بیش از ۴۳۰ تن زعفران و ۹۵ درصد این طلای خوراکی مرغوب جهان در ایران و عمده در اراضی خراسان شمالی، جنوبی و رضوی تولید می شود اما از حدود ۳۵۰ میلیون دلار فروش آن به اروپا و دنیای غرب، تنها دسته گلی ۲۵ هزار تومان نصیب زعفران کار می‌شود.
دلیل آن ساده و روشن است اما بسیار تلخ؛ آفتاب نزده و در پاییز سرد کویر با دقت هر چه بیشتر گلهای حساس و لطیف بنفش زعفرانی را دست چین میکنند، سنتی دسته بندی میکنند و فله ای به دلال می فروشند و دلال و صادرکننده با ۲۵ برابر قیمت خرید در قالب بسته های ۳ کیلویی به اسپانیا که تنها یک تن در کل دنیا زعفران تولید می‌کند صادر میکنند و آنها هم خیلی شیک و مرتب در بسته بندی‌های لوکس به نام اسپانیا به سراسر جهان صادر می کنند.
از گل بنفش آن تا کلاله اش و پرچمش پُر است از خاصیت و پول ساز به طوریکه یک کیلوی آن ۵۰۰۰ دلار در آمریکا می ارزد و از داروی ضد افسردگی گرفته تا طعم دهنده، معطر کننده و رنگ دهنده غذاها تنها بخشی از کاربردهایش است.
قیمت نهاده‌های اولیه تولید زعفران مانند کود گران شده و نرخ کارگران افزایش یافته
با این همه ارز اوری که برای ایران دارد و در شرایطی که فروش نفت ایران تحریم است می تواند دست ایرانیان را بگیرد اما جواد رضائیان، یکی از تولیدکنندگان زعفران در خراسان جنوبی به ایسنا گفته آنقدر قیمت نهاده‌های اولیه تولید مانند کود گران شده و نرخ کارگران افزایش یافته حتی نمی تواند پول کارگر را پرداخت کند.
قیمت زعفران با افزایش نرخ تورم نسبت به سال گذشته تغییری نداشته و بنابراین هنوز که هنوز است زعفران سال گذشته روی دستش مانده چراکه دلش نمی‌آید با قیمت پایین تر از هزینه تمام شده به فروش برساند.
در حالیکه پرچمهای زرشکی گل زعفران دلبری میکنند و ایرانیها دانه به دانه آن را با وسواس و بدون هدر روی برای خوش عطر و خوش رنگ کردن غذاهایشان استفاده می کنند اما این کشاورز، دسته زعفران اش را ۲۹ هزار و ۵۰۰ تومان و زعفران سرگل را ۳۲ هزار تومان به بازارمی فروشد.
رضائیان ناامید شده و می گوید اینطور پیش برود کشاورزان زعفران کار باید زمین های آبا و اجدادیشان را که سالیان سال به کاشت زعفران اختصاص داده بودند با محصول دیگری جایگزین کنند و این رنج بزرگی است برای او که حالا باید خاکش ر برای محصول دیگری درو کند و این یعنی مرگ دست‌های زخم خورده کشاورز.
۸۰ درصد زعفران ایران، خام و فله ای صادر می‌شود
این است وضعیت خواستگاه زعفران دنیا که به گفته رئیس شورای ملی زعفران ایران۸۰ درصد زعفرانش به صورت خام و تنها ۲۰ درصد آن به صورت بسته‌بندی صادر می‌شود.
احتشام به تصریح بر اینکه قیمت زعفران به نسبت زحمتی که کشاورزان می‌کشند، مطلوب نیست، به ایسنا تاکید کرده، بسته‌بندی زعفران باید با برند ایرانی بوده و با این برند صادر و زعفران باید در دنیا به نام ایران شناخته شود.
او اضافه کرده، میزان قیمت خرید زعفران از کشاورز یک بیست و پنجم بازار جهانی است و در واقع قیمت خرید از کشاورز با قیمت صادراتی بسیار فاصله دارد؛ با افزایش نرخ ارز، سرمایه کشاورزان زعفران‌کار به هدر رفته و فاصله قیمتی بسیاری بین قیمت خرید از کشاورز تا بازار صادراتی وجود دارد.
وی با معرفی شورای ملی زعفران ادامه داد: این شورا تشکلی ملی است که از تولیدکنندگان و صادرکنندگان در سطح ملی تشکیل شده است؛ شورای ملی زعفران تلاش دارد با برندسازی و حضور در بازار جهانی و مدیریت بازار صادرات زعفران به سمتی حرکت کند که قیمت زعفران به نفع کشاورزان منصفانه تعیین شود.
محسن احتشام از افت ۱۰ درصدی صادرات زعفران در چهار ماه نخست امسال به علت شیوع ویروس کرونا خبر داده اما این نوید را هم داده که با تاکید مقام معظم رهبری مبنی بر جلوگیری از خام فروشی، مقرر شد کارگروه ملی زعفران با حضور نمایندگان وزارتخانه‌های صمت، جهادکشاورزی، سازمان توسعه تجارت شورای ملی زعفران، اتاق‌های بازرگانی و تعاون و تمام افرادی که در حوزه زعفران مشغول به فعالیتند، تشکیل شود.
رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی بیرجند یادآور شورای ملی زعفران از ۸ سال گذشته اقدام به اجرای طرح ملی ارتقای سطح زعفران برای ارتقای کیفیت این محصول کرده است و در کارگروه ملی زعفران، با حضور اتاق‌های بازرگانی و تعاون ایران و شورای ملی زعفران با تعامل با بدنه دولت، به وضعیت زعفران رسیدگی خواهد شد.
صادرات زعفران از خراسان جنوبی، صورت نمی‌گیرد اما چرا؟
تا اینجای گزارش مهمترین مشکل یکی از بهترین ظرفیتهای صادراتی ایران در اقتصاد بدون نفت، خام فروشی زعفران و نبود ساز و کار مناسب برای صادرات و بسته بندی نادرست در داخل استان خراسان جنوبی عنوان شد اما قوسی، رییس سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی در جمع خبرنگاران این نوید را داده به کمک بورس زعفران خراسان جنوبی که با حمایت صندوق توسعه بخش کشاورزی از سال گذشته راه‌اندازی شده است، بستر امنی برای معاملات اقتصادی شود.
او گفته ورود زعفران خراسان جنوبی به بازار بورس و قرار گرفتن نام آن در تابلوهای معاملاتی، سبب شده تا دست دلالان از بازار این محصول کوتاه شود و زعفران به قیمت روز و توافقی بین خریدار و فروشنده به صورت نقدی معامله شود.
قوسی هم به مانند همه دست اندرکاران تولید زعفران معتقد است به دلیل فراهم نشدن ظرفیت‌ها، صادرات زعفران از خراسان جنوبی، صورت نمی‌گیرد.
این را هم تصریح کرده که با توجه به اینکه صادرات زعفران به سمت مرز افغانستان انجام نمی‌شود و بهترین بازار برای صادرات آن، بازارهای اروپایی است؛ هم اکنون زعفران خراسان جنوبی از طریق استان‌های همجوار از جمله خراسان رضوی و تهران که این فرایند و بستر در آن فراهم است، انجام می‌شود.
البته قوسی به تلاشهای انجام شده برای ایجاد بستر صادرات از همین استان نیز اشاره کرده و افزوده، برای بهره‌وری بیشتر از این محصول در حال حاضر چهار واحد فرآوری با ظرفیت ۷.۵ تن در استان راه‌اندازی شده که در این خصوص نیازمند صدور جواز برای ۲۴ تن زعفران دیگر نیز هست.
ایسنا و به نقل از قوسی، برداشت گل زعفران در خراسان جنوبی اوایل آبان آغاز می‌شود و تا اواسط آذر ادامه دارد؛ بیشترین سطح زیرکشت زعفران استان با پنج هزار هکتار به شهرستان قاین اختصاص دارد و خراسان جنوبی از نظر کیفیت زعفران در رتبه اول کشور و از نظر تولید در رتبه دوم کشور قرار دارد.
تعداد بهره برداران کشت زعفران در استان ۳۸ هزار نفرند و سال گذشته ۶۸ تن زعفران از ۱۶ هزار و ۸۰۷ هکتار سطح زیرکشت این محصول در خراسان جنوبی برداشت شده است.
غلامرضا قوسی، رییس سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی همچنین از آغاز کشت پیاز زعفران در سطح ۱۷هزار و ۲۰۰ هکتار از اراضی کشاورزی خراسان جنوبی خبر داد و گفت: امسال کشت طلای سرخ در اراضی کشاورزی استان در حالی آغاز شده که امسال ۴۰۰ هکتار به سطح زیرکشت استان افزوده می‌شود.
۹ مصوبه برای حمایت از محصول زعفران چه می گوید؟
با وجود تمام این مشکلات، اخیر کمیسیون تلفیق مجلس، ۹ مصوبه برای حمایت از محصول زعفران تصویب کرد تا بلکه مرهمی باشد برای کشاورزانی که محصول جهانی تولید میکنند اما جهانی نیستند.
سلمان اسحاقی، نماینده مردم قاین و زیرکوه در مجلس گفته این کمیسیون با حضور کاظم خاوازی وزیر جهاد کشاورزی، علی نیکزاد نایب رئیس مجلس، جمعی از نمایندگان مجلس و برخی از صادرکنندگان و زعفران کاران برای حل مشکلات و مسائل زعفران کاران کشور برگزار کرده و در پی آن تصویب شد ۶۰ تن زعفرانی که توسط وزارت جهاد کشاورزی خرید حمایتی شده، صرفاً صادر شده و به بازار داخلی عرضه نشود.
نماینده مردم قاین و زیرکوه در مجلس خاطرنشان کرد: قیمت کارشناسی عرضه این زعفران در کمیته سه جانبه متشکل از کارشناس رسمی دادگستری به عنوان نماینده تعاون روستایی، نماینده اتحادیه صادرکنندگان و کارشناس رسمی دادگستری به عنوان داور مرضی الطرفین تعیین خواهد شد. همچنین مصوب شد صادرکنندگان متناسب با زعفران دریافتی، ضمانت بانکی در اختیار تعاون روستایی قرار دهند.
وی با بیان اینکه با هماهنگی وزارت جهاد کشاورزی تبلیغ رایگان زعفران در شبکه‌های برون مرزی صداوسیما انجام می‌شود، تصریح کرد: با پیگیری وزارت جهاد کشاورزی تعهد ارزی بازگشت ارز حاصل از صادرات، امکان استفاده برای واردات نهاده‌های کشاورزی را خواهد داشت.
نماینده مردم قاین و زیرکوه در مجلس بیان کرد: کاهش یا افزایش قیمت زعفران صادراتی تاثیری در تعهدات صادرکنندگان نخواهد داشت و صادرکنندگان ملزم به رعایت قیمت تعیین شده و تعهدات خود هستند.
اسحاقی ادامه داد: جهت خرید ۵۰۰ دستگاه خشک کن، ۵۰۰ فقره وام ۱۰میلیون تومانی با کارمزد شش درصد به تشخیص و معرفی نمایندگان مجلس در اختیار کشاورزان قرار می‌گیرد.
وی با بیان اینکه همه مصوبات منوط به تایید سازمان بازرسی کل کشور حداکثر تا ۱۰روزاست، افزود: مقررشد جلسه‌ای در کمیسیون کشاورزی متشکل از این کمیسیون، وزارت صمت، وزارت جهاد کشاورزی، نماینده ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز پیرامون سیاست‌های کشور در بخش زعفران تشکیل شود.
نماینده مردم قاین و زیرکوه در مجلس یادآور شد: برای اینکه دغدغه مردم را برطرف کنیم باید به سمت صادرات رفته و باید کاری کنیم تا زعفران جایگاه صادراتی خود را پیدا کند.
انتهای پیام
