این فیلمساز باسابقه در گفت‌وگو با خبرنگار سینمایی ایسنا از دلایل وقفه چندین ساله در فیلمسازی‌اش، وضعیت دشوار ساخت فیلم‌های کودک و نوجوان، کم شمار بودن فیلمنامه‌های اقتباسی، دور شدن اعضای خانواده از یکدیگر در زندگی‌های امروزین و … سخن گفت.
بیکار مطلق نبودم
او که فیلمش را با اقتباس از رمان «پدر آن دیگری» ساخته است، درباره دلیل وقفه چندین ساله در فعالیت فیلمسازی‌اش به ایسنا گفت: هرگز در این سال‌ها بیکار مطلق نبودم. امتیاز اقتباس سینمایی این رمان را سال ۸۵ از نویسنده آن خانم پرینوش صنیعی گرفتم. می‌خواستم همان زمان ساخت فیلم را آغاز کنم و به تعدادی تهیه‌کننده بنام بخش خصوصی مراجعه کردم اما با توجه به اینکه آن روزها بورس فیلم‌های مثلث عشقی بود، آنها با احترام تمام نپذیرفتند که با یکدیگر همکاری کنیم. همه از فیلمنامه تعریف کردند اما می‌گفتند ساخت فیلم را به زمانی دیگر موکول کنیم.
صمدی با اشاره به اینکه چهار سال درگیر ساخت سریال «شوق پرواز» بوده است، یادآور شد: بعد از این سریال نیز مجموعه مناسبتی «به خاطر نان» را ساختم و در دوره مدیریت آقای جعفری جلوه در بنیاد سینمایی فارابی، رمان و فیلمنامه را به این بنیاد ارائه کردم که با اندکی اصلاحات پذیرفته شد و با مشارکت ۵۰ درصدی بنیاد فارابی، شروع به ساخت فیلم کردیم.
کارگردان فیلم «معجزه خنده» خاطرنشان کرد: در این سال‌ها بیکار مطلق نبودم و مدام برای ساخت فیلم دوندگی کردم. از طرفی، کسانی دیگری خواهان رمان خانم صنیعی‌پور شدند و حتی برای ساخت سریالی براساس آن با ایشان گفت‌وگو شد اما او در نهایت امانت‌داری به همه اعلام کرد که قول اقتباس از رمانش را به من داده است.
تنبلی؛ اصلی‌ترین دلیل کمبود اقتباس سینمایی
صمدی در پاسخ به این پرسش که چرا در ایران فیلم‌های اقتباسی کمتر ساخته می‌شود، گفت: اصلی‌ترین دلیلش تنبلی است چون اهالی سینما باید برای این کار جست‌وجو کنند و رمان بخوانند. از سوی دیگر نهادی هم نداریم که پیگیر این موضوع باشند.
وی ادامه داد: بارها پیشنهاد داده‌ام کارگروهی برای رمان‌خوانی تشکیل شود تا اعضای آن با برگزاری جلسات متعدد به بحث و تبادل با یکدیگر بپردازند و مشخص کنند چه رمان‌هایی با توجه به ممیزی‌ها، بودجه، شرایط اجتماعی ما و … امکان فیلم شدن در ایران را دارند. اعضای این کارگروه در گام بعدی می‌توانند فیلمساز مناسب را هم جست‌وجو کنند و پیشنهاد ساخت را به او بدهند. این پروسه خیلی هم زمان‌بر نخواهد بود. در حالی که گاه فیلمنامه‌های ما ماه‌ها در بنیاد سینمایی فارابی معطل می‌ماند.
کارگردان «آپارتمان شماره ۱۳» افزود: با این شیوه می‌توان سالانه دست کم ۱۲ فیلم اقتباسی ساخت. ضمن اینکه می‌توانیم تمام ارگان‌های درگیر مانند کانون پرورش فکری، حوزه هنری، انجمن سینمای دفاع مقدس و … را نیز وارد کار کنیم. ضمن اینکه علاوه بر رمان‌های داخلی می‌توانیم از رمان‌های خارجی هم استفاده کنیم.
با خانواده آشتی کنید!
صمدی در ادامه درباره موضوع قابل تعمق فیلمش که درباره برخوردهای نادرست والدین با فرزندان و تبعیض میان آنان است، توضیح داد: متأسفانه این روزها خانواده‌ها آنقدر مشغله، گرفتاری و درگیری دارند که کمتر از حال یکدیگر باخبر می‌شوند. مثلا گاهی به دیدار اقوام می‌رویم اما می‌بینیم که بچه‌ها و حتی بزرگترها مدام سرشان در گوشی موبایل است. از سوی دیگر ماهواره و تلویزیون هم خانواده‌ها را درگیر کرده و هیچ زمانی برای بودن در کنار یکدیگر پیدا نمی‌کنند. آنها حتی فرصت نمی‌کنند اتفاقات جالب و با نمکی را که در طول روز برایشان پیش آمده، با یکدیگر مطرح کنند و بیشتر وقتشان را به جای اینکه در کنار هم باشند به انجام امور انجام غیرضروری سپری می‌کنند.
وی با اشاره به اینکه ناهنجاری‌ها و تخلفات افراد در دوران کودکی آنها ریشه دارد، افزود: نگاهی گذرا به وضعیت جوامع گوناگون نشان می‌دهد که چگونه جنایات افراد به دلیل نواقص و ایراداتی است در دوره کودکی آنان اتفاق می‌افتد. اگر به شرایط کودکی افرادی که خلافکار و تحت تعقیب هستند نگاهی بکنیم، می‌بینیم ریشه این مشکلات به دوره کودکی‌شان برمی‌گردد. بنابراین دوره کودکی خیلی مهم است و باید درباره آن کار کنیم.
صمدی اضافه کرد: همچنان که فکر کردم این فیلم و دیگر فیلم‌های خانوادگی مشابه آن، شعاری برای بدنه سینما خواهند بود با این مضمون که ” با دیدن فیلم‌های خانوادگی، با خانواده آشتی کنید!”
آیین زیبای فیلم دیدن دسته جمعی
کارگردان «دمرل» و «اتوبوس» با اظهار تأسف از اینکه در حال حاضر اعضای خانواده‌ها کمتر با یکدیگر به سینما می‌روند، یادآور شد: فیلم دیدن در سالن سینما و به صورت دسته جمعی اتفاق بسیار قشنگی است زیرا اجتماعی زیبا شکل می‌گیرد و لازم است فیلم‌های خانوادگی و نجیبی داشته باشیم تا همه اعضای خانواده بتوانند همراه با یکدیگر آنها را ببینند و احساس کنند وقتشان را تلف نکرده‌اند ضمن اینکه به مسائل خانوادگی خودشان می‌اندیشند.
صمدی افزود: متأسفانه این روزها اطلاع‌رسانی و فرهنگ‌سازی قدرتمندی درباره نهاد خانواده و آشتی اعضای آن با یکدیگر نمی‌شود و همه چیز در حد شعارهای گذراست به همین دلیل، وظیفه خود می‌دانم فیلم خودم را که اثری نجیب و خانوادگی است، تبلیغ کنم.
او با ابراز خرسندی از برخورد مخاطبان با فیلمش افزود: بعد از اکران فیلم افراد زیادی به من مراجعه کردند و از مشکلات مشابه‌شان سخن گفتند چون موضوع فیلم عمومیت دارد و واکنش‌های خانواده‌ها نشان داد که فیلم موفق بوده است.
گاهی مدیران غافل می‌شوند
این فیلمساز که همواره دغدغه خود را در زمینه سینمای کودک و نوجوان نشان داده است، با تأکید بر اینکه چنین فیلم‌هایی برای بدنه سینما بسیار لازم است، درباره کم‌توجهی به سینمای کودک و نوجوان گفت: رفتاری که با همین فیلم من کردند که آن را از بخش مسابقه جشنواره فیلم فجر کنار گذاشتند و باعث پایمال شدن سهم عوامل سازنده آن شدند، رفتاری که گرچه مغرضانه و خصمانه نیست ولی نشان می‌دهد که گاهی مدیران غافل می‌شوند و مسائلی از این دست باعث می‌شود که فیلمساز‌ها کمتر به ساخت فیلم درباره کودک و نوجوان رغبت داشته باشند.
چرا کانون برای ساخت فیلم بودجه ندارد؟!
کارگردان «دو نفر و نصفی» با ابراز تأسف از وضعیت فعلی فیلمسازی در کانون پرورش فکری توضیح داد: این کانون باید به طور مداوم برای کودکان و نوجوانان فیلم بسازد. متأسفانه کانون بودجه مستقیم ندارد. بلکه گوشه‌ای از بودجه آموزش وپرورش را دریافت می‌کند و هزاران برنامه دارد که اداره کردن آن بسیار مشکل است و طبیعتا برای فیلمسازی بودجه ندارد.
صمدی اضافه کرد: این پرسشی جدی است که چرا کانون برای ساخت فیلم بودجه ندارد؟! در حالی که بچه‌ها نیاز دارند تا برایشان فیلم ساخته شود. این روزها کودکان ما این نیاز خود را با دی وی دی کارتون‌های خارجی پاسخ می‌گویند در حالی که در سال‌های گذشته فیلم‌های متعددی برای بچه‌ها ساخته می‌شد.
چگونه شهاب پیدا شد
او که در فیلم «پدر آن دیگری» در کنار بازیگران بزرگسال چندین بازیگر کودک و نوجوان هم دارد، درباره شیوه انتخاب بازیگران کودک و نوجوان این فیلم توضیح داد: برای پیدا کردن این بازیگران حدود ۴۰۰ کودک و نوجوان دیدیم که هر روز آزمون می‌دادند. ابتدا بازیگران نقش آرش و خسرو را پیدا کردم اما بازیگر نقش شهاب (کودک اصلی فیلم) چند روز پیش از کلید زدن انتخاب شد. همین که او را از نزدیک دیدم حسی به من گفت خودش است. بچه‌ها بدون دیالوگ تست می‌دادند چون بازیگر کودک اصلی در فیلم دیالوگ نمی‌گفت و باید میمیک می‌داشت که این شیوه بازی برای بچه‌های این سن و سال کار دشواری بود چون در واقع پانتومیم بازی می‌کردند.
صمدی با ابراز رضایت از بازی بازیگر نقش «شهاب» ادامه داد: اما مهد‌ی‌یار عزیزی بازیگر نقش شهاب اعتماد به نفس لازم و زمینه بازیگری را داشت و به همین دلیل انتخاب شد. پدر و مادرش هم مرتب سر صحنه می‌آمدند. جالب اینجاست همزمان با فیلمبرداری ما هفت ساله شد و باید به مدرسه می‌رفت اما همان هفته اول از مدرسه اخراج شد، چون سر فیلمبرداری ما بود! سرانجام با دو ماه تأخیر به مدرسه رفت اما با تلاش مادرش توانست خود را به بچه‌های دیگر برساند و با معدل ۲۰ قبول شد.
حجت‌السلامی که برای فیلم تبلیغ می‌کند
صمدی در پاسخ به این پرسش که آیا قرار است فیلم نمایش خاصی برای خانواده‌ها داشته باشد؟ گفت: مجتمع فرهنگی آموزشی سرچشمه با مدیریت حجت الاسلام زائری که فردی فوق‌العاده تلاش‌گر است، جمعی از مسوولان آموزش و پرورش را دعوت کرد و فیلم را برایشان نمایش داد که آنها فیلم را بسیار پسندیدند و خود زائری هم در اینستاگرامش به همه توصیه می‌کند که فیلم را ببینید.
وی اضافه کرد: از طرف یکی از شوراهای آموزش و پرورش اعلام شده که این فیلم برای خانواده‌ها و مربیان مفید و قرار است که به آنها بخشنامه بدهند که تمام مربیان فیلم را ببینند.
این هنرمند با ابراز قدردانی از همکاری تلویزیون و شهرداری در زمینه اطلاع رسانی فیلمش افزود: خوشبختانه تلویزیون همکاری کرد و با بنده حقیر پیشکسوت راه آمد و تا روز دهم آبان هر روز تیزر داریم اما باید خواهش کنم این تیزرها را بیشتر کنند چون فیلم خانوادگی و تربیتی است و علاوه بر این شهرداری هم تعدادی بیلبورد تبلیغاتی در اختیارمان گذاشته و اتفاق قشنگ دیگر این است که مطبوعات هم همکاری دارند و همزمان با اکران فیلم درباره آن اطلاع‌رسانی می‌کنند در حالی که در گذشته معمولا بعد از اکران فیلم‌ها درباره آنها صحبت می‌شد که دیگر تأثیری بر جذب مخاطبان نداشت.
گلایه از همشهریان
یدالله صمدی در پایان این گفت‌وگو درباره ساخت فیلم آینده‌اش به ایسنا گفت: برای ساخت فیلم «مشدی عباد» که یک کمدی موزیکال آذری است، پروانه ساخت گرفته‌ام اما فعلا سرمایه‌گذار ندارم. با اینکه می‌دانم این فیلم چند برابر سرمایه‌اش فروش خواهد داشت چون در فضایی مانند «اشک‌ها و لبخندها» ساخته می‌شود و بیشتر دیالوگ‌هایش با شعر و آواز و موسیقی است.
او افزود: در وهله اول از همشهری‌های آذری خود گله دارم که معتقدند فیلمسازی ریسک است و حاضر به همکاری نیستند. هر چند که کار فیلمسازی ریسک است، اما مطمئنم این فیلم حتما سرمایه‌اش را برمی‌گرداند و جای پشیمانی نمی‌گذارد. به همین دلیل امیدوارم سرمایه‌گذاری پیدا کنم تا با ما همراه شود چون وزارت ارشاد و بنیاد سینمایی فارابی هم فقط می‌توانند رقمی جزئی کمک کنند و بیش از آن امکان کمک ندارند.
