در یادداشت بهناز عظیمی آمده است: در حال حاضر شرایط و عملکرد جامعه جهانی در مواجه با ویروس همه گیر کرونا باعث ایجاد ناپایداری و عدم اطمینان در کلیه مشاغل و فعالیت ها در سراسر جهان شده است که این عدم اطمینان ما را به این تفکر می برد که چگونه می توان همچنان فعالیت های ارزشمندی را که درگذشته انجام می دادیم با وجود شرایط فعلی ادامه دهیم. چگونه دیپلماسی که قلب حفظ کانال های ارتباطی، تقویت روابط، افزایش همکاری در جهت مقاصد و اهداف مشترک است را تکامل بخشیم؛ مخصوصا وقتی که دیپلماسی بدون تردید با دست دادن و تقسیم یک فنجان وچای و گفتمان رودر رو راحتر خواهد بود! اما کرونا با ایجاد فضای فاصله های اجتماعی و دورکاری و کاهش روابط فیزیکی، ما را با فرصت های دیجیتال و دیپلماسی دیجیتال آشنا خواهد کرد.
دیپلماسی دیجیتال
دیپلماسی به تغییر در فضای بین المللی و داخلی پاسخ می دهد. در مرکز اصلی قدرت و در شخصیت جوامع در داخل و خارج از کشور ، دیپلماسی یک نهاد اجتماعی است که بیشتر از همیشه حتی از اوایل قرن ۲۱ قابلیت تاثیرگذاری دارد. امروزه در مواجهه با تحول سریع جامعه، دولتها کار سختی پیش رو دارند. به روز بودن در دیپلماسی با استفاده از فن آوری های جدید ارتباطی که قلب دیپلماسی است و به تبع آن مذاکرات، نمایندگیها و ارتباطات با توجه به اولویت ارتباطات در دیپلماسی، همه مسائلی هستند که دولت با آن مواجه است.
دیجیتال شدن دیپلماسی در دوران کنونی امری جدانشدنی از ارتباطات جامعه جهانی است و با پیشرفت و توسعه دیپلماسی دیجیتال، دولتها بخشی از نگرانیها در مورد محدودیتهای ایجاد شده در دوره همه گیری کرونا را پشت سر خواهند گذاشت.
در بیانی کوتاه دیپلماسی دیجیتال به مفهوم دیجیتالی کردن فعالیت های مختلفی است که زیر چتر دیپلماسی انجام می شود؛ ازجمله دیپلماسی سیاسی، دیپلماسی عمومی، دیپلماسی اقتصادی، همراه با طیف وسیعی از دیگر دیپلماسی ها و ما در موقعیت دیپلماسی دیجیتال با تحولات مختلفی روبرو هستیم. تغییر وانطباق تدریجی در چارچوبها واصول موجود در الگو های رفتاری، هنجارهاو قوانین پذیرفته شده؛ به گونه ای که دیپلماسی کاملأ متفاوت به نظر می رسد. اما با نگاهی به شرایطی که کوید ۱۹ ایجاد کرده است، نقش نهادهای دولتی در انتقال اطلاعات کارآمد و به روز رسانی درمورد شرایط قرنطینه، قوانین و مقررات جدید، آزمایشهای تایید شده، مجوزهای رفت و آمدهای داخلی و بین المللی و بسیاری مسائل دیگر به مردم، مزایای بهره مندی از دیپلماسی دیجیتال را برجسته تر کرده است.
همچنین دیجیتال سازی مدتی است که در کنار رسانه های اجتماعی در حال پیشرفت است و این امر در مورد دیپلماسی سیاسی و عمومی چشمگیرتر است؛ درحالیکه در دیپلماسی اقتصادی تازه شروع به کار کرده است. به واسطه رسانه های اجتماعی دولت ها نیز از طریق نمایندگان، موسسات، سفارتخانه ها و غیره ارتباط مستقیم خود را با مردم آغاز می کنند و به مخاطبان بسیار گسترده تری نسبت به قبل دسترسی دارند.
دیپلماسی اقتصادی دیجیتال
در حالیکه طی ۲۰ سال گذشته بسیاری از ابزارهای دیجیتال ظهور کرده اند که می توانند تجارت وکسب وکار ها را تسهیل کنند اما این امر همچنان به طور سنتی باقی مانده است و جلسات تجاری دوجانبه به صورت حضوری ادامه داشته و ماموریتهای تجاری ریشه در کنفرانس ها و نمایشگاه های فیزیکی دارند و اکثر ابزار های دولتی که از توسعه تجارت، بین المللی سازی و صادرات پشتیبانی می کنند، ماهیت فیزیکی خود را همچنان حفظ کرده اند.
با این وجود، ایران نیز مانند بسیاری از مناطق دیگر جهان در وضعیت کنونی دارای دیپلماسی اقتصادی آماده اختلال بود و هیچ چیز نمی توانست مزاحمتر و اختلال آورتر از بیماری کوید ۱۹ برای آن بوده باشد. بنابراین این که چگونه دیپلماسی اقتصادی را تکامل بخشیم سوال پیچیده ای است؛ به ویژه در این اوضاع آشفته که مردم، مشاغل و کل دنیا برای راهنمایی و رهبری دنباله روی برنامه های دولت های خود هستند.
دولت ایران میبایست همانطور که مشاغل و سازمانها در سطح جهانی تنظیم می شوند، مدل های تجاری خود را دوباره ارزیابی می کنند و برای جهانی پس از کرونا آماده می شوند، خود را برای مواجه با چالش های پیش رو و ارزیابی های جدید آماده کند.
یکی از حوزه های مهم سیاست گذاری در این دوره به سیاستهای رقابتی در اقتصاد دیجیتال اختصاص دارد. در این فرایند شناخت ویژگی بازارهای اقتصادی دیجیتالی و نحوه تاثیر آنها بر طراحی سیاست رقابتی از مباحث اساسی و موثر در توسعه اقتصاد دیجیتال است؛ بنابراین توسعه زیرساختهای نرم افزاری و سخت افزاری و سیاست های مرتبط با آن نیز نقش بسزایی در استقرار اقتصاد دیجیتال ایفا خواهد کرد.
علاوه بر اینها برای رسیدن به اهداف دیپلماسی دردوران همه گیری، توجه به پاره ای از مسائل می تواند دولتها و نهادهای اقتصادی را در رسیدن به توسعه اقتصاد دیجیتال نزدیکتر کند.
۱- حفظ وگسترش شبکه های محلی
– ارتباط با شرکتها وسازمان های منطقه ای که می توانند با مشاغل و موسسات علمی ایران همکاری کنند.
– مشارکت با سازمانها یا نهادهای دیگر برای بهبود ارائه خدمات.
۲- بررسی شرکتها
– انجام تماس های اینترنتی، تماس های ویدئویی و میزگردهای مجازی برای دیدن نحوه عملکرد شرکتها، درک نگرانی ها، اولویت های آنها و پشتیبانی ازآنها و درصورت امکان، اشتراک اطلاعات در مورد اقدامات محرک اقتصادی در ایران و سایر کشورها.
۳- حمایت از شرکتهای کوچک و متوسط
– افزایش آگاهی از فرصتهای بازار در منطقه از طریق یک سری ویبنار در مورد امنیت غذایی، فناوری آب، انرژی پاک، تدارکات، مراقبتهای بهداشتی و فراتر از آنها تشکیل جلسات هماهنگ سازی مجازی میان انجمنهای صنعتی و ذی نفعان منطقه ای و ایجاد یک پورتال انرژی که نوآوری های به دست آمده را به نمایش بگذارد تا برای ارتقای صادرات مورد استفاده قرار گیرد. در حالیکه برخی از این اقدامات به دلیل وضعیت بحرانی بیماری کوید۱۹ موقتی هستند، اکثریت آنها می توانند در طولانی مدت تغییرات چشمگیر ایجاد کنند.
نتیجه
در پایان درک این نکته مهم است که بعید است هرگز دیپلماسی دیجیتال جای دیپلماسی به معنای متعارف آن را بگیرد و گفت وگوهای حضوری بعد از دوران همه گیری ادامه خواهد داشت. با این حال دیپلماسی دیجیتال قادر به توضیح اینکه چرا یک تصمیم خاص گرفته شده، چه نتیجه ای می دهد و چگونه روند سیاست خارجی را تحت تاثیر قرار می دهد خواهد بود و این به معنای دسترسی عمومی به نتایج دیپلماسی مرسوم است. تغییرات دیجیتال امکان شفافیت، پاسخگویی و دسترسی بیشتر را فراهم کرده است و مردم و دولت ساده تر از قبل می توانند با یکدیگر درتعامل باشند؛ بنابراین تجارت و کسب وکار اقتصادی نیز که ستون پایداری و انسجام یک دولت و ملت است، با ایجاد تغییرات دیجیتال می تواند مفهوم ارتباطات اقتصادی را دچار تحول کند و کنترل و شفافیت در امور اقتصادی در این دوران تاریک را برای دولت و ذی نفعان آن فراهم کند.
انتهای پیام
