حباب بورس قطعا می‌شکند

گروه اقتصادی: بالارفتن بی‌حدوحصر نرخ ارز و طلا بسیاری از مردم را نگران آینده اقتصادی کشور کرده است زیرا به میزانی که ارز در کشور گران می‌شود، ارزش پول داخلی پایین می‌آید و متعاقب آن قدرت خرید مردم هم کاهش پیدا می‌کند. اما چه عللی در به‌وجود آمدن چنین فضایی در عرصه اقتصادی کشور مؤثرند و دولت برای سامان‌دادن به شرایطی کنونی چه اقداماتی می‌تواند انجام دهد؟محمود جامساز، تحلیلگر مسائل اقتصادی باور دارد که دلیل اصلی بالارفتن نرخ ارز کاهش ارزش پول ملی است. او درباره این موضوع  گفت: «مسئله بالارفتن نرخ ارز ارتباط معکوس با کاهش پول ملی دارد. دولت در شرایط کنونی کسری بودجه قابل توجهی دارد و از سوی دیگر درگیر هزینه‌های بالای کروناست؛ درآمد زیادی از فروش نفت هم ندارد، بنابراین درآمد ارزی دولت به‌شدت کاهش یافته است. در داخل درآمد ریالی بالایی هم وجود ندارد. در چنین شرایطی دولت برای تأمین مخارج روزانه از بانک مرکزی استقراض می‌کند. همه‌ این عوامل دست‌به‌دست می‌دهند تا تورم بالایی را تجربه کنیم و قدرت خرید مردم هم پایین بیاید و نرخ ارز و سکه بالا برود».او ادامه داد: «با کاهش نرخ سود بانکی مردم پول‌ خود را از بانک‌ها خارج کردند و به بورس بردند و اکنون بازار مالی متورم شده است. گرچه سرمایه زیادی وارد بورس شده است اما اینکه نتیجه سرمایه‌گذاری‌های اخیر در بورس چه می‌شود مبهم است زیرا در سال جاری رقم تولید ما منفی ۶درصد توسط صندوق بین‌المللی پول پیش‌بینی شده است؛ البته به‌باور من باتوجه به شیوع کرونا و هزینه‌های سنگینی که بر دولت تحمیل می‌شود دولت در جست‌وجوی منابع درآمدی است تا کسری بودجه ۱۸۰هزار میلیارد تومانی خود را به‌نحوی جبران کند؛ از این‌منظر آقای روحانی گفت که تمام‌قد در کنار بورس ایستاده است تا اعتماد مردم را به بازار سرمایه جلب کند؛ بازار سرمایه‌ای که باتوجه به کاهش تولید ملی به تولید منجر نمی‌شود».
 
جامساز درباره تأثیرات تحریم‌ها بر اوضاع اقتصادی ایران هم تصریح کرد: «از آثار روانی تحریم‌های آمریکا و قطعنامه اخیر شورای حکام علیه ایران هم نمی‌شود غافل شد. وقتی مردم چنین وقایعی را می‌بینند،نگران می‌شوند و به سرعت پول خود را از بانک‌ها بیرون می‌کشند و به ناچار به بازارهای دیگری که فکر می‌کنند منافع بیشتری را نصیب آنها کند تا ارزش پول‌شان در سپرده ۱۵درصد از بین نرود، روی می‌آورند. با تبلیغات وسیعی که دولت درباره بازار سرمایه کرده و سهام عدالت را آزاد کرده و در دوه ماه اخیر این بازار از رشد قابل توجهی برخوردار شده است، مردم به سمت ارزسوق پیدا کرده‌اند اما اخیرا باتوجه به آثار روانی تحریم‌های آمریکا نسبت به بورس هم بی‌اعتماد شده‌اند و مایل‌اند در بازارهای سکه و ارز سرمایه‌گذاری کنند و به‌دلیل افزایش تقاضا نرخ ارز و سکه هم افزایش می‌یابد. اگر تولید ناخالص ملی بالایی وجود داشت و نقدینگی به میزان مورد نیاز در کشور وجود داشت، مشکل اشتغال و درآمد مردم حل می‌شد و آرام‌آرام پول ملی‌مان ارزش پیدا می‌کرد اما وقتی در همه حوزه‌های اقتصادی دچار مشکل هستیم، انتظاری نیست که پول‌ ملی‌مان با ارزش شود».این اقتصاددان درخصوص فضای موجود در بازار بورس هم گفت: «شرکت‌های دولتی بخشی از سهام خود را وارد کرده‌اند و از سوی دیگر سهام عدالت هم وارد شده است و درآمد سفته‌بازی انگیزه کاذب برای سودآوری ایجاد کرده است. دولت هم بی‌میل نیست که بورس به این‌صورت رشد کند گرچه این رشد حبابی باشد زیرا از این منظر درآمدهای مالیاتی‌اش را وصول خواهد کرد. تردیدی نیست که حباب بورس از بین می‌رود و باید انتظار زیان بخش زیادی از مردم را داشته باشیم زیرا سرمایه‌ای که وارد بورس شده است، منجر به تولید ارزش افزوده نمی‌شود و با رشد منفی حباب بورس می‌شکند.
 
البته مردم در مقطع کنونی قدری نسبت به بورس بدبین شده‌اند و سعی می‌کنند که در حوزه طلا و ارز سرمایه‌گذاری کنند».او در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه در شرایط فعلی مردم برای حفظ سرمایه حداقلی خود چه کار می‌توانند بکنند، اظهار کرد: «مردم کاری برای حفظ ارزش سرمایه خود نمی‌توانند انجام دهند و این دولت است که باید با تغییر سیاست‌هایش به وضعیت اقتصادی کشور سامان دهد. دولت باید با کاهش دلارهایی که در خارج از مرزها خرج می‌شود و همچنین صرفه‌جویی در هزینه‌ها کسری بودجه را تأمین کند.  تنها راه نجات دولت تکیه به اقتصاد آزاد است. دولت نمی‌تواند برای ارز قیمت تعیین کند.آقای روحانی گفت که نمی‌گذاریم قیمت دلار بالا برود در صورتی که چنین نگاهی نادرست است؛ بازار را که نمی‌شود با دستور کنترل کرد زیرا اگر دولت بخواهد با دستورالعمل قیمت ارز را ثابت نگاه دارد، تغییرات ناشی از پیامدهای منفی دستور تثبیت قیمتی بر سایر متغیرهای اقتصادی به اقتصاد بیشتر آسیب می‌زند. نمی‌شود اصول اقتصاد را زیرپا گذاشت و هرکاری را مطابق میل و سلایق شخصی بدون توجه به الزامات علم اقتصاد انجام داد. به هر حال باید مشکلات اقتصادی ایران در ابعاد  کلان حل شود که به نظر من چنین خواسته‌ای به این زودی‌ها رخ نخواهد داد».