دیشب در برنامه گفتگوی ویژه خبری شبکه دو سیما، محمد حسین رنجبران مجری سیاسی و سردبیر این برنامه میزبان مقدم فر، کارشناس حوزه رسانه بود و در ابتدای گفتگو نیز یکی از کارشناسان سازمان اطلاعات سپاه به صورت زنده گزارشی از جزئیات پرونده اخیر بازداشت تعدادی از روزنامه نگاران را مطرح کرد که در ادامه می خوانید.
عاصف کارشناس سازمان اطلاعات سپاه به صورت تلفنی در برنامه حاضر بود.
درباره بازداشتهای اخیر توضیح می دهید؟
عاصف: سالروز تسخیر لانه جاسوسی و روز استکبار ستیزی را گرامی می دارم، در اول صحبتهایم. تلاش شد در این پرونده و برخورد، مجموعه ای از مجرب ترین فعالان رسانه ای اپوزیسیون خارجی و داخلی که در یک فرآیند پیچیده هرمی چند لایه تلاش می کردند با شبکه سازی از خبرنگاران داخلی و تلاش وسیعی در راستای ادراک سازی داشتند، نکته مهم این پرونده ادراک سازی و اولویت سازی برای افکار عمومی است. در داخل ایران تلاش شد مجموعه ای از روزنامه نگاران و فعالان رسانه ای را جذب کنند که ویژگی های خاصی داشت. برخی از این ویژگیهای پرونده این است که ساختار پیچیدده و غیرقابل شکستی را برای خودشان ایجاد کردند. چون کاملا نکات حفاظتی را رعایت می کردند. پوشش های مختلف و نامهای مستعار مختلف داشتند. نوع دریافت مبالغ و پولها از خارج از کشور از طریق صرافیها و عناصر محدود و برخی افراد خاص تزریق می شد و توسط تئوریسین های امنیتی سرویسهای اطلاعاتی غرب، این شبکه را برای ادراک سازی افکار عمومی و تشکیل شبکه های سازماندهی شده داخل کشور ایجاد کنند. این فرآیند با طراحی و بودجه ریزی پنهان از طریق سرویسهای جاسوسی آمریکا و حمایتهای دستگاه دیپلماسی انگلیس حمایت می شد. با توجه به تبحر بالا در کار رسانه ای و تمرکز و پشتیبانی اطلاعاتی و دیپلماتیک کشورهای اروپایی با محوریت هلند و برخی کشورهای اروپایی و از طریق بنیادهای وابسته به وزارتخانه های هلند، انگلستان و سوئد، تلاش کردند با شبکه سازی در داخل ایران و جذب برخی نخبگان رسانه ای کار کنند.
این نکته قابل توجه است برخی جوانان جویای نام و برخی عناصر رسانه ای که تلاش می کردند برای کشور خدمت کنند، اینها را با فرآیند پیچیده به استخدام خود درآورند و با صرف هزینه های هنگفت این نیروهایی که در داخل کشور خدمت می کردند را با هماهنگی های سیاسی سنگین و سازماندهی اوپوزیسیون خارج از کشور، شبکه سازی کنند.
نفوذ فرهنگی یا رسانه ای یک چارچوب اینطوری دارد؟ نمونه امنیتی می شود؟
حمیدرضا مقدم فر، کارشناس فرهنگی: عرصه نفوذ را با رویکردی تاریخی و نگاهی به عقب در تاریخ انقلاب، نفوذ عموما شکل امنیتی داشته ولی امروز با اشکال جدیدی در عرصه نفوذ روبروییم و این که تاکیدات مکرری می شود درباره نفوذ و مهمترین تهدیدات امنیتی پس از برجا و مذاکرات داریم. نفوذ شکل امنیتی دارد، اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و فکری دارد. ولی مهمترین عرصه، فرهنگی و سیاسی است. ضمن اینکه نفوذ امنیتی بسیار مهم بوده و هست و جاری است. اما برخی از وضعیت نفوذ با فضا معنا می شود. یعنی ایجاد یک فضا که ادراک را در مردم، نخبه گان و مسئولان تغییر دهد مطرح است.
لزوما عواملی که نفوذ را دنبال می کنند مامور سرویسهای اطلاعاتی نیستند. عناصری که تفکر غرب گرا دارند و آمریکا را بدون اتصال و وابستگی نمایندگی می کنند، اینها نیز کار نفوذ را دنبال می کنند و فضاسازی فکری را دنبال می کنند. سازمانهای اطلاعاتی هوشمند مانند سپاه می آیند اینها را می گیرند و مشخص است.
برخی می گویند دوباره بحث نفوذ مطرح شد و دوباره رفتند سراغ یک طیف خاص در رسانه ها؟
مقدم فر: حقیقت این نیست. این ظلم به بحث است. این که نفوذ را در جناح بندی و دسته بندی ببینیم. نفوذ یک عرصه ملی است و راهبرد جدید آمریکایی هاست. در ادبیات بین الملل بحثی به نام قدرت داریم که یعنی تحمیل اراده بر یک کشور از طریق خشونت آمیز. یعنی تهدید نظامی و منازعه و تحریم. ما این وضعیتها را داشتیم. با مذاکره هسته ای این تمام شد و در ظاهر عبور کردیم و آنها راهبرد جدیدی را به نام نفوذ قرار دادند. در ادبیات بین الملل، نفوذ را اینطور معنی می کنند که تحمیل اراده به نقطه هدف از طریق غیر اجبارآمیز مانند رسانه، دیپلماسی عمومی و عرصه های فرهنگی است. بعد از برجام و مذاکرات، با این مواجهیم. رسانه ها برای مردم و افکار عمومی و نخبه گان مهم هستند. رسانه با مردم ارتباط دارد. این که می بینید روی خبرنگاران کار می کنند این است.
ما در ۸۸ هم این موضوع را داشتیم؟
مقدم فر: از قبلش هم داشتیم ولی امروز عرصه وسیع شده. استفاده از اینکه مدیر رسانه، یا خبرنگاری را به خودشان وصل کنند و از او بخواهند اراده آنها در رسانه برای تغییر در افکار در عموم حاکم شود، این بوده و هست. این کاری به جریان ندارد. یعنی در رسانه های خاص از این طیف اصولگرا یا اصلاح طلب باشد، در همه رسانه ها مطرح است.
سابقه هم داریم؟
مقدم فر: بله، در رسانه های اصولگرا هم دیدیم، نفوذ کردند و آدم به خارج بردند و حتی آدم نفوذ دادند.
سرشاخه ها کی بودند و ویژگی اصلی آنها چه بود؟
عاصف، کارشناس اطلاعات سپاه: این شبکه به صورت هرمی فعالیت می کرد و عناصر به سرشبکه وصل بودند و از ارتباطات یکدیگر هم اطلاعی نداشتند. عناصر قلمفروشی و مزدوری می کردند. به راحتی با تطمیع و دریافت مبالغ هنگفت، قلم خود را فروخته بودند و مطلب علیه کشور، منافع ملی و ارزشهای انقلاب اسلامی با دستور و هدایت سرویسهای خارجی منتشر می کردند. یکی از کارها، آلوده کردن نشریات داخلی بود. تلاش کردند برخی از خبرنگاران و مدیران روزنامه های داخلی را به صورت هوشمند در اختیار بگیرند و تلاش کردند بیشتر تیترها و مقالات همسو و مشترک در برخی موارد و فشار بر دولت به صورت هوشمند، شاید اطلاع هم نداشتند این کار را می کردند، هجمه علیه برخی نهادها را در دستور کار داشتند و محورها جهت ادراک سازی در افکار عمومی مانند بزک کردن چهره آمریکا، زوم کردن برخی از اخبار که منافع ملی را زیر سئوال می برد، زمینه سازی برای حضور رسمی آمریکا در ایران، شب ۱۳ آبان است و اینها را با جزئیات بیشتر در آینده اعلام می کنیم. این شبکه گسترده است و ما ۲ سال روی آن کار می کنیم و حاصل تلاش ۲ ساله همکاران ما است. در این شبکه هدایت افکار عمومی و تغییر سبک زندگی در دستور کار بود. یکی از نکات مهم این بود که نفوذ در برخی نشریات سبک زندگی و خانوادگی بود. برخی محورها را در این نشریات دنبال می کردند. تلاش می کردند سبک زندگی برخی خانواده ها را تغییر دهند. مثلا بی بی سی یک موضوعی را مطرح می کرد و اینها دنباله ش را اینجا می گرفتند. اینها کارهایی بود که عمدتا اینجا انجام می دادند و تلاش می کردند ادراک سازی مفهومی برای افکار عمومی کنند. طراحی و فرآیند پیچیده اینها، انتقال تجربیات روزنامه نگاران فراری بود و شبکه ای طراحی کرده بودند و در این شبکه تلاش می کردند برخی از روزنامه نگاران جوان را با فریب، وعده های توخالی جذب کنند و شبکه جمع آوری اطلاعات بزنند و برخی اقداماتد خرابکارانه انجام دهند. ما برخی از اینها را شناسایی کردیم و برخی از موسسات که مستقیما فعالیت می کردند شناسایی شدند.
چه موسساتی؟
عاصف: موسسه روز که به عنوان سایت روز آنلاین است، برخی روزنامه نگاران را استخدام کرده بود. روزانه مقالات متعدد ارسال می کردند وتلاش می کردند با مستعار نویسی کار کنند ولی با مدد الهی و تلاش همکارانمان توانستیم شبکه گسترده ای از اینها را شناسایی کنیم و اقدامات بعدی در دستگاه قضایی به افکار عمومی ارائه می شود.
خیلی از بچه های روزنامه نگار، سالم و وطن دوست هستند. اما یک نگرانی است. نکند ما به خاطر دغدغه نفوذ بخواهیم برخوردهایی کنیم که درست نباشد و بخواهیم جلوی هر نقدی را با عنوان نفوذ بگیریم؟
مقدم فر: نفوذ یک موضوع ملی است. امروز باید تصور شود به کشور حمله شده. نفوذ مهم است و خطیر و پیچیده و حساس که بیش از مراقبت در نفوذ، باید این عرصه را شناخت. یعنی مسئولان باید دغدغه داشته باشند.
این دغدغه وجود دارد؟
مقدم فر: متاسفانه عرصه پیچیده، پنهان است و فهم آن دشوار.
برخی افراد فهیم و محترم می گویند این حرفها چیست؟ خیلی سخت می گیرید؟
مقدم فر: بصیرت نیاز است. فهم زیاد می خواهد و درک پیچیدگی ها. مسئولان و مدیران رسانه واقعا به هوش باشند و ممکن است برای آنها نیز اتفاق بیفتد. عرصه خبرنگاری مهم است و نباید اجازه نفوذ بدهیم. مسئولان نیز باید مراقب باشند. در حوزه تصمیم سازی، عناصری نزدیک می شوند به مسئولان و برای آنها تصمیم سازی می کنند. باید مراقب باشند و جدی بگیرند. اگر جدی گرفته نشود، این خطر، تبدیل به تهدید می شود. اینجا از یک قدم زدن وزیر خارجه ما با وزیر خارجه آمریکا دشمن سواستفاده می کند. طراحی می کند. همه خبرنگاران را جمع می کند. کشوری که ۳۶ سال ایستاد و به پیروزی رسید و موفق شد و جایگاه اقتدار علمی، فناوری و نظامی در منطقه دارد، می گویند ببینید امروز وزیر خارجه شان با وزیر خارجه آمریکا قدم می زند. دارد نشان می دهد اینها پس رفت کرده اند. یا جایی که وزیر خارجه ما غیرعامدانه، وقتی آنها طراحی کرده اند و در حوزه دیپلماسی ما قطعا برنامه این نبوده، اینها برای مواجهه برنامه ریزی کرده اند. اعلام می کنند این دو با هم دست داده اند، آنها برنامه ریزی می کنند. یا گفتگو های تلفنی که مطرح شده. اینها همه اش بحث نفوذ است.
نفوذ باید برای همه مهم باشد. خیلی دوست داشتیم برخی از عناصر رسانه ای بیایند. ولی گفتند نمی آیند و گرفتاریم. ظاهرا اجماعی نیست؟
مقدم فر: باید بیشتر کار شود. عزیزانی که نمی آیند هم دلسوز کشورند و عاشق نظام، ولی نیاز داریم در بحث نفوذ به تولید محتوا و ادبیات همه فهم. این بحث امنیت ملی است و هدف غایی آن، براندازی نظام است. آمریکا دلش برای ما نسوخته. سرمایه گذاری کرده، یگانهای سایبری و امنیتی خود را بسیج می کند و همه را حمله ور می شوند. یک مذاکره هسته ای شده و آنها می گویند فرصت است و همه نیروها را بسیج کنید. به جوانان ایران بورسیه بدهید. آمریکایی ها در عراق ۴هزار جوان را بورسیه کردند. اینها دلشان می سوخت؟ ابدا، اینها برای آینده عراق مسئول تربیت می کنند. ما مخالف بورسیه نیستیم، ولی خودمان باید برویم دنبال بورسیه. اما اینکه وزیر خارجه آلمان به ایران می آیند و می گوید بورسیه می دهیم. آن یکی پیغام می دهد بورسیه می دهیم. روی رسانه ها سوار می شوند. این چه وضعیتی است؟ اینها نفوذ است. آمریکا دشمن ماست.
