بیانیه‌هایی که پس از نشست‌های اتحادیه عرب، شورای همکاری خلیج فارس و از این دست نشست‌ها منتشر می‌شوند، همواره با حاشیه‌هایی همراه شده‌اند؛ نشست منامه هم از این حاشیه به‌دور نبود.
کشورهای عربی شرکت‌کننده در این نشست، در بیانیه پایانی خود بر لزوم توقف فوری تجاوزات نظامی رژیم صهیونیستی به غزه، خروج نیروهای اشغالگر از تمامی مناطق غزه، لغو محاصره تحمیل شده بر غزه، رفع تمامی موانع و گشایش تمامی گذرگاه ها برای ورود کمک‌ها تأکید کردند.
حماس نیز از این بیانیه استقبال کرد و از کشورهای عربی خواست که اقدامات لازم را با هدف مجبور ساختن اشغالگران صهیونیست به توقف جنگ، عقب‌نشینی کامل از نوار غزه از جمله گذرگاه رفح، رفع محاصره، بازگشت آوارگان و بازسازی نوار غزه اتخاذ کنند.
در این بیانیه همچنین ادعاها درباره جزایر سه‌گانه ایرانی در خلیج فارس تکرار شده است. واضح است همان‌گونه که مقام‌های رسمی ایران بارها گفته‌اند، تکرار این مواضع مداخله‌جویانه به هر شکلی مردود است و هیچ‌گونه تاثیری بر واقعیت‌های موجود حقوقی و تاریخی نداشته و نخواهد داشت.
«ناصر کنعانی» سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران نیز این بند از بیانیه را محکوم کرد و گفت: به دفعات تصریح و تأکید شده که جزایر سه‌گانه ایرانی ابوموسی، تنب بزرگ و تنب کوچک جزء لاینفک و ابدی سرزمینی جمهوری اسلامی ایران بوده و طرح این‌گونه ادعاهای بی‌اساس در این بیانیه مردود است.
سخنگوی وزارت امور خارجه ایران در عین حال از بندهای بیانیه پایانی در دفاع از مردم مظلوم فلسطین و محکومیت جنایات جنگی رژیم صهیونیستی در نوار غزه استقبال کرد و بر لزوم انسجام و اتحاد بیشتر کشورهای اسلامی برای متوقف کردن جنایات جنگی رژیم صهیونیستی تاکید کرد.
بررسی بیانیه‌های این دست از نشست‌ها هم نشان می‌دهد برخی بندهای آن به اوضاع سیاسی، روابط بین کشورها، محل برگزاری نشست و غیره مرتبط است و صرفا نمی‌توان موضع قطعی درباره آن گرفت.
به عنوان مثال، در بیانیه پایانی نشست جده که اردیبهشت ۱۴۰۲ در عربستان برگزار شد، موضوع جزایر سه‌گانه ایرانی مطرح نشد و برخی رسانه‌ها آن را به احیای روابط تهران-ریاض نسبت دادند. در سال قبل از آن نیز این موضوع در نشست سران عرب در الجزایر که روابط حسنه‌ای با ایران دارد، مطرح نشد.
در نشست اخیر بحرین اما با فشار کشور میزبان و امارات این بند در بیانیه پایانی گنجانده شد، کما اینکه اثری از میدان نفتی-گازی «آرش» که پای ثابت بیانیه‌های اخیر کشورهای عربی بود، در بیانیه منامه دیده نمی‌شود.
شایان ذکر است کشورهایی نظیر سوریه، عراق، عمان، الجزایر و قطر که روابط نزدیک‌تری با ایران به‌نسبت دیگر کشورهای عربی دارند، در ملاقات‌های خصوصی با مقام‌های ایرانی تاکید کرده‌اند که درباره برخی بندهای این‌چنین بیانیه‌هایی تحفظ داشته و با تمام بندهای آن موافق نیستند.
روابط و مواضع کشورهایی مانند سوریه و بحرین با جمهوری اسلامی ایران نیز کاملا مشخص و شفاف است و نمی‌توان از قرار گرفتن یک بند در بیانیه تفسیرهای دیگری کرد.
دغدغه‌ها درباره موضوعات مرتبط با امنیت ملی ایران مورد احترام و تاکید همه مردم است اما انتظار می‌رود موضوع اصلی این روزهای جهان اسلام که حمایت از مردم فلسطین و تلاش برای توقف ماشین جنگی رژیم صهیونیستی است، به حاشیه نرود.
انتهای پیام
