این مرجع تقلید طی سخنانی در کنگره علوم انسانی اسلامی در مدرسه علمیه امام کاظم (ع) تصریح کرد: اگر بخواهیم برنامه‌های مهم کشور را بشماریم، کار این گنگره از اهم این کارها محسوب می‌شود زیرا در تمام شئون جامعه تاثیرگذار است.
وی افزود: مهم نیست که ما با این کنگره جلوی نفوذ افکار مادی غرب را در علوم انسانی بگیریم بلکه اول باید کتب و مقالات گذشته پالایش شود زیرا فرهنگ غربی نفوذ کرده است. بعد باید برنامه‌ریزی کنیم که از نفوذ مجدد این افکار جلوگیری شود.
این مرجع تقلید اظهار کرد: تفکر مادی غرب در کتب دانشگاهی قبل از انقلاب در کشور ما نفوذ کرده بود. یک کتاب جامعه‌شناسی قبل از انقلاب موضوع درسی بود و یک صفحه درباره مذهب بیشتر نداشت و عنوانش این بود که مذهب زاییده جهل یا ترس بشر است یعنی پیش‌فرض شده که مذهب زاییده فکر بشر است.
مکارم شیرازی خاطرنشان کرد: پیش‌فرض دیگر این است که مذهب زاییده افکار بلند نیست بلکه انسان‌هایی در سطح پایین آن را درست کرده‌اند که این یک نمونه از نفوذ علوم غربی در میان جامعه دانشگاهی ماست اما ما باید برای این پالایش و جلوگیری از نفوذ در آینده به دلیل اصلی نزول کتب آسمانی و علوم اهل بیت (ع) بیندیشیم.
وی یادآور شد: قرآن حدود ۱۰ هدف برای بعثت پیامبر ذکر کرده است؛ اول مسئله حیات انسانی است و پیامبر و ائمه آمده‌اند تا به این حیات فیزیکی، حیات واقعی بدهند. در آیه ۹۷ سوره نحل می‌فرماید به کسانی که دارای ایمان و عمل صالح باشند، حیات طیبه می‌دهیم یعنی در سایه ایمان و عمل صالح، حیات طیبه به دست می‌آید که رهبری آن با پیامبر و اولیاءالله است.
این مرجع تقلید ادامه داد: عزت و سربلندی و افتخار و شخصیت باید خمیرمایه علوم انسانی باشد و این علوم نیز باید حیات افتخارآمیز و نه مستعمره دیگران بودن و نیازمندی به بیگانگان را ایجاد کند و در این مسیر باید حرکت کند.
مکارم شیرازی ادامه داد: حضرت علی (ع) در کلام معروف کمیل، حیات انسانی را نشان داده است که «….العلماء باقون مابقی الدهر …»، علما حتی در زمانی که زیر خاک پنهان هستند زنده‌اند و تصویر آنان در دل‌ها موجود است. بنابراین یکی از اهدافی که علوم انسانی باید دنبال کند رسیدن به حیات طیبه است.
این مرجع تقلید اظهار کرد: در آیه ۱۵۷ سوره اعراف به یکی دیگر از اهداف اشاره شده است که پیامبر آمده تا نهی از منکر کند و مردم را به خوبی‌ها دعوت کند، آلودگی‌ها را تحریم کند و غل و زنجیرهای بشری را بشکند؛ بنابراین علوم انسانی اسلامی باید در مسیر شکستن غل و زنجیر از دست و پای بشر گام بردارد تا به آزادی به معنای واقعی برسد، نه آزادی به معنای نوعی اسارت دیگر.
وی تصریح کرد: غرب تفکر مادی دارد و در علوم آنان وجود دارد ولی ما باید تفکر اسلامی و الهی را جانشین کنیم.
مکارم شیرازی ادامه داد: هدف سوم، حدیث «انی بعثت لاتمم مکارم الاخلاق» است بنابراین علومی مورد نظر اسلام است که بتواند مکارم اخلاق و فضایل برجسته انسانی را زنده کند. اگر در این مسیرها حرکت کنیم به مقصد خواهیم رسید.
این مرجع تقلید افزود: ما پیشنهاد نداده‌ایم که علوم انسانی از دانشگاه حذف شود بلکه باید پالایش و تصفیه شود و روی پایه‌های اسلامی و اهداف پیامبر و قرآن قرار گیرد. همچنین نمی‌گوییم علوم انسانی غرب همه باطل است. برخی از آنها مسائل قابل قبولی است و برخی منحرف. ما در اینجا براساس «یستمعون القول و یتبعون احسنه» عمل می‌کنیم و برنامه حذف نداریم.
وی اظهار کرد: زیاد نباید در مقدمات این برنامه بمانیم بلکه باید وارد متن بشویم زیرا هنوز در دانشگاه‌ها علوم انسانی با روح غربی تدریس می‌شود و اگر بخواهیم زیاد در مقدمات بمانیم از متن و ذی‌المقدمه می‌مانیم.
این استاد حوزه گفت: بعضی هستند که حالت انفعالی در برابر علوم غربی دارند و می‌گویند ما باید دست به دامان غرب بزنیم. اینها نوعی احساس حقارت دارند در حالی که آن زمان که مسلمین در همه علوم، رو به رشد و آقایی بوده‌اند آنان در قرون وسطا به سر می‌بردند. اگر این تاریخ را بازخوانی و تبیین کنیم جلوی این افکار گرفته می‌شود.
مکارم شیرازی تاکید کرد: تکرار می‌کنم که این کار از ضروری‌ترین کارهاست که اگر دیر بجنبیم آزادی و استقلال و مسیر انقلاب ما هم عوض خواهد شد. امروز یک طرف نماینده ایران و طرف دیگر چند کشور غربی می‌نشینند و حرف وزیر ما به کرسی می‌نشیند. باید کاری کنیم که این موفقیت‌ها از دست نرود و یکی از کارهای اساسی در این راستا، حل‌کردن مشکل علوم انسانی است.
وی تاکید کرد: باید در دو جبهه غرب و جبهه عقب‌ماندگان داخلی کار کنیم. حادثه دردناکی در منا رخ می‌دهد، بزرگترین مفتی‌ها می‌گویند قضا و قدر است. معلوم است که اینها اصلا از قضا و قدر خبری ندارند. این قضا و قدر خرافی است در حالی که معنای صحیح و سازنده دارد؛ بنابراین باید در داخل و خارج این مسئله را حل کنیم.
