میزان گردش مالی این صنعت ارزآور در جهان به ۲۰ میلیارد دلار می‌رسد و حتی برخی اقتصاددانان بیان می‌کنند که ۱۰۰ شاخه گل رز با یک بشکه نفت به لحاظ اقتصادی برابری می‌کند، در واقع توجه به همین یک جمله می‌تواند اقتصاد تک محصولی ایران را با تکیه بر صنعت گل و گیاه دچار تحول کند.
طبق اعلام غلامرضا تقوی مدیرکل دفتر امور گلخانه‌ها، گیاهان زینتی و قارچ خوراکی وزارت جهاد کشاورزی، میزان صادرات گل و گیاه کشور در سال ۹۸ بالغ بر ۴۰ میلیون دلار و واردات نیز ۱۵ میلیون دلار بوده است، همچنین با توجه به اینکه هفت هزار و ۸۰۰ هکتار از اراضی کشاورزی ایران اعم از گلخانه‌ای و فضای باز زیر کشت گل و گیاهان زینتی است، حدود چهار میلیارد گل شاخه بریده، گلدانی، درخچه ای و درختان زینتی در کشور تولید می‌شود.
سابقه گلکاری در شهرستان محلات در استان مرکزی به حدود ۱۰۰ سال می‌رسد. این شهر با تولید ۳۵۰ گونه مختلف گیاهان زینتی، آپارتمانی و گل و گیاه زینتی و استقرار پژوهشکده ملی گل و گیاه، به نام قطب گل و گیاه کشور شهره است به طوری که ۳۰ درصد از اهالی این شهرستان در این صنعت فعالند.
استان مرکزی حدود ۹۹۰ هکتار اراضی زیر کشت گل و گیاه زینتی دارد که ۹۰ درصد آن در اختیار محلات است و به همین جهت این شهرستان برای خود نام و نشانی در کشور دست و پا کرده و تاکنون به هر سختی که بوده جایگاه خود را در این صنعت حفظ کرده است، با وجود تلاش‌هایی که در سال گذشته برای رونق تولید و صادرات در این شهرستان صورت گرفت، کرونا اجازه نداد که سال ۹۸ برای گلخانه‌داران و فعالان گل و گیاه کشور شیرین و رنگی تمام شود.
نبود نظارت و افزایش سه برابری قیمت نهاده‌ها
یکی از تولیدکنندگان رز در شهرستان محلات در خصوص وضعیت کنونی این صنعت به ایسنا گفت: کرونا ضربه سنگینی به صنعت گل و گیاه زد، از زمان شیوع این ویروس تقریبا بخش گل‌های فصلی و شاخه‌بریده به شدت آسیب دید و تا به امروز این ضرر و زیان ادامه داشته است.
مجتبی ابراهیمی با بیان اینکه در سال ۹۹ تلاش شده است که میزان تولید به مانند سال گذشته باشد و سعی بر سرپا نگه داشتن این صنعت است، افزود: وضعیت تولید از نظر کارگر، درآمد و تامین نهاده‌ها خیلی خراب است.
وی تصریح کرد: قیمت نهاده‌های گل و گیاه اعم از سم، کود و بذر در سایه مدیریت و نظارت مسئولان سه برابر شده است، اما سوال اینجاست که چطور در زمانی که تمامی مرزهای کشور به دلیل شیوع ویروس کرونا بسته بوده است، قیمت ۱۸۰ هزار تومانی کود در ۲۹ بهمن‌ماه ۹۸ در ۱۵ فروردین‌ماه ۹۹ به ۲۵۰ هزار تومان می‌رسد یا به بیان دیگر زمانی که این کود در انبارهای کشور موجود بوده و وارد نشده چرا باید چنین افزایش قیمتی داشته باشد؟
حال تولید گل خوب نیست
ابراهیمی اظهار کرد: برای سموم، ارز نیمایی در نظر گرفته شد که قیمت آن نیز به سه برابر افزایش یافته است و همه این عوامل دست به دست هم داده تا حال و روز تولید گل و گیاه خوب نباشد.
وی با تاکید بر اینکه در سال رونق تولید، روغن تولید کشیده شد و امروز در سال جهش تولید همه چیز وارونه شده است، گفت: نه تنها قیمت ها افزایش یافته، بلکه دسترسی به نهاده‌ها نیز با مشکل روبروست، سم علف‌کُش که هیچ کاربردی در تولید گل ندارد، پیدا نمی‌شود چه برسد به سموم تخصصی مورد نیاز که به دلیل عدم نظارت و حتی احتکار و وارد بازار نکردن نهاده‌ها به دست تولید کننده نمی‌رسد.
دبیر اتحادیه گل و گیاه محلات با بیان اینکه اکثر سم‌های مورد نیاز صنعت گل و گیاه در داخل کشور تولید می‌شود، افزود: نهاده‌هایی که وارد کشور می‌شود درگیر تحریم است و آنچه امروز در کشور وجود دارد قاچاق است، از طرفی زمانی که تولیدکننده داخلی سم را در اختیار گلکار قرار نمی‌دهد ناچارا به سمت سم قاچاق می‌رود.
وی بیان کرد: گل شاخه بریده در واقع چیزی در حدود ۳ روز قابل نگهداری است، تالارها و مراسم‌ها تعطیل است، مردم دل و دماغ کاری ندارند و از طرفی وضعیت اقتصادی مردم به شکلی شده است که گل هیچ جایی در سبد خانواده ندارد و تلاش‌های تولیدکنندگان در بحث فرهنگ‌سازی برای استفاده از گل در سایه فشار اقتصادی به مردم به هیچ نتیجه‌ای نرسیده است.
گلکاران محلاتی با دید اقتصادی کار نمی‌کنند
ابراهیمی با تاکید بر اینکه گلکاران محلاتی هیچ گاه با منطق اقتصادی وارد این صنعت نشدند بلکه با دل خود کار کردند، اظهار کرد: اگر فعالان صنعت گل در محلات با نیم نگاهی به درآمد و کسب انتفاع از این صنعت وارد میدان شده‌بودند باید ۱۰ سال پیش از این صنعت کنار می‌کشیدند، اما اجازه ندادند این صنعت که ریشه تاریخی و اجدادی در محلات دارد به تعطیلی کشیده شود و عملا صورت خود را با سیلی سرخ نگه داشته‌اند.
وی با بیان اینکه اجازه زمین خوردن این صنعت در کشور و محلات را نمی‌دهیم، افزود: طبق بررسی صورت گرفته در فروردین ماه هفت هزار میلیارد تومان خسارت به صنعت گل و گیاه بویژه گل‌های فصلی و شاخه بریده کشور وارد شد که عمده دلیل این خسارت شیوع کرونا بود و شاید حدود یک‌پنجم این خسارت مربوط به محلات بوده باشد.
اجازه نمی‌دهیم عنوان “قطب گل و گیاه” از محلات گرفته شود
ابراهیمی با اشاره به اینکه پس از نوروز بازار گل‌های آپارتمانی و فضای سبز قدری تکان خورد، اما به شکلی نبود که ضرر و زیان‌ها را جبران کند، گفت: به هرحال محلات قطب صنعت گل و گیاه کشور است و علیرغم وجود رقبایی چون کرج و پاکدشت، از آنجاکه گلکاران محلاتی تعصب بالایی به کار خود فارغ از نگاه اقتصادی دارند، قطعا اجازه نمی‌دهند که عنوان قطب تولید گل و گیاه از محلات گرفته شود.
وی تصریح کرد: بسیاری از افراد غیربومی که کار گل و گیاه را در محلات طی سال‌های اخیر آغاز کرده‌اند با نگاهی اقتصادی وارد میدان شدند و امروز به دنبال جمع کردن کسب و کار خود هستند چراکه با چالش‌های اقتصادی بسیاری روبرو شده‌اند، اما گلکاران محلاتی به دلیل عشق به کار خود با همه سختی‌ها کنار می‌آیند و همین باعث شده است که با وجود فعالیت قابل قبول نقاطی مانند کرج و پاکدشت در صنعت گل و گیاه، اما همچنان بزرگترین رقم صادراتی گل کشور متعلق به محلات باشد به طوری که در سال گذشته صادرات گل محلات سه برابر آنها بوده است.
جهاد کشاورزی جمع شود هم اتفاقی نمی‌افتد
دبیر اتحادیه گل و گیاه محلات در خصوص فعالیت پایانه صادراتی گل این شهرستان با بیان اینکه روند کاری مجموعه سازمان جهاد کشاورزی در استان مرکزی به شکلی است که جمع شدن آن ضرری به دنبال نخواهد داشت، افزود: این حجم هزینه و نیروی انسانی در این سازمان وجود دارد، اما اثربخشی ندارد، مدیر جهاد کشاورزی محلات ۹ ماه پیش قول داد که با جوانان صنعت گل و گیاه محلات به عنوان آینده‌سازان این صنعت ملاقات کند، اما هنوز جلسه‌ای تشکیل نشده است. تا زمانی که مدیران غیربومی و صرفا بله قربان‌گو در راس امور قرار گیرند قطعا راه به جایی نمی‌بریم.
وی تصریح کرد: نیمه دوم دهه ۸۰ موضوع پایانه صادراتی گل محلات مطرح شد، اگر مجموعه جهاد کشاورزی و استان دید صادراتی به موضوع نداشتند چرا بابت این پایانه این میزان هزینه کردند؟ اتحادیه موضوع راه اندازی این پایانه را به این دلیل مطرح کرد که پیش بینی می‌کرد تولید در دهه ۹۰، ۱۰ برابر دهه ۸۰ باشد، اما امروز با نرسیدن نهاده تولید به تولیدکننده روبرو هستیم. چرا شعار صادراتی می‌دهید در حالی که با این وضعیت نمی‌توان تولید قابل رقابت داشت؟
پایانه صادراتی محلات زیرساخت ندارد
ابراهیمی با بیان اینکه سال گذشته ۱۲.۵ میلیون دلار صادرات گل و گیاه از محلات صورت گرفته است، گفت: پایانه گل و گیاه به درد گل‌های شاخه‌ای می‌خورد و از روزی که موضوع احداث پایانه مطرح شد هدف ما صادرات گل‌های شاخه‌ای و گلدانی بود ولی متاسفانه وزارت صمت و جهاد کشاورزی تاکنون نتوانسته است زیرساخت لازم برای این پایانه را فراهم کند.
وی افزود: امروز اگر بخواهیم یک کانتینر ۴۰ فوت گل صادر کنیم باید چهار تا پنج روز دنبال کانتینر باشیم، چطور گل شاخه بریده را پنج روز نگهداری کنیم، از طرفی گل گلدانی در گلخانه‌ها جمع‌آوری می‌شود و کامیون درب گلخانه بارگیری می کند پس چه کاری است که آنرا از گلخانه به پایانه منتقل کنیم، دو سه روز منتظر کامیون باشیم و مجدد بارگیری کند؟
ابراهیمی با بیان اینکه روسیه پس از آلمان بزرگترین واردکننده گل و گیاه دنیاست و حدود چهار سال روی این بازار کار کردیم، گفت: به عنوان تولیدکننده گل رز، بازاری در روسیه پیدا کردیم که حداقل هفته‌ای پنج هزار شاخه گل ارسال شود، اما بستر لازم فراهم نیست، بید قرمز ۲۵ روز در گمرک فرودگاه امام‌خمینی(ره) می‌ماند و یک میلیون دلار ضرر می‌بیند و کسی هم پاسخگو نیست، چه انتظاری است که تولیدکننده با این حجم مشکلات در پروسه تولید وارد عرصه صادرات قابل رقابت شود، در گمرک اراک یک سردخانه که بتوان گل در آن نگهداری کرد وجود ندارد، چطور می‌توان صادرات گل را افزایش داد؟
مسئولان باید دست تولیدکننده را ببوسند
وی با اشاره به اینکه همیشه که نمی‌توان توپ را به زمین تولیدکننده انداخت، تصریح کرد: مسئولان کشور ما باید روزی سه مرتبه دست تولیدکننده را ببوسند، من به عنوان یک تولیدکننده ۶۰ نفر پرسنل دارم که ماهانه به هر نفر سه میلیون تومان حقوق پرداخت می‌کنم، ماه گذشته کل فروش من ۴۰ میلیون تومان بوده است و طی سه ماهه اخیر به اندازه یک ماه حقوق ۶۰ نفر پرسنل گلخانه‌ام درآمد نداشته‌ام، اینجاست که باید دست تولیدکننده را بوسید چراکه با همه سختی ها اجازه نمی‌دهد که کارگر بیکار شود و به دنبال بیمه بیکاری باشد.
این گلخانه‌دار محلاتی با بیان اینکه در این روزها تعزیزات حکومتی استان کجاست و چکار می‌کند؟ گفت: چه اتفاقی طی ۱۵ روز در کشور افتاده است که نهاده تا این میزان گران شده است و با وجود اینکه در داخل کشور تولید صورت می‌گیرد در بازار موجود نیست، قطعا این شرایط فقط به دلیل نداشتن قدرت مدیریتی در استان به وجود آمده است، چرا برای خرید یک کیلو کود آهن باید یک ماه در صف بود؟ باید دلایل این شرایط به تولیدکننده گفته شود، شاید واقعا اتفاقی در کشور افتاده است که این دگرگونی قیمتی در بازار گل و گیاه رقم خورده است.
سال ۱۳۹۵ میزگردی در ایسنا با عنوان “پای صنعت گل لنگ می‌زند/ پایتخت گل تشنه است” با حضور تولیدکنندگان گل و فرماندار وقت محلات برگزار شد، آن زمان هم بر نبود برنامه استراتژیک در صنعت گل و گیاه کشور نقدهای زیادی مطرح شد، امروز چهار سال از آن ماجرا می‌گذرد و همچنان پای این صنعت لنگ می‌زند، هنوز مشکلات پایانه گل محلات حل نشده است، هنوز گلخانه‌دار باید به دنبال نهاده بدود و هنوز سهم ایران از صنعت گل در بازار جهانی افزایش چشمگیری نداشته است و با این شرایط به نظر می‌رسد فعلا این صنعت که ارزش ۱۰۰ شاخه گل رز آن معادل یک بشکه نفت است نیز اقتصاد کشور را متحول نخواهد کرد.
این روزها که ایران تحریم است و فروش نفت افت کرده است، شاید گل و گیاه را بتوان با قدری نگاه دغدغه‌مندانه به جایگزینی برای نفت تبدیل کرد.
انتهای پیام
