هنگامی که از پاریس عروس شهرهای جهان صحبت به میان میآید، فارغ از همه جاذبههای چشمنواز آن، تنها یک «نماد» یا به عبارت بهتر «سازه»، به عنوان سمبل این شهر رویایی به اذهان متبادر میشود. بله درست حدس زدید!
صحبت از برج ایفل، بلندترین سازه فلزی جهان است که کار ساخت آن در سال ١٨٨٧ آغاز و در ١٨٨٩ به پایان رسید. ایفل به مناسبت صدمین سالگرد انقلاب فرانسه ساخته شد و ساخت آن دو سال و دو ماه طول کشید.
سازهای مرکب از ۱۸ هزار قطعه که با دو و نیم میلیون پیچ، مهره و پرچ به یکدیگر متصل شدهاند و با ارتفاعی برابر ٣٢۴ متر و وزنی معادل ١٠ هزار تن، ١٣٢ سال است که در پاریس سر به آسمان میساید.
اما ١٨٩ سال پیش در چنین روزی، برابر ١۵ دسامبر ١٨٣٢ میلادی، گوستاو ایفل، مهندس شهیر فرانسوی و خالق برج افسانهای شهر پاریس، در شهر دیژون به دنیا آمد. طرح ایفل از میان ٧٠٠ طرح پیشنهادی برای آن به اتفاق آرا انتخاب شد و این مهندس دیژونی از سوی دولت فرانسه ماموریت یافت بزرگترین و بلندترین سازه فولادی جهان تا آن زمان را بسازد.
همه محاسبات فنی برج مثل تخمین نیروهای فشاری و کششی وارده بر آن که عمدهاش از وزن خود برج و نیروی وزش باد حاصل میشد، توسط شخص ایفل انجام شد و این محاسبات به قدری دقیق و فوقالعاده بودند که بعدها دیگر مهندسان در ساخت آسمان خراشها از آن الهام گرفتند.
گوستاو ایفل را جهانیان با مشهورترین اثرش یعنی برج ٣٢۴ متری میدان شان دو مارس پاریس میشناسند، اما شاید ندانید که سازههای فولادی دیگری نیز از او به جا ماندهاند که همگی لقب جادوگر فلز را برای این مهندس کاربلد به ارمغان آوردهاند.
بهطور مثال هنگامی که دولت وقت فرانسه اراده کرد برای پاسداشت دوستی دو کشور فرانسه و ایالات متحده، مجسمهای نمادین را به عنوان هدیه برای ساکنان نیویورک بفرستد، بدون کوچکترین شک و تردیدی پروژه مورد نظر به گوستاو ایفل سپرده شد.
به این ترتیب پس از طراحی تندیس توسط فردریک بارتولدی، قالبگیری و ساخت سازهها توسط گوستاو ایفل انجام شد و سازه مسی غولپیکری که اکنون در ورودی بندر نیویورک نام مجسمه آزادی را بر خود دارد در واقع یادگار دیگری است از خالق برج ایفل.
جالب است بدانید برج ایفل که امروزه به عنوان نماد فرانسه شناخته میشود در هنگام ساخت با مخالفت جمع کثیری از چهرههای مشهور فرانسوی روبهرو شد و نویسندههای بزرگی، چون امیل زولا، الکساندر دوما و گیدو موپاسان ساخت این بنا را هدر دادن آهن و فولاد میدانستند.