اکباتان، حدود یک میلیون متر مکعب رسوبات سد در طول ۵ ماه از آبان تا اسفند خارج شد، خاطرنشان کرد: با افزایش ارتفاع حجم مرده برای تجمع رسوبات در طول عمر سد پیش بینی شده است.
لایروبی اکباتان سد هیچ تاثیری بر ذخیره آب شرب ندارد
ستوده با اشاره به اینکه هر چند در حال حاضر، لایروبی سد هیچ تاثیری بر ذخیره آب شرب با توجه به آورد سالانه رودخانه ندارد ولی اگر در طول ۶ ماه حدود یک میلیون متر مکعب لایروبی انجام شود، برای این روند حدود ۱۵۰ میلیارد تومان نیاز است، گفت: یک میلیون آب جایگزین شده تنها مصرف ۱۰ روز شهر همدان است؛ بدین سان این روند، هم توجیه اقتصادی ندارد و هم به عنوان حجم مرده قبلاً در طراحی سد پیش بینی شده است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای استان همدان با بیان این موضوع ادامه داد: سد اکباتان مانند تمام سدهای دنیا در کف مخزن دریچه رسوبگیری دارد و هرساله در فصل بهار با ورود سیلاب‌ها، بخشی از رسوبات غلیظ همراه با آب از این دریچه خارج می شود.
ستوده در پایان خاطرنشان کرد: علیرغم تمامی این موارد، به سازمان همیاری شهرداری‌ها، جهاد کشاورزی، صنعت و معدن اعلام شده تا در صورت نیاز به برداشت مصالح و لایروبی سد به شرکت آب منطقه‌ای مراجعه نمایند.
