حملات جمعه‌شب در ۶ منطقه پاریس رخ داد. ابتدا سه انفجار در اطراف سالن ورزشی استاددو فرانس که اولاند رییس‌جمهور نیز در آن حضور داشت، رخ داد. سپس در منطقه ١٠ پاریس یک رستوران مورد حمله قرار گرفت. به فاصله کمی در دو محل دیگر که یکی از آنها نیز رستوران بود، تیراندازی شد. حمله پنجم در بلوار ولتر در پاریس اتفاق افتاد و به فاصله کمی در آخرین و ششمین حمله در سالن کنسرت باتاکلان ( Bataclan ) در بلوار ولتر که ١۵٠٠ نفر ظرفیت دارد، آخرین تیراندازی توسط چهار نفر انجام شد که بیش از ٨٢ نفر فقط در این حمله ششم کشته شدند. در مجموع طبق آخرین آمار ١٢٨ نفر کشته و ٣٠٠ نفر زخمی شده‌اند که حال ٩٠ نفر از آنها وخیم گزارش شده است.
پس از بررسی‌های اولیه، مصری و سوری‌بودن دو نفر از عاملان حمله محرز و هویت یکی دیگر از حمله‌کنندگان، فرانسوی اعلام شد.
شبکه‌های فرانسوی با پوشش بی‌وقفه و مستقیم این حملات، این‌گونه تیتر زدند که یک نبرد سرنوشت‌ساز پیش روی فرانسه قرار دارد. نیکولا سارکوزی رییس‌جمهور سابق نیز در یک سخنرانی اعلام کرد که داعش در فرانسه یک جنگ را آغاز کرده و پاسخ فرانسه باید تمام‌عیار باشد و سیاست خارجی فرانسه نیز باید متناسب با این تحولات، بازتنظیم شود. فرانسوا اولاند نیز قبل از همه، این اقدام را یک جنگ نامید و اینکه جهادی‌ها و تروریست‌ها عاملان این اشتباه بودند و آن را یک اقدام جنگی از خارج سازماندهی شده، دانست. همچنین مقامات فرانسوی از این اقدام به عنوان اقدامی وحشیانه ، بی‌رحمانه، خشن و بربروار نام بردند. برنارد کازنوف وزیر کشور فرانسه نیز اعلام کرد دستگاه اطلاعاتی به صورت کامل برای مقابله با تروریسم بسیج خواهد شد.
سخنان مقامات و رسانه‌های فرانسوی حکایت از آن دارد که فرانسه به دنبال اعلام جنگ با داعش در مقابل حملاتی است که از سوی این گروه تروریستی انجام شده است. در این میان، سناتور مارتینی از سناتورهای معروف فرانسوی که در برنامه‌ای از پیش تعریف شده، از قبل به سوریه رفته بود ، ملاقاتی با بشار اسد داشت و اسد در این ملاقات با انتقاد از سیاست‌های اشتباه فرانسه، گفت که فرانسه هزینه سیاست‌های غلط خود را می‌پردازد.
در میان مقامات فرانسوی نیز خانم مارین‌لوپن رئیس جبهه ملی فرانسه، در سخنرانی‌ای صریح در عصر روز شنبه اشاره کرد: ” این برای ششمین بار است که تروریسم اسلامی در سال ٢٠١۵ فرانسه را هدف قرار داد و باید بنیادگرایی اسلامی نابود شود ، مساجد رادیکال و افراطی بسته شود و امام‌های رادیکال از فرانسه اخراج شوند.” او سیاست فرانسه در قبال متحدان و دشمنان واقعی خود را نیز مورد سوال جدی قرار داد.
تا این لحظه، پیامدهای وقوع این حملات را می‌توان از چند زاویه ملاحظه کرد:
١- با توجه به نزدیک‌بودن اجلاس مهم و بین‌المللی کاپ ٢١ که در سطح سران و در زمینه محیط زیست تا چند هفته دیگر در پاریس برگزار می‌شود، اولین پیامد این حادثه به برگزاری یا عدم برگزاری این اجلاس با توجه به مسائل امنیتی برمی‌گردد؛ به همین منظور امروز لوران فابیوس وزیر خارجه فرانسه بلافاصله تاکید کرد که اجلاس کاپ ٢١ با تدابیر امنیتی قوی برگزار خواهد شد.
٢- یکی از عاملان حملات تروریستی در فرانسه، شناسایی و گفته شد او برای سرویس امنیت داخلی فرانسه، فرد شناخته‌شده‌ای بوده است. او دوست احمد کولیبالی تبعه فرانسوی عضو داعش بوده که در ژانویه ٢٠١۵ همزمان با حمله به شارلی ابدو ، به مغازه فروش گوشت حلال یهودیان حمله کرد. با توجه به نگرانی مقامات فرانسوی از تشدید شکاف بین جامعه مسلمان و مسیحی و ایجاد یک جنگ داخلی در فرانسه ( چیزی که بعد از حمله به شارلی ابدو مشهود بود) این بار رسانه‌های فرانسه در یک حرکت رسانه‌ای هماهنگ از تشدید هجوم و حمله رسانه‌ای علیه مسلمانان خودداری کرده‌اند؛ اما واضح است که وجود یک تبعه فرانسوی در میان عاملان حملات تروریستی در فرانسه، نشان از شکاف موجود در جامعه داخلی فرانسه دارد.
٣- این نکته که چگونه فردی که دوست و همدست کولیبالی و برای سرویس داخلی فرانسه شناخته شده بوده، آزاد گذاشته شده است و تحت نظر نبوده جای تامل و بررسی دارد.
۴- با توجه به شناسایی یک مصری و یک سوری در میان عاملان حادثه، تحلیل‌گران از استراتژی جدید داعش مبنی بر استفاده از اتباع کشورهای خارجی برای انجام حملات تروریستی در کشورهای اروپایی خبر می‌دهند؛ امری که در حمله تروریستی قبلی به قطار طالس نیز شروع شد و داعش از الخضامی یک تبعه مراکشی برای حمله استفاده کرد.
۵- واکنش مردم و جوانان کشورهای غربی در شبکه‌های اجتماعی به این حادثه تروریستی و همدردی با مردم فرانسه و ایجاد جنبش “برای پاریس دعا کنید” جایگاه و نفوذ فرهنگی فرانسه در جامعه غربی را نشان می‌دهد؛ موضوعی که در حادثه شارلی ابدو نیز مشاهده شد.
۶- یکشنبه‌شب قرار است روسای احزاب فرانسوی با اولاند جلسه داشته باشند. این نشست از تلاش مسئولان فرانسوی برای اتحاد و همدلی در مدیریت این سانحه و مقابله با تهدیدات داعش نشان دارد. رئیس‌جمهور فرانسه و نیکولا سارکوزی و سایر شخصیت‌های فرانسوی بر لزوم متحدشدن فرانسوی‌ها برای مقابله با تروریسم و داعش تاکید کردند. ژان فرانسوا کوپه از چهره‌های معروف حزب جمهوریخواه فرانسه در صفحه توئیتر خود نوشت “با آنها مقابله خواهیم کرد” و آرنو مونبورگ وزیر اقتصاد سابق و سوسیالیست فرانسه نیز از همه خواست با هم باشند. مردم پاریس نیز تلاش کردند علیرغم اعلام وضعیت فوق‌العاده، در برخی مکان‌ها حضور یابند و همبستگی خود را نشان دهند.
٧- استفاده اولاند و مسئولان و رسانه‌های فرانسه از عبارات شروع یک جنگ و لزوم پاسخ جنگی تمام‌عیار به این حادثه ، نشان از تغییر رویکرد فرانسه در آینده در قبال داعش و ورود فعال‌تر به عرصه مقابله با داعش دارد و به احتمال زیاد موجب فاصله‌گرفتن فرانسه از سیاست‌های قطر و عربستان و نزدیکی به ایران و روسیه خواهد شد؛ موضوعی که نیکولا سارکوزی رئیس جمهور سابق فرانسه با جدیت بر آن تاکید کرد که باید در سیاست خارجی فرانسه تغییر ایجاد شود. خانم مارین لوپن نیز عصر شنبه تاکید کرد ” باید معلوم شود دشمنان و متحدان فرانسه چه کسانی هستند؟ دشمن فرانسه کسانی هستند که با اسلام رادیکال متحد هستند و آن را حمایت می‌کنند” که نقدی روشن به سیاست‌های چند سال اخیر فرانسه در حمایت و نزدیکی برخی کشورهای عرب منطقه و حامی داعش بود.
٨- رئیس جمهور محترم کشورمان که در آستانه سفر به فرانسه، به دلیل حملات ، سفر خود به ایتالیا و فرانسه را لغو کرد، پیام تسلیتی خطاب به دولت و مردم فرانسه صادر کرد که در مطبوعات فرانسه نیز به خوبی منعکس شد. وزیر محترم امور خارجه کشورمان نیز در پیامی ضمن محکوم‌کردن حوادث وحشیانه تروریستی پاریس و تسلیت به دولت و ملت فرانسه با خانواده‌های قربانیان اعلام همدردی و بر سیاست اصولی جمهوری اسلامی ایران در زمینه مبارزه با تروریسم تاکید کرد؛ موضع‌گیری‌ای که به خوبی از مواضع اصولی جمهوری اسلامی ایران در قبال مسائل و تحولات جهانی و منطقه‌ای و به ویژه مقابله با تروریسم حکایت دارد.
در این یادداشت کوتاه به همین اندازه بسنده و در فرصتی دیگر ، به بررسی بیشتر ابعاد مختلف این حادثه که از آن به ١٣ نوامبر فرانسه یاد خواهد شد، پرداخته می‌شود.
سیدمحمد ساداتی‌نژاد-کارشناس روابط بین‌الملل
