گروه علمی: نتایج بررسی میزان ترکیبات آروماتیک حلقوی و فلزات سنگین در میگوهای بسته‌بندی عرضه شده در تهران نشان داد که مصرف این میگوها از نظر وجود فلزات سنگین برای انسان خطری ندارد ولی به دلیل بالا بودن هیدروکربن‌های آروماتیک، مصرف زیاد میگو ممکن است خطراتی به همراه داشته باشد. فلزات سنگین از جمله آلاینده‌هایی هستند که از طریق آب، رسوبات، مناطق ساحلی و رودخانه‌ها وارد دریا می‌شوند و می‌توانند از طریق زنجیره غذایی در اندام‌های ماهی، میگو و دیگر آبزیان رسوب کرده و انباشته شوند. ورود این آلاینده‌ها به بدن می‌تواند باعث بیماری‌ها و عوارض مختلفی همچون سرطان، نارسایی کلیوی، آسیب سیستم عصبی مرکزی و … شود.یکی دیگر از آلاینده‌های مهم اقیانوس‌ها و دریاها؛ «هیدروکربن‌های آروماتیک» هستند که می‌توانند از طریق زنجیره غذایی وارد بدن آبزیان شده و در اندام‌های آنها تجمع یابند. این آلاینده‌ها اغلب از احتراق ناقص مواد آلی مثل سوخت‌های فسیلی و چوب‌ها، سوزاندن و خاکستر کردن زباله‌ها، آتش‌سوزی جنگل‌ها و مزارع و فعالیت‌های صنعتی وارد محیط می‌شوند. حمل و نقل‌های دریایی، ضایعات پالایشگاه‌های نفت و گاز و حوادث غیرمترقبه باعث آلودگی اقیانوس‌ها و دریاها با ترکیبات آروماتیک می‌شود. بررسی‌های مختلف سرطان‌زا بودن این ترکیبات را ثابت کرده‌اند.از آنجا که میگو ارزش غذایی و تجاری به نسبت بالایی دارد و تاکنون تحقیقی در خصوص میزان آلودگی فلزات سنگین و ترکیبات آروماتیک روی میگوهای دریایی و پرورشی بسته‌بندی‌شده در ایران انجام نشده است، پژوهشگران به بررسی میزان این مواد آلاینده در این میگوها پرداختند.
«سحر عاطفی صدرینی»، «عبدالله جمشیدی» و «جلال حسن»؛ پژوهشگران دانشکده دامپژشکی دانشگاه فردوسی مشهد و دانشگاه تهران، در انجام این پژوهش مشارکت داشتند.نمونه‌گیری این مطالعه در زمستان سال ۱۳۹۷ از ۱۲۰ عدد میگوی بسته‌بندی شده از ۱۰ بسته هم‌وزن و دارای تاریخ تولید و با سایز مشابه که توسط پنج شرکت مختلف بسته‌بندی شده بودند، انجام شد. برای اندازه‌گیری فلزات سنگین از دستگاه جذب اتمی و برای تعیین هیدروکربن‌های حلقوی آروماتیک از روش کروماتوگرافی گازی-جرمی استفاده شد. فلزات سنگین بررسی‌شده در این مطالعه؛ روی، سرب، آرسنیک، کادمیوم، نیکل، مس، کروم، جیوه، منگنز و تیتانیوم بودند.با اندازه‌گیری میزان این فلزات سنگین در میگوها مشخص شد که بیشترین میانگین غلظت به ترتیب مربوط به روی، مس و آرسنیک و کم‌ترین میانگین غلظت نیز مربوط به عنصر کادمیوم است. مقایسه میزان فلزات سنگین در این نمونه‌ها با میزان استاندارد مشخص‌شده توسط سازمان بهداشت جهانی (WHO) نشان داد که تمامی فلزات سنگین اندازه‌گیری‌شده، غلظتی کم‌تر از استاندارد WHO دارند.با اندازه‌گیری غلظت ترکیبات آروماتیک حلقوی شناخته شده، مشخص شد که در نمونه میگوها ترکیبات نفتالین، آسنفتیلن، کرایسن و آسنافتن وجود دارد. بررسی‌ها نشان داد که مقادیر نفتالین، آسنافتن و کرایسن از حد استاندار تعیین‌شده بالاتر است و باید ارزیابی‌های دقیق‌تری به ویژه از نظر نزدیکی به منابع آلودگی انجام گیرد. چرا که مصرف مواد غذایی آلوده به ترکیبات آروماتیک حلقوی به دلیل داشتن ترکیبات سرطان‌زا ممکن است برای انسان خطرناک باشد.طبقه یافته‌های این پژوهش؛ به‌طور کلی مصرف میگوهای فوق از نظر وجود فلزات سنگین برای انسان خطری ندارد؛ اما با توجه به امکان انتقال هیدروکربن‌های آروماتیک از طریق زنجیره غذایی به انسان، آلودگی به این ترکیبات می‌تواند به عنوان یک هشدار برای مصرف زیاد میگو تلقی شود. لازم است تحقیقات بیشتر در فصول دیگر سال و بر برندهای بیشتری صورت گیرد تا نتایج کامل‌تری حاصل شود.یافته‌های این مطالعه به صورت مقاله علمی پژوهشی با عنوان «بررسی ترکیبات آروماتیک حلقوی و فلزات سنگین در میگوهای سفید (Metapenaeus affinis) عرضه شده شهر تهران» در فصل‌نامه بهداشت مواد غذایی؛ وابسته به دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز، منتشر شده است.
