دوبینی (Double vision) که به عنوان دیپلوپیا ( diplopia) نیز شناخته می شود، ممکن است خود علامت یک بیماری جدی مانند تومور، لخته خون یا ترومای سر (ضربه) باشد و یا اینکه تنها یک علامت ساده خستگی چشم یا تجویز اشتباه عینک باشد.
«تابناک با تو» کودکانی که دچار ناتوانی هایی مانند سندرم داون یا فلج مغزی هستند، ممکن است دوبینی را به علت اختلال عملکرد یا ناهماهنگی عضله چشم تجربه کنند. عوامل دیگر آن عبارتند از بیماری های عصب شناختی و التهابی. دوبینی می تواند “دو چشمی” باشد؛ به این صورت که زمانی که فرد از هر دو چشم استفاده می کند دارای دوبینی می شود، یا “یک چشمی” باشد به این صورت که زمانی که فرد تنها از یک چشم استفاده می کند نیز دارای دوبینی است.
شکل- دوبینی به ۴ نوع بالا می تواند دیده شود
بیماری های چشم مسبب دوبینی
طبق گزارش Eyerobics.com دوبینی معمولا علامت وضعیتی به نام انحراف چشم یا لوچی (استرابیسم) است. در این وضعیت، چشمها در جهت مناسب قرار ندارند و ممکن است به سمت یکدیگر، دور از هم، به بالا یا به پایین انحراف داشته باشند. انحراف چشم همیشه موجب دوبینی نمی شود اما زمانی که موجب دوبینی می شود، کودک سرش را کج می کند یا میچرخاند تا با یک چشم ببیند و نگذارد تصویر دوتایی ایجاد شود. دکتر میچل اسکیمن اپتومتریست و نویسنده کتاب “Understanding and Managing Vision Deficits” بر اهمیت شناسایی زود هنگام و درمان این اختلال تأکید می کند چون جلوگیری از دید یک چشم، می تواند باعث از بین رفتن یا عدم رشد تیز حسی بینایی شود. دوبینی تک چشمی بسیار نادرتر از دوبینی دو چشمی است.
شکل- تصویر بالا حالت طبیعی چشم، تصویر پایین انحراف چشم
پروفسور جان هاپکینز از چشم پزشکی Susan B. Bressler گزارش می کند که دوبینی تک چشمی می تواند به واسطه آستیگماتیسم، خشکی چشم، برخی انواع مشکلات شبکیه یا آب مروارید ایجاد شود. آستیگماتیسم وضعیت شایع و قابل درمانی است که در آن شکل قرنیه نامنظم می شود. وضعیتهای جدی دیگری که می توانند موجب دوبینی شوند عبارتند از جا به جایی عدسی و جدا شدن شبکیه.
شکل- دوبینی ناشی از جدا شدن شبکیه
بیماری های مسبب دوبینی
بیماری هایی که می توانند دوبینی ایجاد کنند عبارتند از ام اس، مننژیت، سکته مغزی و بیماری عصبی عضلانی میاستنی گراویس. طبق گزارش Bressler، دو عامل شایع دوبینی در بزرگسالان بالای ۵۰ سال وضعیتهای تیروئیدی و آسب اعصاب مغزی هستند. کاهش جریان خون به علت بیماری هایی مانند پر فشاری خون یا دیابت کنترل نشده می تواند به عصبهای مغزی آسیب وارد کند. به علاوه وضعیتهای عصبی مانند سندرم گیلن – باره گاهی اوقات بر چشم اثر میگذارند و موجب تاری دید و یا دوبینی می شود. طبق گزارش مؤسسه ملی سلامت امریکا، سندرم گیلن – باره اغلب به دنبال یک عفونت خفیف اتفاق می افتد و موجب التهابی می شود که بخشهایی از عصبها را از بین میبرند. میاستنی گراویس یک بیماری خود ایمن است که می تواند باعث شود عضله چشم بیش از حد ضعیف شود و نتواند حرکات چشم را کنترل کند. بیمارانی که میاستنی گراویس دارند اغلب دچار افتادگی یا فرورفتگی می شوند.
بیماری های مغزی مسبب دوبینی
دوبینی ناگهانی ممکن است نشانگر وضعیت پزشکی جدی باشد. دوبینی می تواند به واسطه سکته مغزی، ضربه سر، تومور مغزی، تورم مغزی یا آنوریسم اتفاق بیفتد. میگرن چشمی ممکن است علاوه بر ایجاد سردرد، اختلالات بینایی مانند دوبینی ایجاد کند. میگرن چشمی تصور می شود به علت تغییراتی در جریان خون در مغز ایجاد شود. تشخیص درست این وضعیت حیاتی است چون علائم جدا شدن شبکیه (وضعیتی که نیاز به درمان فوری دارد تا از کوری جلوگیری شود) با میگرن چشمی ممکن است به اشتباه گرفته شود.
منبع: livestrong
زینب رهامی
