چه کسی نخستین بار گفت «اینجا تهران است، صدای ایران»؟

رسانه‌ها شامگاه دیروز و صبح امروز از درگذشت رضا سجادی خبر داده‌اند؛ هنرمندی که در این خبرها به عنوان «اولین گوینده رادیو» از او یاد شده است.

سجادی ۹۵ سال سن داشته و کهولت سن دلیل فوت او عنوان شده است، اما اینکه او واقعا اولین گوینده‌ی رادیو بوده، پرسشی است که خبرنگار سرویس تلویزیون و رادیو ایسنا در گفت‌وگو با یکی از پیشکسوتان رادیو که مرحوم سجادی را از نزدیک می‌شناخته، به بحث گذاشته است.

محمد مهاجر – گوینده پیشکسوت و تهیه‌کننده ارشد رادیو در ابتدای این گفت‌وگو به بیان خاطراتی از رضا سجادی، اولین گوینده رادیو پرداخته است.

مهاجر که خودش از سال ۵۲ کار در رادیو را آغاز کرده است، با بیان اینکه رضا سجادی زمانی در رادیو کار می‌کرد که من حضور نداشتم، خاطرات خودش را اینگونه آغاز می‌کند: سال ۷۶ به خاطر پروژه «سرگذشت رادیو» دنبال اولین‌های رادیو می‌گشتم و پس پرس‌وجوهای زیادی توانستم آقای سجادی را پیدا کنم. آن زمان ایشان ساکن مشهد بودند و به همین منظور مجبور شدم برای ملاقات با ایشان به مشهد سفر کنم.

او ادامه داد: زمانی که طرح پروژه «سرگذشت رادیو» را با ایشان مطرح کردم، استقبال و موافقت کردند و قرار شد به زودی به تهران بیایند تا به همین منظور با هم همکاری کنیم. پس از مدتی آقای سجادی به تهران آمد و در میدان ارگ، ساختمان رادیو با هم قرار گذاشتیم تا با هم صحبت کنیم و توانستم دو بار با ایشان مصاحبه داشته باشم. یادم است آن زمان بسیار سرحال و با حافظه بسیار قوی از خاطراتشان در اولین روزهای رادیو سخن می‌گفتند.

این پیشکسوت رادیویی با بیان اینکه من به خوبی می‌دانستم که آقای سجادی جزو اولین‌های رادیوی ایران محسوب می‌شدند،‌ اظهار کرد: به گفته خودش ایشان اولین گوینده رادیویی بودند که اعلام کردند «اینجا تهران است، صدای ایران». من نیز طی تحقیقاتی که در آن زمان انجام دادم، هیچ مدرکی را خلاف این موضوع پیدا نکردم. در واقع ساعت هفت بعد ازظهر چهارم اردیبهشت ۱۳۱۹، رادیو با صدای ایشان افتتاح شد.

 

مهاجر در ادامه سخنانش با اشاره به دوران مصدق و اخبار مربوط به ‌آن که از طریق رادیو به مردم اعلام می‌شد، گفت: در زمان دکتر مصدق آقای سجادی اخبار مجلس را برای مردم می‌خواندند. به گفته خودشان بدون اینکه آن اخبار را مطالعه کرده‌ باشند آن‌ها را که بسیار طولانی هم بودند برای مخاطبان می‌خواندند. همچنین در دوره مبارزات ملی شدن نفت ایشان بودند که اخبار،‌ گزارشات و تفسیرهای سیاسی را برای مردم می‌خواندند.

او با بیان اینکه آقای سجادی در تمام طول مدت کاری‌شان در رادیو درگیر مسائل سیاسی بودند، خاطرنشان کرد: این هنرمند در دوره‌ای گویندگی می‌کردند که فضای کشور بسیار سیاسی بود. خودشان تعریف می‌کردند که نخست وزیر آن دوره (قوام) معترض شده بود که سجادی اخبار سیاسی را با قدرت می‌خواند و همین موضوع باعث می‌شود تا تاثیرات منفی بر روی مخاطبان ایجاد کند.

مهاجر همچنین درباره‌ی زمان ملاقات دوباره‌شان پس از سال ۷۶، افزود: یک یا دو سال بعد برای سالگرد رادیو باز ایشان را در تهران در میدان ارگ، ساختمان رادیو ملاقات کردم. آنطور که یادم می‌آید آقای سجادی آن زمان که دوباره به تهران آمدند، می‌گفتند هنوز قدرت بیان و حافظه‌ام را از دست نداده‌ام که واقعا هم همین‌طور بود.

این گوینده پیشکسوت رادیو با بیان اینکه سجادی تا اواخر دهه‌ی ۳۰ در رادیو فعالیت داشت، درباره چرایی ادامه نداشتن همکاری زنده‌یاد سجادی با رادیو، توضیح داد: علت ادامه ندادن همکاری آقای سجادی با رادیو را می‌توان کم لطفی و شرایط روز دانست. شاید این‌طور تصور می‌شد که با توجه به کهولت سن ایشان، دیگر نیازی به همکاری با او در رادیو نیست.

مهاجر در پایان سخنانش گفت: دلم می‌خواهد قدیمی‌های رادیو که خوشبختانه هنوز برخی از آنها در قید حیات هستند، به هر بهانه‌ای در رادیو حضور پیدا کنند تا از آنها تقدیر شود و فرصتی باشد که جوانان بتوانند با آنها صحبت کنند. چرا که آنها زمانی در رادیو فعالیت می‌کردند که این نهاد دوران اوج خودش را می‌گذراند. برخی از آنها هنوز وقتی از جلوی میدان ارگ رد می‌شوند اشک می‌ریزند و می‌گویند ما عاشقانه در رادیو کار کرده‌ایم و جوانی‌مان را در آنجا گذراندیم.