گروه علمی: نتایج یک مطالعه نشان داد که بالا بردن حساسیت جامعه نسبت به مسائل محیط زیست به وسیله رسانههای عمومی، توانمندسازی جوامع محلی بهعنوان راهنمای محلی گردشگران، استخدام محیطبانان بومی، حمایت از کسب و کارهای کوچک روستایی و… میتواند تعارضات انسان و محیطزیست را کاهش دهد. چالش بین انسان و محیطزیست در سراسر دنیا به شکلهای مختلف وجود دارد و بیشتر از همه در کشورهای در حال توسعه تجربه شده است. در سالهای اخیر حفاظت از تنوعزیستی باعث شده دسترسی و استفاده انسانی در مناطق حفاظتشده مدیریت شود و دسترسی مردم محلی که سالهای پیش به طور عادی از آنها استفاده میکردهاند، کاهش یابد، همچنین خطر آسیب به دامهای اهلی و محصولات کشاورزی توسط گونههای جانوری وحشی افزایش پیدا کند.به همین دلیل پژوهشگران نقش آموزش جوامع محلی را در کاهش تعارضان انسان و حیات وحش منطقه حفاظتشده «کوسالان» بررسی کردند. «نوید زمانی»؛ پژوهشگر گروه محیطزیست دانشگاه پیامنور تهران و «جواد حاتمی»؛ پژوهشگر گروه علوم تربیتی دانشگاه تربیت مدرس، به همراه همکارانشان در این مطالعه مشارکت داشتند.منطقه حفاظتشده «کوسالان» در جنوب شرقی شهرستان مریوان قرار دارد. حد جنوبی این منطقه را مرز بینالمللی با کشور عراق تشکیل میدهد. کوسالان دارای عرصههای جنگلی و مراتع کوهستانی است. در این منطقه درختان بلوط، بنه، زالزالک، آلوچه و … پوشش گیاهی را تشکیل میدهند. شاخصترین پستانداران آن پلنگ، گرگ، خرس قهوهای، سیاهگوش و … است.
برای انجام این پژوهش در چهار فصل بهار، تابستان، پاییز و زمستان، به همراه کارشناسان اداره کل محیطزیست کردستان و محیطبانان منطقه کوسالان پیمایش صحرایی انجام شد و پژوهشگران آثار و نمایههای حیاتوحش این منطقه را شناسایی و ثبت کردند. همچنین از طریق پرسشنامه و مصاحبه با چوپانان و مردم محلی، مناطق حضور دام اهلی و نوع دامهای موجود در منطقه ثبت شد. همچنین با استفاده پرسشنامه، میزان آگاهی و آموزش مردم در خصوص منطقه حفاظتشده کوسالان مورد بررسی قرار گرفت.بررسیهای اطلاعات جمعیتشناختی پرسشنامهها نشان داد که ۷۲ درصد از پاسخگویان مرد و ۲۸ درصد زن بودند. بیشتر پاسخگویان در گروه سنی ۲۰ تا ۲۹ سال قرار داشتند. بررسی سطح تحصیلات پاسخگویان نشان داد که ۶۶ درصد از افراد تحصیلات دانشگاهی دارند. بیشتر افراد دارای سطح درآمدی بین ۱.۵ تا دو میلیون تومان هستند.بررسی منابع کسب اطلاعات مردم در خصوص حیاتوحش نشان داد که بیشتر افراد اطلاعات خود را از سازمانهای مردم نهاد، سازمانهای دولتی و شبکه تلویزیونی استانی کسب میکنند و از سایر منابع مثل رادیو، روزنامه، نشریات و کارشناسان محیطزیست کمتر استفاده میکنند.بررسیها نشان داد که از نظر ساکنان محلی، تخریب زیستگاه، کمبود محیطبان و شکار و قاچاق حیاتوحش مهمترین عوامل تهدیدکننده اکوسیستم و حیاتوحش هستند. همچنین مشخص شد متغیرهای عوامل اقتصادی اجتماعی ساکنان بومی، مدیریت حیاتوحش، عوامل تهدیدکننده اکوسیستم و حیاتوحش، رفتار زیستمحیطی ساکنان بومی، میزان آگاهی و اطلاع از منطقه و منابع کسب اطلاعات؛ با میزان آموزش محیطزیست ارتباط مستقیم دارند.
بنابراین مدیریت و آموزش مفاهیم زیستمحیطی در جوامع بومی که به صورت مستقیم با حیاتوحش در ارتباط هستند، ضروری است و تاثیر زیادی در کاهش تعارضات و بهبود وضع معیشتی آنها خواهد داشت. به گفته پژوهشگران این مطالعه؛ «بالا بردن حساسیت جامعه نسبت به مسائل محیط زیست به وسیله رسانههای عمومی، توانمندسازی جوامع محلی بهعنوان راهنمای محلی گردشگران، استخدام محیطبانان بومی، حمایت از کسب و کارهای کوچک روستایی، حمایت از احداث اکولوژها بهمنظور جذب گردشگران و آگاهسازی عمومی جوامع محلی در رابطه با اهمیت اقتصادی اکولوژیکی منطقه برای کاهش تعارضات انسان و محیطزیست، ضروری است».
یافتههای این مطالعه به صورت مقاله علمی پژوهشی با عنوان «بررسی نقش آموزش محیطزیست در جوامع محلی بر کاهش تعارض انسان و حیاتوحش» در فصلنامه محیطزیست جانوری منتشر شده است.