تقلب اسکناس در بازار پول ایران موضوع تازه و عجیبی نیست و همواره شاهدیم که به فاصله کوتاهی از انتشار اسکناس‌های جدید از سوی بانک مرکزی و گردش آن در بانکها نمونه تقلبی آن نیز دست به دست می چرخد تا اینکه یک فروشنده حرفه‌ای و یا بانکدار با آن مواجه و تقلبی بودنش را تشخیص دهد که البته در این میان دارنده به میزان اسکناس در دست متضرر می شود و هیچ راه بازگشتی برای پول از دست رفته وی نیست.
در سال گذشته بعد از انتشار ایران چک ۱۰۰ هزار تومانی مدتی نگذشت که نمونه تقلبی آن به بازار آمد و امسال به فاصله حدود دو ماه یعنی از اوایل شهریور ماه که ایران چک ۵۰ هزار تومانی از سوی بانک مرکزی منتشر شد گزارش های دریافتی حاکی از ورود ۵۰ هزار تومانی تقلبی است.
این در حالی است که خزانه داری برخی بانکها به شعب اعلام کرده اند که اسکناس‌های ۵۰ هزار تومانی تقلبی مشاهد شده و لازم است که کارکنان شعب در هنگام دریافت پول و از جمله این اسکناس تمامی مسایل امنیتی مربوط به دریافت این ایران چک را مدنظر داشته باشند.
آنطور که یکی از مدیران شعب به ایسنا گفته ایران چک های تقلبی از طریق نوع کاغذ آنها قابلیت شناسایی دارند و دارنده آن می تواند با کمی دقت و مدنظر داشتن نکات امنیتی ایران چک اصلی ، تقلبی بودن آن را تشخیص دهد.
باید توجه داشت که تقلبی بودن اسکناس با جعلی بودن آن کاملا متفاوت است به طوری که در نمونه جعلی دقیقا اسکناسی با تمامی مسایل امنیتی و فیشر هایی که بانک مرکزی در تولید اسکناس به کاربرده تولید و منتشر می شود و تنها بانک مرکزی چاپ کننده آن نیست ولی در تقلبی نکات امنیتی رعایت نمی شود و عمدتا از لحاظ ظاهری با نمونه اصلی منطبق است. این در حالی است که بنابر اعلام مدیران بانک مرکزی تاکنون هیچ نمونه جعل شده ای از اسکناس و ایران چک گزارش و ثبت نشده است که بیانگر امنیت قابل قبول اسکناس های منتشر شده این بانک است.
اما با انتشار نمونه تقلبی ایران چک های ۵۰ هزار تومانی جدید ،لازم به یادآوری است که برای تشخیص اصل از فرع این اسکناس باید مدنظر داشت که ابعاد این ایران چک ۷۱*۱۴۲ میلی متر و ابعادی کوچکتر از نمونه قبلی اما در اندازه اسکناس ۵۰ تومانی است. روی ایران چک، نقش گنبد و گلدسته حرم امام رضا (ع) و نمای پشت آن سقاخانه است که در صحن انقلاب حرم امام هشتم قرار دارد. همچنین در رو و پشت این ایران چک، نماد خورشیدی درج شده که یک پرنده به سوی آن در حال پرواز است.
در عین حال که ویژگیهای امنیتی متعددی در ایران چک ۵۰ هزار تومانی جدید وجود دارد به طوری که کاغذ آن بازتاب نور ماوراء بنفش را منعکس نمی کند و در سطح کاغذ از الیاف فلورسنتی نامرئی استفاده شده که زیر نور ماوراء بنفش در چهار رنگ قابل مشاهده است. همچنین دو نوع نخ امنیتی در آن وجود دارد ؛ نخ امنیتی پنهان که عبارت I.R.IRAN روی آن درج شده و درون کاغذ قرار گرفته و نخ امنیتی پنجره‌ای که از نوع هولوگرافیکی با ریزنوشته است و به گونه ای درون کاغذ قرار گرفته که قسمتی از آن نمایان و قسمتی دیگر در بطن کاغذ مخفی بوده و با قرار دادن ایران چک از رو در مقابل نور تمام نخ نمایان می شود.
طراحی کلیه نقش های ایران چک به صورت خطی و با استفاده از نرم افزارهای امنیتی بوده و هر خط حامل اطلاعات مربوط به رنگ خود است، در صورتی که در نمونه های تقلبی خطوط از ترکیب نقاط رنگی تشکیل شده اند و به راحتی بوسیله ذره بین قابل تشخیص است.
همچنین بخشهایی از طرح و شماره سریالها با استفاده از مرکب فلورسنتی چاپ شده که زیر نور ماوراء بنفش به رنگهای سبز و طلایی مایل به زرد قابل مشاهده است. به علاوه بخشهایی از تصویر پرنده و عدد ۵۰ با مرکب نامرئی چاپ شده است که زیر نور ماوراء بنفش با رنگهای قرمز و آبی به صورت مکمل نمایان می شوند. در این ایران چک از چاپ برجسته در سه رنگ استفاده شده است که به سهولت با انگشتان دست قابل لمس و شناسایی است.
از دیگر ویژگیهای امنیتی ایران چک ریز نوشته ها هستند. ریز نوشته یا میکروپرینت نوشته های بسیار ریزی هستند که با ابزار بزرگ نمایی قابل مشاهده بوده و تنها می توانند به وسیله دستگاه‌های چاپ امنیتی چاپ شوند. مرکب فلورسنت بکار رفته در چاپ افست با تابش نور ماوراء بنفش، بازتاب نور شدید داشته و به رنگ سبز فسفری تغییر می کند. چاپ شماره سریالها نیز با استفاده از مرکب قرمز و مشکی فلورسنت بوده و تحت تابش نور ماوراء بنفش به رنگهای طلائی مایل به زرد و سبز تغییر رنگ می دهند. / ایسنا
